|
Khoảng trống khó hiểu!
Trong việc đầu tư vốn vào doanh nghiệp (DN), chỉ tiêu quan trọng nhất là hiệu quả sử dụng vốn, trong đó, được sử dụng phổ biến là chỉ tiêu lợi nhuận sau thuế. Tuy nhiên, dự thảo Luật Quản lý sử dụng vốn nhà nước đầu tư vào DN không có điều, khoản nào quy định về vấn đề này.
Khi chưa tách bạch chức năng quản lý nhà nước với chức năng quản lý kinh doanh thì DNNN chưa thể kinh doanh hiệu quả
|
Khoản 2 Điều 37 dự thảo luật có quy định về quyền, trách nhiệm của bộ quản lý ngành, ủy ban nhân dân cấp tỉnh: “Chịu trách nhiệm về hiệu quả sử dụng, bảo toàn và phát triển vốn đầu tư”.
Câu hỏi đặt ra là: Hiệu quả sử dụng vốn mà bộ quản lý ngành, ủy ban nhân dân cấp tỉnh phải chịu trách nhiệm là bao nhiêu%/vôn chủ sở hữu? Nếu không làm rõ, DN chỉ cần có lợi nhuận ở mức 1% đến 2% vốn chủ sở hữu cũng được coi là hoàn thành nhiệm vụ. Như vậy, nhà nước không nên đầu tư vào DN trong trường hợp này. Hơn nữa, nếu có doanh nghiệp nhà nước (DNNN) thuộc quyền quản lý, hiệu quả sử dụng vốn là một số âm thì Bộ trưởng, Chủ tịch UBND tỉnh có bị cách chức không? Câu trả lời là: Không!
Vì vậy, đề nghị bổ sung vào dự thảo luật ít nhất 1 điều về hiệu quả sử dụng vốn nhà nước đầu tư vào DN có phân biệt đối với: Các DN thực hiện nhiệm vụ chính trị, công ích và các DN thực hiện nhiệm vụ kinh doanh. Với các DN thực hiện nhiệm vụ chính trị và công ích, có thể nhà nước phải trợ giá, bù lỗ và chỉ đặt ra yêu cầu bảo toàn vốn. Song, với các DNNN thực hiện nhiệm vụ kinh doanh, cần quy định chỉ tiêu lợi nhuận sau thuế/ vốn chủ sở hữu ít nhất bằng lợi nhuận bình quân của các DN kinh doanh cùng ngành nghề.
Việc “áp đặt đầy đủ kỷ luật thị trường” đối với các DNNN sẽ chỉ là “ước mơ xa” khi còn duy trì thế độc quyền nhà nước và theo đó là độc quyền kinh doanh của một số ngành quan trọng.
|
Điều quan trọng hơn cả để các DNNN quan tâm đến hiệu quả sử dụng vốn là phải áp đặt DNNN vào kỷ luật của cơ chế thị trường. Đây là vấn đề vô cùng khó khăn. Bởi, “kỷ luật thép” của thị trường là người kinh doanh phải “lời ăn, lỗ chịu”; phải tự chịu trách nhiệm về số vốn đã bỏ ra để kinh doanh. Và, để gánh trách nhiệm đó, người kinh doanh phải là chủ sở hữu của số vốn đã bỏ ra, có đầy đủ các quyền của chủ sở hữu. Song, với các DNNN hiện nay thì không phải như vậy. Vốn được sử dụng cho kinh doanh của các DNNN là của nhà nước. Người sử dụng số vốn đó để kinh doanh, thực chất chỉ là người làm thuê cho nhà nước. Do đó, kinh doanh có lời họ phải nộp cho nhà nước, nếu bị lỗ họ cũng chẳng mất gì. Với những DN kinh doanh trong lĩnh vực độc quyền như điện, xăng dầu... thì “lời ăn, lỗ dân chịu” là điều không có gì lạ. Vì vậy, sẽ không thể “áp đặt đầy đủ kỷ luật thị trường” đối với các DNNN khi chúng ta chưa tìm ra được chủ sở hữu thực sự của những DN này; khi chúng ta vẫn giữ quan điểm “sử dụng DNNN làm công cụ để bình ổn thị trường”, tức là nhà nước vẫn can thiệp bằng mệnh lệnh hành chính vào hoạt động kinh doanh. Việc “áp đặt đầy đủ kỷ luật thị trường” đối với các DNNN sẽ chỉ là “ước mơ xa” khi còn duy trì thế độc quyền nhà nước và theo đó là độc quyền kinh doanh của một số ngành quan trọng; khi chúng ta chưa tách bạch được chức năng quản lý nhà nước với chức năng quản lý kinh doanh của các bộ, ngành và một số quan chức trong bộ máy công quyền; khi còn duy trì “cơ quan chủ quản” để tạo ra những “sân sau” cho không ít quan chức, công chức. Khi chưa “hóa giải” được những “nút thắt” nêu trên chưa thể có hy vọng DNNN sẽ có hiệu quả kinh doanh cao.
Luật gia: Vũ Xuân Tiền
công thương
|
