|
Chống đô-la hóa: Việt Nam có thể về đích sớm
Hàng loạt các biện pháp của NHNN đã khiến cho tính hấp dẫn của ngoại tệ, đặc biệt là đồng USD giảm xuống. Tín dụng bằng ngoại tệ cũng giảm mạnh, kéo theo hiện tượng găm giữ, đầu cơ ngoại tệ, vốn tồn tại bấy lâu nay, cũng giảm đi đáng kể, đồng thời góp phần quan trọng giúp cho vị thế của tiền đồng, niềm tin vào tiền đồng được nâng lên.
Thành quả rất đáng kể
Nếu đo tình trạng đô-la hóa nền kinh tế bằng các yếu tố: niêm yết giá, sử dụng trong thanh toán, tín dụng ngoại tệ lớn… thì công cuộc chống đô-la hóa của Việt Nam đang cho thấy có những kết quả rất đáng kể. Điều này có được từ sự điều hành của NHNN, đồng thời cũng đến từ bối cảnh nền kinh tế đang tạo thuận lợi cho chủ trương chống đô-la hóa của Việt Nam.
Việc xử lý dứt điểm vấn đề đô-la hoá ở Việt Nam lộ trình đến năm 2020 có thể đạt được sớm hơn, tại các hội thảo và với báo chí, TS. Lê Xuân Nghĩa, Viện trưởng Viện Phát triển Kinh doanh (BDI) cùng nhiều chuyên gia khác cũng có nhận định như vậy. Thành quả của tiến trình này có được một phần quan trọng nhờ trong suốt giai đoạn từ năm 2011 trở lại đây, kinh tế vĩ mô được duy trì ổn định. Những điểm sáng lớn nhất đã được nhiều nhà kinh tế chỉ ra: Lạm phát được kiềm chế ở mức thấp; Cán cân thanh toán tổng thể cải thiện và dự trữ ngoại hối tăng tốt; Tỷ giá ổn định, niềm tin vào đồng tiền Việt Nam tăng lên đáng kể.
Giao dịch bằng ngoại tệ đã được kiểm soát
Theo nhìn nhận của TS. Cấn Văn Lực, chuyên gia tài chính - ngân hàng, nếu để nói về các yếu tố và biện pháp tích cực nhất giúp cho tình trạng đô-la hóa giảm trong thời gian qua, cơ bản nhất vẫn là thành công trong ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát. Tiếp đó là quan hệ cung - cầu về ngoại tệ ở trạng thái tốt. Đáng chú ý, xuất khẩu vẫn tăng trưởng khá tốt trong bối cảnh cầu ngoại tệ không tăng nhiều trong thời gian qua…
Bên cạnh đó, cùng với thông điệp sẽ giữ thị trường ngoại hối luôn ổn định trong một biên độ biến động hẹp được đưa ra vào đầu mỗi năm tài khóa, NHNN cũng thể hiện quyết tâm điều hành theo hướng chuyển từ quan hệ huy động - cho vay sang quan hệ mua - bán ngoại tệ. Đồng thời, có thể nói NHNN cũng đã “đánh” đúng vào cung - cầu thị trường ngoại tệ thông qua nhiều biện pháp.
Cụ thể như: giảm trạng thái ngoại tệ của các TCTD xuống mức ±20% vốn điều lệ (trước đó là ±30%); tăng dự trữ bắt buộc bằng ngoại tệ; hạn chế ngân hàng cho vay ngoại tệ và đối tượng được vay ngoại tệ; giảm lãi suất huy động tiền gửi bằng ngoại tệ đối với cá nhân và DN…
Hàng loạt các biện pháp như vậy thực sự đã khiến cho tính hấp dẫn của ngoại tệ, đặc biệt là đồng USD giảm xuống. Tín dụng bằng ngoại tệ cũng giảm mạnh, kéo theo hiện tượng găm giữ, đầu cơ ngoại tệ, vốn tồn tại bấy lâu nay, cũng giảm đi đáng kể, đồng thời góp phần quan trọng giúp cho vị thế của tiền đồng, niềm tin vào tiền đồng được nâng lên. Ngoài ra, hiện tượng niêm yết bằng đồng USD tại các khách sạn, một số trung tâm mua bán cũng giảm đáng kể.
Nhưng chưa thể nói đã bền vững
Theo một báo cáo công bố gần đây của NHNN, tình trạng đô-la hóa đã giảm mạnh trong những năm gần đây. Cụ thể, tỷ lệ giữa tiền gửi ngoại tệ/tổng phương tiện thanh toán đã giảm từ trên 30% trong những năm 1990 xuống 15,8% cuối năm 2011; tiếp tục xuống 12,3% cuối năm 2012 và chỉ còn khoảng 12% tính đến cuối tháng 8/2013. Và với diễn biến như vậy, chúng ta hoàn toàn có cơ sở để tin tưởng rằng, mục tiêu chống đô-la hóa có khả năng về đích trước thời hạn.
Tuy nhiên, theo TS. Lực, đây mới chỉ là những kết quả ban đầu nhờ sự quyết liệt hơn trong một vài năm gần đây. “Quãng đường phía trước còn rất dài nên nếu không kiên trì, quyết liệt mà dừng lại giữa chừng thì lại có nguy cơ bùng phát ngay”, chuyên gia này cảnh báo.
Vẫn còn bảng chào giá bằng ngoại tệ
Một trong những rủi ro có thể khiến tiến trình chống đô-la hóa sẽ khó về đích sớm hơn là thực tế trong khi nhiệm vụ chống đô-la hóa liên quan đến nhiều bộ, ngành thì dường như đang chủ yếu đặt lên vai NHNN. Cố nhiên, với vai trò quản lý và điều hành thị trường tiền tệ ngân hàng, trọng trách của NHNN là rất lớn trong tiến trình này.
Nhưng như đã đề cập ở trên, ổn định kinh tế vĩ mô, kiềm chế lạm phát là yêu cầu và cũng là môi trường rất quan trọng để có thể thúc đẩy tiến trình chống đô-la hóa. Trong khi môi trường ấy nếu không có sự “chia lửa” của các bộ, ngành khác thì rất khó tạo dựng được. Bên cạnh đó, chống đô-la hóa còn phụ thuộc vào rất nhiều chính sách khác về tài khóa, thương mại, đầu tư hay đơn giản như việc làm sao ngăn chặn được hoàn toàn hiện tượng niêm yết bằng đồng USD tại một số khách sạn, trung tâm mua sắm…
Thế nên, một trong những khuyến nghị được các chuyên gia đưa ra là cần có sự vào cuộc mạnh mẽ và quyết liệt hơn nữa của các bộ, ngành trong công tác này. Riêng về phía NHNN, các chuyên gia cho rằng, một mặt các chính sách, biện pháp liên quan đến chống đô-la hóa đã tiến hành trong thời gian qua cần được tiếp tục thực hiện với sự quyết tâm và kiên định; đồng thời trên cơ sở kinh tế vĩ mô ổn định, có thể “dĩ nhất biến, ứng vạn biến” để đưa ra những biện pháp phù hợp tiếp theo trong lộ trình chống đô-la hóa.
Trong quá trình này, một yếu tố rất quan trọng không thể bỏ qua là cần tăng cường công tác truyền thông để phòng, tránh và xử lý những hiện tượng tâm lý nảy sinh không đáng có liên quan đến vấn đề tỷ giá, thị trường ngoại hối và thị trường vàng. Bởi, “sóng” trên các thị trường này càng nhỏ, chúng ta càng có cơ hội về đích sớm hơn trong “cuộc chiến” dai dẳng này.
Đỗ Lê
thời báo ngân hàng
|
