|
Những điều cần lưu ý khi mua cổ phiếu
Những lời mách nước mua cổ phiếu có ở khắp mọi nơi: trên ti vi, tại các bữa tiệc, trong phòng tập thể dục... Hộp thư của bạn thì đầy rẫy những lời rao là nên mua cổ phiếu nào đó ngay vì đây là cơ hội không thể bỏ lỡ để kiếm tiền. Nhưng…
Những điều nên xem xét
Cổ phiếu cần một chất xúc tác, một sự khơi mào để nó bắt đầu di chuyển. Đó có thể là một sản phẩm mới, một sự thay đổi trong Ban lãnh đạo hay là sự vươn lên dẫn đầu về thị phần… Khi cổ phiếu nằm trong một ngành thời thượng thì rất hấp dẫn, nhưng đừng nghĩ rằng một làn sóng tăng giá của ngành thì tất cả các cổ phiếu trong ngành đó đều tăng hết. Một công ty hoạt động trong một ngành công nghiệp tốt chưa chắc là một cổ phiếu tốt.
Bạn phải làm bài tập nhiều lần khi lựa chọn cổ phiếu.
Những nhà đầu tư chuyên nghiệp sử dụng vô số các phương pháp để lựa chọn cổ phiếu, từ các chương trình lọc cổ phiếu cho tới thăm viếng bí mật tại cơ sở của công ty. Đây là hai trong số các cách mua cổ phiếu từ những người chuyên nghiệp:
Thứ nhất, hãy so sánh giá cổ phiếu với tốc độ tăng trưởng thu nhập dự kiến. Cụ thể, người ta lựa chọn những cổ phiếu có chỉ số Giá/Tăng trưởng thu nhập hay PEG (The price-to-earnings-growth ratio) nên bằng hoặc gần bằng 1.
Ví dụ một cổ phiếu có giá gấp 30 lần thu nhập có thể là quá đắt nếu một công ty bình quân trong ngành có chỉ số P/E chỉ khoảng 20. Nhưng nếu nhà phân tích kỳ vọng tăng trưởng thu nhập là 30% cho năm tới thì chỉ số PEG là 1 thì có thể xem xét được.
Hệ số PEG là một trong những thước đo tốt nhất mà bạn có thể xem xét. Một công ty có thể có chỉ số P/E cao, nhưng cho tới khi bạn biết được mức tăng trưởng thu nhập thì bạn mới khẳng định được cổ phiếu đó có hấp dẫn hay không.
Thứ hai, bạn nên đọc bảng cân đối kế toán đi kèm với báo cáo dòng tiền và thu nhập. Những tài liệu cho chúng ta biết liệu những người điều hành công ty đã sử dụng, tiêu xài và đầu tư tiền của cổ đông một cách khôn ngoan không. Website của công ty hay của Sở GDCK và UBCKNN có chứa đầy đủ báo tài chính, báo cáo thường niên và những thông tin được công bố khác của các công ty để tham khảo.
Sai lầm cần tránh
1. Mua cổ phiếu có giá đã quá đắt
Giá mua, thường quan trọng hơn là giá bán, sẽ quyết định lợi nhuận trên khoản đầu tư của bạn. Hãy thận trọng với những cổ phiếu đã tăng giá quá nhiều, nó có thể đã tiến gần tới đỉnh hơn là khi nó mới bắt đầu tăng. Như kiểu một cuộc đua trong thể thao mà bạn không đủ sức để tham gia, thị trường có thể biết đâu là đỉnh và đã đẩy nhanh giá cổ phiếu lên một cách tương ứng, trong khi bạn không biết rõ và có thể mua ngay gần đỉnh và không kịp thoát hàng.
Bạn có thể đầu tư vào một công ty tốt, nhưng nếu bạn mua giá quá cao, bạn có thể kết thúc với việc mất tiền vì giá cổ phiếu đã phản ánh tất cả những gì mà nó đã có.
2. Hành động theo cảm tính và bị lôi cuốn bởi những tiêu đề của các bản tin cổ phiếu, mua bán cổ phiếu liên tục
Những công ty tốt không phải lúc nào cũng là những cổ phiếu tốt. Việc đưa ra quyết định dựa vào cảm tính và những dòng tiêu đề của các bản tin không phải là một chiến lược đầu tư đúng đắn. Thời gian, chứ không phải là thời điểm, mới là bí quyết của thành công.
Điều đáng thất vọng khi có ai đó đưa ra những quyết định đầu tư quan trọng chỉ dựa trên một hoặc hai câu quảng cáo được thổi phồng.
Bạn sẽ có cái tương thích với những gì bạn đã bỏ ra bởi không có bữa trưa nào miễn phí cả. Và nếu bạn dựa trên những nghiên cứu miễn phí và những lời tư vấn trên “chat room” trực tuyến hay ông hàng xóm của bạn thì đó là một sai lầm rất lớn.
Hãy kiểm soát cảm giác bị thôi thúc phải mua như ở trong siêu thị khi bạn tham gia vào thị trường cổ phiếu. Hãy kiên nhẫn. Thời gian là một vũ khí cạnh tranh của nhà đầu tư cá nhân so với các tổ chức và các quỹ đầu cơ chuyên giao dịch ngắn hạn, họ thường có xu hướng mua bán thường xuyên. Kỳ hạn đầu tư dài sẽ san bằng những biến động ngắn hạn và làm cho những thua lỗ trên thị trường ít diễn ra hơn.
Các nhà đầu tư thành công nhất mua cổ phiếu với mức giá rất hấp dẫn và giữ chúng trong một thời gian dài. Thời gian, chứ không phải thời điểm, là bí quyết của sự thành công.
3. Bị rơi vào bẫy “Bơm và Xả” của những kẻ đầu cơ chuyên nghiệp
“Hãy nhìn quanh bàn chơi bài, nếu bạn không thấy thằng khờ nào, thì thằng đó chính là bạn”.
Với cổ phiếu, những tay chơi ngồi trên các “chat room” và sử dụng các bản tin về chứng khoán, các email, các thư khuyến nghị đầu tư và thậm chí xuất hiện trên cả truyền hình và đài phát thanh. Cho dù các tay chơi có sử dụng phương pháp nào đi nữa, thì thuật ngữ cổ điển “Bơm và Xả” vẫn truyền đi cùng một thông điệp: Hãy mua cổ phiếu ngay bây giờ trước khi mọi người biết tin mới nhất về công ty đó.
Nếu bạn và những người khác mua cổ phiếu theo cách đó, cầu tăng sẽ đẩy giá cổ phiếu lên, tạo ra một mức lợi nhuận kha khá cho những người mua cổ phiếu trước bạn - thông thường những kẻ chuyên nghiệp đẩy giá cổ phiếu lên - sau đó bán đi làm giá cổ phiếu giảm xuống để lại cho những kẻ mới mua một khoảng lỗ lớn.
Đừng ăn bã! Cần phải cảnh giác khi bạn được nghe những điều bạn muốn nghe, những điều đó đặt bạn vào rủi ro mất tiền bởi những kẻ khuyến dụ đầy khôn ngoan.
Khi bạn mua, bạn phải luôn luôn tự hỏi rằng tại sao ai đó lại đang bán cổ phiếu cho bạn.
4. Yêu mến cổ phiếu, hành động thiếu kỷ luật, không có triết lý đầu tư và bỏ tất cả trứng vào một rổ
Yêu quý cổ phiếu có thể đem lại phần thưởng, sự thỏa mãn và mối quan hệ dài hạn. Vấn đề là, cổ phiếu không yêu quý bạn lại. Nếu cổ phiếu giảm giá, bạn phải sẵn sàng chia tay và bán nó đi. Hãy hành động có kỷ luật và đa dạng hóa. Phải có một triết lý đầu tư mà bạn cần tuân thủ và triết lý này phải dễ dàng thực hiện và được áp dụng một cách nhất quán.
Không nên chỉ đầu tư vào một cổ phiếu. Bạn nên có một danh mục từ 5 đến 10 cổ phiếu. Cho dù bạn biết rõ một công ty thế nào đi nữa thì bất kể điều gì cũng có thể xảy ra đối với cổ phiếu đó mà bạn không thể lường trước được.
5. Mua những cổ phiếu hoàn toàn dựa trên những dự báo mơ hồ về tương lai thay vì dựa trên những dữ kiện thực tế đã xảy ra
Nhiều người mua cổ phiếu nhưng họ không phải là những nhà đầu tư cổ phiếu. Họ muốn mua được những cổ phiếu mà nó sẽ làm cho họ giàu có khi cổ phiếu đó còn ít người biết đến. Ai cũng muốn như vậy. Thực sự, những cổ phiếu trong thời gian tới có thể trở thành những Vinamilk, Google, Apple mới vẫn còn ở ngoài kia, chỉ có điều là bạn không thể phát hiện ra nó sớm trước những người khác.
Thay vì ra sức tiên đoán về tương lại của một công ty nào đó mà bạn không chắc chắn, bạn nên mua cổ phiếu của những công ty có lịch sử lợi nhuận vượt trội, hoạt động trong một ngành có rào cản gia nhập lớn. Theo đó, những công ty này sẽ tiếp tục kiếm được lợi nhuận vượt trội. Hay những công ty mà các nhà quản lý ở đó có một lịch sử sử dụng đồng vốn của cổ đông để đầu tư hết sức khôn ngoan.
Lê Văn Thành tổng hợp - Sáng lập viên CTCP Đào tạo Đầu tư FST (Vietstock)
FFN
|
