|
Thừa vốn!
Bị khống chế hạn mức tín dụng và khả năng hấp thụ vốn của doanh nghiệp kém, lượng vốn dư thừa và ứ đọng ở các NHTM còn khá nhiều, đặc biệt ở các NHTM lớn. Vì vậy, thời gian gần đây đã bắt đầu tái diễn tình trạng nhiều NHTM tìm cách tiêu thụ nguồn vốn dư thừa thông qua gửi tiền lẫn nhau nhằm hưởng lãi suất cao.
Dư 2 đẩy qua 1
Theo ghi nhận của ĐTTC, thời gian gần đây thanh khoản trên thị trường liên NH (thị trường 2) bắt đầu thông suốt, các NHTM lớn chào lãi suất trên thị trường này ở mức rất thấp, đã phản ánh thực trạng nhiều NHTM đang thừa vốn.
Đến hôm qua 2-5, lãi suất trên thị trường 2 ở kỳ qua đêm, 1-3 tuần chỉ còn 4-5%/năm, kỳ hạn 1-2 tháng còn 6-7%/năm. Riêng với kỳ hạn 9-12 tháng lãi suất có cao hơn từ 9%/năm trở lên.
|
Giải quyết thực trạng vốn thừa trong NH nhưng không đến với nền kinh tế, NHNN cần nhanh chóng làm lành mạnh hóa thị trường liên NH, tạo lòng tin giữa các NHTM với nhau. Theo đó, NHTM lớn và nhỏ cho nhau vay bình thường như trước đây. Khi đó, các NH mới mạnh dạn cho vay trên thị trường 2. Ngoài ra, khi các NHTM chấp nhận ngồi lại với doanh nghiệp để tháo gỡ những khó khăn, như giúp doanh nghiệp cơ cấu, giãn nợ cũng là giúp chính mình khôi phục lại tín dụng và khơi thông dòng vốn trên thị trường.
TS. LÊ XUÂN NGHĨA, Chuyên gia ngân hàng |
Mặc dù lãi suất hạ nhưng nhu cầu vay vốn trên thị trường 2 cũng giảm mạnh, không còn sôi động như vài tháng trước. Ngoại trừ 9 NHTM yếu kém đang nằm trong diện bị xử lý, các NHTM khác hầu như đã hanh thông trong việc cho vay lẫn nhau trên thị trường 2, nhưng nhiều NHTM vẫn không xài đến hạn mức được cấp. Điều này cho thấy thanh khoản của các NHTM đã rất ổn định dù trần lãi suất huy động tiền gửi vừa giảm xuống 12%/năm.
Cửa lợi nhuận trên thị trường 2 đang èo uột, trong khi lãi suất tín phiếu do NHNN phát hành giảm xuống chỉ còn 9-10%/năm là tối đa, đồng thời lãi suất trái phiếu chính phủ cũng không còn hấp dẫn mà được điều chỉnh giảm theo trần lãi suất huy động tiền gửi của các NHTM.
Trong bối cảnh này nhiều NHTM đã tìm cửa lách, chuyển vốn qua thị trường tiền gửi dân cư (thị trường 1) ở các NHTM bạn. Đây là tình trạng đã từng xảy ra phổ biến trong năm 2011 và NHNN đã cảnh báo, đồng thời đứng ra “giải vây” một số NHTM nhỏ yếu kém đã lỡ nhận lượng tiền gửi với lãi suất cao ở các NHTM bạn.
Giống như trước đây các NHTM lớn chủ yếu chuyển vốn thông qua các công ty con, công ty liên kết để gửi tiết kiệm dưới hình thức tiền gửi tiết kiệm cá nhân hoặc tổ chức kinh tế ở các NHTM bạn. Với cách này, các NHTM (có giá vốn đầu vào thấp nhờ khoản tiền gửi thanh toán lớn) có thể hưởng được lãi suất tối đa 12%/năm, hoặc có thể cao hơn nếu có NHTM chấp nhận thỏa thuận lãi suất với những khoản tiền gửi lớn.
Dù mức lãi suất gửi tiền trên thị trường 1 thấp hơn nhiều lãi suất cho vay khách hàng doanh nghiệp, nhưng theo một lãnh đạo NHTM cổ phần, cách này khá an toàn, ít tốn kém chi phí hơn, trong khi cho vay doanh nghiệp trong bối cảnh nền kinh tế hiện nay dễ rủi ro gây nguy cơ gia tăng nợ xấu.
Hơn nữa, các NHTM cho vay lẫn nhau trên thị trường 2 lãi suất đang thấp, nếu NHTM bạn có khất nợ, NHNN cũng chưa có cơ chế đứng ra bảo lãnh giải quyết (thực trạng nợ xấu trên thị trường 2 thời gian qua vẫn chưa được giải quyết triệt để).
Còn nếu NHTM gửi tiền trên thị trường 1, giả sử NHTM nhận tiền gửi gặp khó khăn thanh khoản sẽ được NHNN ưu tiên cơ chế hỗ trợ vốn (có thể qua tái cấp vốn) nhằm giải quyết trả tiền gửi trên thị trường 1.
Điều này là chắc chắn vì NHNN đã cam kết bảo đảm an toàn tiền gửi cho người dân. Đó là lý do vì sao các NHTM thừa vốn đã chọn kênh tiền gửi trên thị trường 1 để kiếm lợi trong ngắn hạn khi chưa thể tăng trưởng tín dụng ngay.
Kỳ hạn ngắn lãi suất huy động dưới 12%
Để ngăn chặn tình trạng gửi tiền lẫn nhau, một số NHTM đã đưa ra quy chế tiền gửi mới với tất cả điểm giao dịch của mình trên cả nước. Theo đó, đối với những khoản tiền gửi lớn từ 10-15 tỷ đồng trở lên của cá nhân hoặc tổ chức kinh tế, các phòng giao dịch, chi nhánh phải trình lên hội sở xin ý kiến.
Từ đó, hội sở rà soát lại nguồn gốc tiền gửi nhằm tránh bị NHTM bạn lách gửi tiền nhằm hưởng lãi suất cao. Đặc biệt, nhiều NHTM đã điều chỉnh giảm lãi suất tiền gửi ở kỳ hạn ngắn xuống dưới 12%/năm, nhất là với những số tiền gửi lớn kỳ hạn ngắn 1-3 tháng.
Thực tế, từ đầu năm nay NHNN đã yêu cầu các NHTM báo cáo về việc vay mượn lẫn nhau, việc đầu tư trái phiếu, các giấy tờ có giá do NHTM khác phát hành.
Điều này cho phép NHNN có thông tin để đánh giá về thị trường liên NH, đồng thời cũng là cách để NHNN rà soát nhằm hạn chế tình trạng các NHTM gửi tiền lẫn nhau trên thị trường liên NH. Theo các chuyên gia, tới đây NHNN cần đẩy mạnh hơn việc thanh tra kiểm soát hoạt động của các công ty con trực thuộc NH để tránh tình trạng các NHTM lách luật gửi tiền lẫn nhau.
Theo nhiều NHTM, 4 tháng đầu năm nay tăng trưởng tín dụng vẫn âm, ở một số NHTM lớn tăng cao lắm cũng chỉ 1-2% so với cùng kỳ năm trước. Vì thế dù lãi suất cho vay đã giảm nhưng các NHTM vẫn khó cho vay. Với doanh nghiệp thuộc đối tượng được NHTM ưu tiên cấp tín dụng lãi suất rẻ lại ngại vay vốn vì đầu ra chưa hồi phục và sức mua của nền kinh tế giảm.
Trong khi đó, với doanh nghiệp thuộc lĩnh bất động sản dù cơ chế của NHNN đã mở nhưng các NHTM vẫn “kén cá chọn canh” bởi bài học nhãn tiền về nợ xấu thời gian qua.
Một lãnh đạo NHTM cổ phần cho rằng với những khách hàng tốt, ngay từ đầu năm các NHTM cũng đã tìm giải pháp tháo gỡ như tự cơ cấu lại nợ chứ không đợi đến thời điểm này khi NHNN đã mở cơ chế.
Hiện nay dù cơ chế đã có nhưng không phải với doanh nghiệp nào cũng cơ cấu, gia hạn nợ bởi nếu không khéo sẽ rủi ro nhiều hơn cho NH. Đó là lý do vì sao các NHTM đang thừa vốn và tìm nhiều cách tiêu thụ thay vì cho vay.
Thanh Thiên
sài gòn đầu tư tài chính
|
