|
Sàn giao dịch nông sản: Loay hoay tìm hướng đi
Các sàn giao dịch nông sản luôn được kỳ vọng sẽ mang lại những lợi ích thiết thực cho nông dân, nhưng trên thực tế chúng vẫn chưa mang lại hiệu quả như kỳ vọng.
Ðìu hiu sàn giao dịch
Hiện đa số các sàn giao dịch nông sản (SGDNS) hoạt động chủ yếu theo phương thức giao ngay. Vậy nhưng, dù các giao dịch rất minh bạch, giá ổn định, hàng hóa được kiểm định chất lượng… nhưng nhiều SGDNS vẫn chưa đủ sức lôi kéo người dân mang hàng hóa đến bán. Chẳng hạn, SGDNS Cần Giờ sau khi khai trương rầm rộ chỉ "trụ" được vài chục phiên đã phải lặng lẽ đóng cửa. Nguyên nhân là điều kiện kinh doanh tại sàn không thuận tiện cho người dân như cách làm ăn với thương lái. Tương tự, sàn giao dịch hạt điều tại Bình Phước sau mấy phiên thử nghiệm cũng đành dẹp bỏ vì các doanh nghiệp phải có hàng ký gửi mới có thể khớp lệnh, nhưng nguồn cung điều phụ thuộc vào nhập khẩu nên chẳng doanh nghiệp nào có hàng dự trữ.
Ở Đắk Lắk, sàn giao dịch cà phê Buôn Ma Thuột (BCEC) được mở từ năm 2008, mặc dù được đầu tư bài bản và là sàn giao dịch hiện đại, phù hợp với tập quán kinh doanh quốc tế, nhưng hiện tại vẫn trong tình trạng hoạt động cầm chừng, mỗi phiên chỉ giao dịch được vài chục tấn. Còn sàn giao dịch hàng hóa Sài Gòn Thương Tín (Sacom-STE) ra mắt vào tháng 3/2010, mỗi ngày chỉ khớp lệnh được trên dưới 100 tấn đường. Theo ông Lương Văn Tự, Chủ tịch Hiệp hội Cà phê Ca cao Việt Nam, mặc dù BCEC đã có những điều chỉnh sát với thực tế, như giảm lượng hàng từ lô 5 tấn xuống còn 1 tấn, cho nông dân bán hàng khi còn trên cây, được vay 70% giá trị thời điểm lô hàng gửi dựa trên chứng thư gửi kho… nhưng sàn giao dịch vẫn khó thu hút được doanh nghiệp, người dân tham gia bởi tập quán kinh doanh đã hình thành từ lâu.
Giao dịch kỳ hạn: tìm hướng phát triển
Do gặp nhiều khó khăn trong phương thức giao ngay, một số sàn như: BCEC, Sacom, Sở Giao dịch hàng hóa Việt Nam (VNX) đã đưa giao dịch kỳ hạn vào hoạt động với kỳ vọng kết nối được với thị trường nông sản quốc tế. Với giao dịch loại này, những người tham gia sàn chỉ cần ký quỹ một số tiền (hiện sàn BCEC quy định ký quỹ 15%) là có thể mua bán mà chẳng cần có hàng hóa lưu kho, tiết kiệm được rất nhiều chi phí về lãi vay, lưu kho, vận chuyển.
Ông Nguyễn Duy Phương, Tổng Giám đốc VNX cho biết, các nhà xuất khẩu Việt Nam luôn ở thế bất lợi, vì hầu như không có công cụ phòng ngừa rủi ro và chịu ảnh hưởng của biến động giá. Còn với người sản xuất, nguồn tài chính chủ yếu dựa vào tín dụng của Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn hoặc các chương trình hỗ trợ của Chính phủ. Do đó, giao dịch kỳ hạn giúp người sản xuất huy động được vốn, người kinh doanh có thể mua đi bán lại hàng hóa và nhà đầu tư cá nhân có thể tham gia đầu tư. Qua đó, chống đầu cơ giá, tránh được hiện tượng ép giá người sản xuất cũng như chuẩn hóa các tiêu chuẩn hàng hóa sản xuất tại Việt Nam để giao dịch trên thị trường trong nước và quốc tế. Thực tế cho thấy, các doanh nghiệp không quá xa lạ với giao dịch kỳ hạn vì bản thân họ đã tham gia từ lâu trên các sàn giao dịch cà phê Robusta của sàn Liffe (London - Anh) hay cà phê Arabica trên sàn Nybot của Mỹ, Tocom của Nhật Bản. Những sàn này còn có ảnh hưởng rất lớn đến giá tham chiếu các loại nông sản của Việt Nam.
Minh Phương
diễn đàn doanh nghiệp
|
