|
Nghi vấn vụ Quỹ đầu tư Mỹ mua cổ phần THV
Xung quanh câu chuyện Quỹ Haverstock Master cam kết mua cổ phiếu THV với tổng trị giá 15 triệu USD còn rất nhiều điểm chưa thực sự rõ ràng, đang rất cần THV và các cơ quan liên quan làm sáng tỏ.
 |
|
Theo thống kê của PlacementTracker, các cổ phiếu do Quỹ Haverstock Master Fund đầu tư đều giảm giá trung bình 54% sau một năm Quỹ này đầu tư | * Uẩn khúc việc Haverstock mua 15 triệu CP THV
* Không có ràng buộc tài chính nếu Haverstock không mua THV
LTS: Ngày 30/11/2011, Tập đoàn Thái Hòa (mã THV) công bố thông tin trên báo chí về việc sau 4 tháng đàm phán, THV vừa ký thành công hợp đồng chuyển nhượng cổ phần cho nhà đầu tư chiến lược của Mỹ là Quỹ đầu tư Haverstock Master Fund, với tổng trị giá 15 triệu USD, tương đương 320 tỷ đồng. Trong thời điểm thị trường ảm đạm như hiện nay, thông tin này là một điểm sáng rất đáng chú ý. Ngay trong phiên giao dịch ngày 30/11, cổ phiếu THV được đẩy lên giá trần với dư mua 750.000 cổ phiếu.
Nếu thương vụ trên được tiến hành suôn sẻ sẽ mở ra một cánh cửa mới cho Thái Hòa. Tuy nhiên, xung quanh câu chuyện này, còn rất nhiều điểm chưa thực sự rõ ràng, đang rất cần THV và các cơ quan liên quan làm sáng tỏ. ĐTCK xin giới thiệu bài viết của tác giả Hải Vy về những điểm chưa rõ ràng này.
Nghi vấn về phương thức bán cổ phiếu THV cho quỹ ngoại
Có hai giả định về thời gian Thái Hòa tiếp xúc và đàm phán với đối tác nước ngoài: trước và sau thời điểm quyết định phát hành cổ phiếu cho cổ đông hiện hữu.
Trong trường hợp thứ nhất, nếu đã tiếp xúc với đối tác nước ngoài thì tại sao Thái Hòa lại chọn thời điểm phát hành cổ phiếu cho cổ đông hiện hữu (2 tuần đầu tháng 10) với mức giá 10.000 đồng/CP trong khi thời điểm đó, thị giá chỉ còn hơn 6.000 đồng/CP?
Theo báo cáo tài chính quý III/2011 của Công ty, nợ ngắn hạn lên tới 1.450 tỷ đồng, nợ dài hạn 167 tỷ đồng trên vốn chủ sở hữu 550 tỷ đồng và Công ty liên tục lỗ. Cùng với nhiều tin đồn liên quan tới các khoản nợ quá hạn lớn không được ngân hàng đồng ý đảo nợ của THV thì dường như đây là sự lựa chọn "còn nước còn tát", nếu không, về cơ bản Công ty không còn thanh khoản.
Như công bố thông tin mới nhất của THV thì đối tác nước ngoài đồng ý mua lại cổ phần từ cổ đông lớn bằng phương thức thỏa thuận, còn cổ đông lớn của Công ty, theo tuyên bố của Chủ tịch Tập đoàn Thái Hòa, là "HĐQT sẽ thực hiện mua lại toàn bộ số cổ phiếu mà NĐT từ chối mua trong đợt phát hành cổ phiếu tăng vốn điều lệ lên 1.000 tỷ đồng, việc mua lại này nhằm mục đích bán lại cho một nhà đầu tư tổ chức của Mỹ là Quỹ Haverstock Master".
Với cách thông tin này, giả định Thái Hòa đã thương thảo và ký kết các thỏa thuận sơ bộ với Haverstock Master Fund trước khi quyết định phát hành cho cổ đông hiện hữu gần như khó có thể xảy ra, vì đơn giản là Công ty có thể phát hành trực tiếp cho đối tác chiến lược này mà không cần phải đi qua đường vòng như hiện nay.
Trường hợp thứ hai, có khả năng xảy ra nhiều hơn, đó là Công ty mới tiếp xúc và đạt được các thỏa thuận với Haverstock Master Fund trong nửa cuối tháng 10 và tháng 11.
Tuy nhiên, câu hỏi đặt ra là với một quỹ đầu tư chuyên nghiệp của Mỹ chưa từng đầu tư vào Việt Nam, tại sao có thể thẩm định và quyết định giải ngân nhanh như vậy, nhất là đầu tư vào một doanh nghiệp đang gặp nhiều khó khăn như THV?
Một quy trình thẩm định của quỹ đầu tư nước ngoài mất ít nhất từ 4 tháng - 1 năm, nên việc Thái Hòa bất ngờ công bố sẽ có cổ đông chiến lược đầu tư 15 triệu USD với mức giá 'không được tiết lộ' sau khi chào bán không thành công cho cổ đông hiện hữu là một thông tin gây sốc không chỉ với nhà đầu tư, mà với tất cả những người làm trong ngành quản lý quỹ.
Bất kỳ quỹ đầu tư nào khi giải ngân đều đi kèm với điều khoản rất chặt chẽ và các bước giải ngân có điều kiện để đảm bảo tỷ suất lợi nhuận đủ cao để bù đắp cho các rủi ro, chứ không thể đơn giản chỉ "chuyển tiền và nhận cổ phiếu". Vì thế, hiện có nhiều nghi vấn cho rằng, có thể mức 15 triệu USD chỉ là cam kết dài hạn nếu một số điều kiện xảy ra.
Thực tế, các điều khoản đó như thế nào và mỗi lần giải ngân bao nhiêu thì không được công bố. Điều này hàm chứa nhiều rủi ro cho các nhà đầu tư cá nhân khi không hiểu đúng bản chất của khoản đầu tư, có thể trở thành nạn nhân của các bull-trap giá cổ phiếu.
Nghi vấn về lượng cổ phiếu sẽ mua và giá mua
Tạm không bàn tiếp chuyện một quỹ đầu tư chọn cách mua cổ phiếu từ cổ đông lớn, thay vì mua từ cổ phiếu phát hành thêm để toàn bộ tiền mặt vào công ty, thì cũng còn một số điểm đáng quan tâm khác trong thương vụ này:
Thứ nhất, với mức giá giả định trung bình nhà đầu tư này mua là 5.000 đồng/CP (giá đóng cửa ngày 30/11 là 3.900 đồng/CP) thì với 320 tỷ đồng có thể mua được tới 64 triệu cổ phiếu, hơn cả tổng số cổ phiếu phát hành thêm và hơn 49% vốn của Công ty - đây là điều phi lý.
Thứ hai, nếu giả định nhà đầu tư đồng ý mua với giá 10.000 đồng/CP thì câu hỏi phát sinh là: với thanh khoản trung bình 600.000-700.000 CP/ngày, Quỹ hoàn toàn mua được cổ phiếu THV trên thị trường niêm yết khối lượng lớn, thay vì bỏ tiền mua theo cách thỏa thuận với giá cao hơn 60% so với thị giá trong thời điểm thị trường không tích cực, hoạt động kinh doanh của Công ty có nhiều khó khăn? Hơn nữa, Quỹ đầu tư, mà cụ thể là Haverstock Master Fund - chẳng lẽ lại chấp nhận tình trạng để cổ đông mua từ thị trường giá 3.900 đồng/CP và bán lại cho Quỹ với giá 10.000 đồng/CP?
Thứ ba, nhìn vào lịch sử và cách thức giao dịch của Quỹ Haverstock Master Fund thì thấy, đây là một quỹ đầu tư mạo hiểm; không bao giờ quỹ lại mua một tài sản rủi ro (distressed asset) với giá cao hơn giá thị trường; không những thế chiết khấu còn tới 30 - 50% nên việc đồng ý mua lại cổ phiếu THV với giá 10.000 đồng/CP từ cổ đông lớn hoàn toàn không phù hợp với phương thức đầu tư của Quỹ.
Thứ tư, nếu Quỹ mua với giá thấp hơn 10.000 đồng/CP thì lý do gì cổ đông lớn (HĐQT) của Thái Hòa mua phần chưa phát hành hết với giá 10.000 đồng/CP để sau đó lại bán lại với giá thấp hơn cho Quỹ và bỏ tiền túi ra chịu lỗ, thay vì cho Công ty trực tiếp vay tiền?
Xem ra giá trị khoản đầu tư, giá và khối lượng thực sự mua cùng với dòng tiền vào THV là bao nhiêu và có 'cứu' được cơ cấu tài chính của Công ty hay không là một dấu hỏi lớn. Lợi ích thực sự sẽ vào THV hay sẽ vào cổ đông lớn và Haverstock Master Fund nếu nhà đầu tư đại chúng tham gia vào cuộc đua giá trần này?
Haverstock Master Fund - lịch sử hoạt động có nhiều vấn đề
Theo các thông tin đăng tải về Quỹ Haverstock Master Fund thì có rất nhiều điều đáng bàn. Ông chủ của Quỹ là Ribotsky quản lý hơn 600 triệu USD, từng có liên quan đến nhiều vụ kiện về chiếm đoạt một công ty tư vấn và các khoản 'xù nợ'. Quan trọng hơn, theo thống kê của PlacementTracker, thì các cổ phiếu do Quỹ đầu tư đều giảm giá trung bình 54% sau một năm quỹ này đầu tư, do cách Ribotsky thực hiện là thỏa thuận mua giá cổ phiếu với mức chiết khấu cao so với giá thị trường, nên giá càng xuống Ribotsky càng nhận được nhiều cổ phiếu và ngay khi mua xong sẽ chọn thời điểm để bán ra thu về lợi nhuận, gây thiệt hại lớn cho các cổ đông khác.
Theo các thông tin quốc tế, mức giá Haverstock Master Fund thường đồng ý mua sẽ được tính bằng giá giao dịch trung bình trong một số phiên với chiết khấu một khoảng đủ lớn tới vài chục phần trăm và không cố định. Có nghĩa là chủ doanh nghiệp muốn bán giá cao thì trước hết cũng phải 'đẩy' giá cổ phiếu lên. Sau khi nhận được cổ phiếu, Haverstock Master Fund sẽ ngay lập tức bán ra thu lời và giá cổ phiếu lại xuống.
Ví dụ, các khoản đầu tư của Haverstock Master Fund tại thị trường Mỹ cho thấy, mỗi lần giải ngân của Quỹ khá nhỏ, có khi chỉ vài trăm ngàn hay một vài triệu USD, nên kể cả khi cam kết mức giải ngân lớn thì cũng chia thành nhiều giai đoạn và ít khi dùng tới.
Haverstock Master Fund liên quan tới nhiều vụ kiện từ cả cổ đông nhỏ và chủ doanh nghiệp 'kết tội' Quỹ đã 'lừa' phá hủy doanh nghiệp của họ với cách làm trên. Về mặt pháp lý, hiện nay Ủy ban Chứng khoán Mỹ vẫn chưa có các bằng chứng đủ thuyết phục về những phi vụ này, nhưng về mặt đạo đức kinh doanh thì cách đầu tư như trên đang là chủ đề bị phê phán gay gắt từ phía cộng đồng đầu tư và giới truyền thông.
Là một quỹ đầu tư mạo hiểm, không có chuyện Haverstock Master Fund sẽ cam kết đầu tư lâu dài, hay sẽ mua giá cao hơn giá thị trường đang giao dịch.
Việc THV công bố thông tin về thương vụ đàm phán bán cổ phần cho Haverstock Master Fund - một quỹ đầu tư có nhiều điểm đáng ngờ - là rất đáng quan tâm với cả hai đối tượng: các cổ đông đại chúng và chính lãnh đạo DN này.
Về phía cổ đông đại chúng, việc chỉ được tiếp nhận những thông tin hạn chế về vụ việc này có thể sẽ ảnh hưởng rất lớn tới quyết định mua/bán của họ trong hiện tại. Với lãnh đạo DN, một mặt, cần chú ý hơn đến đối tác ngoại này, mặt khác, cần chia sẻ thông tin chi tiết hơn về thương vụ để thị trường tránh hiểu sai về mục đích và bản chất thật sự của các thông tin đang được công bố 'nhỏ giọt', tránh bào mòn dần niềm tin của nhà đầu tư như câu chuyện của Dược Viễn Đông, có thể lại một lần nữa ảnh hưởng tới niềm tin của cả thị trường, vốn rất mong manh, nhạy cảm.
Hải Vy
Đầu tư chứng khoán
|
