|
Trung Quốc sẽ 'cải tổ tài chính' bằng cách nào?
"Chính phủ Trung Quốc cần phải đẩy mạnh cải tổ tài chính để ứng phó với vấn đề này" - PTT Trung Quốc Vương Kỳ Sơn đề nghị. Nhưng cải tổ như thế nào cho khu vực tài chính, khi không thể giải quyết cái gốc rễ của nó là thị trường BĐS đóng băng và hoàn toàn thất thu?
"Gã nhà giàu ích kỷ"
Không phải tổng thống Mỹ Obama hay nhà kinh tế học được mệnh danh là "chuyên gia tận thế" Roubini, cũng không phải thủ tướng Ôn Gia Bảo, mà gần đây nhất là phó thủ tướng Trung Quốc Vương Kỳ Sơn. Ông Vương dự báo kinh tế toàn cầu sẽ rơi vào cuộc suy thoái kéo dài và cảnh báo chính phủ Trung Quốc cần phải đẩy mạnh cải tổ tài chính để ứng phó với vấn đề này.
Trong con mắt của giới phân tích phương Tây, phát biểu của ông Vương là dự đoán bi quan nhất về kinh tế toàn cầu mà giới lãnh đạo Trung Quốc nêu ra từ trước đến nay.
Lời "thú nhận" trên có vẻ như khá trái ngược với một tuyên bố ồn ào của chính phủ Trung Quốc cách đây không lâu, khi khu vực Eurozone còn đang chìm đắm trong nỗi lo sợ về cuộc khủng hoảng kinh tế và chính trị ở Hy Lạp. Khi đó, Trung Quốc đã mạnh miệng sẽ "giải cứu châu Âu" bằng cách cho vay tiền trong số hơn 3.000 tỷ USD dự trữ ngoại hối của quốc gia này.
Tuy nhiên sau động thái giải cứu bằng miệng trên, đã chẳng có một động tác nào xảy ra tiếp theo. Một số tờ báo của Trung Quốc còn nêu ra sự hoài nghi rằng "liệu tiền của chúng ta đổ vào châu Âu có trở về với chúng ta hay không?". Thái độ lấp lửng và có phần quay quắt như thế đã khiến báo chí phương Tây bực bội. Có tờ báo ở Anh còn gọi Trung Quốc là "gã nhà giàu ích kỷ".
Còn giờ đây, tự thân "gã nhà giàu ích kỷ" đang phải đối diện với những hệ quả chẳng tốt đẹp gì hơn cơn khủng hoảng nợ công ở châu Âu. Từ đầu năm 2011 đến nay, giá trị xuất khẩu của Trung Quốc cho Mỹ và châu Âu đã giảm đến một nửa. Sự co hẹp của thị trường xuất khẩu đang là dấu hiệu tác động đến hàng loạt vấn đề nội tại khác trong nền kinh tế Trung Quốc.
Nhưng xuất khẩu vẫn chưa phải là vấn đề quá lớn. Từ đầu tháng 10/2011 đến nay, thị trường bất động sản (BĐS) của Trung Quốc bắt đầu lộ rõ tính hậu quả. Hơn nửa năm chịu đựng tình trạng gần như đóng băng giao dịch đã khiến cho các công ty kinh doanh BĐS lớn nhất ở Bắc Kinh, Thượng Hải và Thẩm Quyến trở nên khó thở. Nhiều doanh nghiệp nhỏ khác đã phải thở bằng bình oxy. Còn tại thành phố Ôn Châu, trận dịch tín dụng đen BĐS đã buộc ít nhất 2 giám đốc phải tìm đến sự quyên sinh.
Bài toán đối với chính phủ Trung Quốc hiện nay là khá nan giải. Tuy GDP vẫn còn giữ được tốc độ tăng đến 9,1% trong quý III/2011 và tiệm cận chỉ tiêu 9,5% của Bộ Chính trị, nhưng điều này sẽ chẳng có ý nghĩa gì mấy nếu bong bóng BĐS bùng vỡ.
Cải tổ tài chính hay cải tổ thị trường BĐS?
Ai cũng biết rằng một thị trường dù có mặt bằng giá sản phẩm cao nhưng thanh khoản thấp thì hãy coi chừng. BĐS là một thị trường đặc thù, rất đặc thù. Rất không khác với thị trường BĐS ở Việt Nam, làn sóng đầu tư ở Trung Quốc cũng diễn biến theo kiểu "tin đồn" cùng hình ảnh tâm lý bầy đàn phổ biến. Cũng tương tự như ở Việt Nam, việc nhà đầu tư BĐS Trung Quốc sử dụng đòn bẩy tài chính được xem là tràn lan.
Chính vì chuyện vay mượn ngân hàng và đòn bẩy tài chính mà hậu quả là con số nợ ít nhất 1.600 tỷ USD (theo số công bố của Ngân hàng trung ương Trung Quốc) hay 2.200 tỷ USD (theo ước tính của hãng phân tích tài chính Credit Suisse) mà các chính quyền địa phương còn nợ chính quyền trung ương.
Làm thế nào để trả được món nợ khổng lồ trên? Nếu vào nằm 2010 luôn có khoảng 70 thành phố ở Trung Quốc dẫn đầu về sóng BĐS, thì nay có đến phân nửa trong số đó đã chịu cảnh giảm giá, và gần hết trong số 70 thành phố chịu cảnh đóng băng toàn diện các phân khúc đất dự án và căn hộ trung - cao cấp.
Chính vì lý do sâu xa đó, trong những ngày gần đây đã xuất hiện động thái nới lỏng tiền tệ ở Trung Quốc. Khác khá nhiều với Việt Nam, chỉ số lạm phát ở Trung Quốc không quá đáng ngại và thực tế đã lập đỉnh vào tháng 8/2011. Vậy nên chính phủ nước này có thể tính đến phương án tăng trưởng tín dụng, cung cấp thêm tiền cho thị trường.
Phía sau động thái nới lỏng tiền tệ là nới lỏng tín dụng. Lại một lần nữa các ngân hàng mở hầu bao cho người dân vay tiền để có thể mua nhà, điều mà chỉ cách đây vài tháng còn bị thủ tướng Ôn Gia Bảo bác bỏ.
Thế nhưng liệu các ngân hàng thương mại có thực sự mở hầu bao, hoặc mở đến mức nào, tất cả còn tùy thuộc vào quan điểm và chính sách cụ thể của Ngân hàng trung ương. Thực tế đến nay số nợ thu về từ khối doanh nghiệp BĐS là rất không đáng kể, trong khi nhiều doanh nghiệp đang lao đao và không biết có tồn tại được thêm một năm nữa hay không.
Vì vậy, nới lỏng tín dụng cho vay để mua BĐS mà không có biện pháp hạ giá nhà đất thấp hơn nữa thì cũng giống như mũi tên bắn vào thinh không. Thực tế là giá nhà tại Bắc Kinh vẫn gấp 8 lần so với năm 2006, quá xa xỉ đối với công chức bình thường và người làm công.
Cũng từ đầu tháng 11/2011 đến nay, làn sóng cảnh báo về thị trường BĐS và cả về bong bóng trong thị trường này lại dâng lên ở châu Âu. Mới đầu chỉ là một số chuyên gia, nhưng sau đó các tổ chức bắt đầu vào cuộc. Sau các tổ chức là quốc gia. Người Mỹ và người Anh thường dẫn đầu về những lời cảnh báo và chỉ trích về nền kinh tế Trung Quốc. Cũng bởi thế, không phải Obama của Mỹ mà Putin của Nga mới được Trung Quốc chọn lựa để trao giải thưởng về hòa bình.
Trở lại với lời tuyên bố của phó thủ tướng Trung Quốc Vương Kỳ Sơn về khả năng suy thoái, có thể thấy sự nặng lòng của Trung Quốc về thế giới lại chính là nặng lòng về bản thân quốc gia này. Khác hẳn với cuối năm 2010, khoảng thời gian cuối năm 2011 đã hội tụ khá nhiều những dấu hiệu cho một sự thay đổi lớn theo hướng tiêu cực trong nền kinh tế Trung Quốc vào năm 2012.
Tham vọng địa chính trị bất tận của Trung Quốc đang phải trả giá bởi những hậu quả vô cùng khó lường về nợ nần và xã hội từ thị trường địa ốc.
"Chính phủ Trung Quốc cần phải đẩy mạnh cải tổ tài chính để ứng phó với vấn đề này" - Vương Kỳ Sơn đề nghị. Nhưng cải tổ như thế nào cho khu vực tài chính, khi không thể giải quyết cái gốc rễ của nó là thị trường BĐS đóng băng và hoàn toàn thất thu?
Còn nếu muốn giải quyết thị trường BĐS với vô số mớ bòng bong của nó thì phải bắt đầu từ đâu đây?
Viết Lê Quân
DIỄN ĐÀN KINH TẾ VIỆT NAM
|
