|
Trung Quốc: Bấp bênh sàn chứng khoán ChiNext
Trung Quốc đã chính thức mở sàn giao dịch chứng khoán kiểu Nasdaq (Mỹ) - có tên là sàn ChiNext, đặt tại trung tâm giao dịch chứng khoán Thâm Quyến.
Đây được coi là một bước ngoặt của thị trường vốn nước này, mang lại cơ hội mới nhưng bấp bênh cho các nhà đầu tư Trung Quốc đại lục và là nguồn thay thế trong việc hỗ trợ tài chính cho các công ty mới thành lập.
Tăng giảm thất thường
Vào ngày thứ Hai đầu tuần này, cũng là phiên giao dịch thứ hai của sàn ChiNext, 25 trong số 28 cổ phiếu niêm yết đã rớt giá, nhiều cổ phiếu chạm sàn -10% và tính chung, chỉ số ChiNext giảm khoảng -8,5% trong khi chỉ số chuẩn MSCI của châu Á-Thái Bình Dương bên ngoài Nhật Bản hôm ấy chỉ giảm -1%. Nhưng điều đáng nói là tình trạng rớt điểm xảy ra chỉ một ngày sau phiên “ra mắt” tăng điểm rất mạnh. Hôm thứ Sáu tuần trước, ngày đầu tiên của sàn giao dịch ChiNext, giá cổ phiếu của một số công ty niêm yết tại đây đã tăng tới 210%. Lệnh mua sôi nổi và giá cổ phiếu tăng chóng mặt đến mức các nhà điều hành thị trường đã phải cho ngừng giao dịch tạm thời đối với cả 28 cổ phiếu.
Nhóm niêm yết đầu tiên có 28 công ty bao gồm các nhà sản xuất phim, công ty phần mềm và các công ty dược phẩm - đã thu hút được 2 tỷ đô la Mỹ tiền vốn trong đợt phát hành lần đầu ra công chúng (IPO), vượt xa mức mong đợi của các công ty. Vào cuối phiên giao dịch ngày thứ Hai, giá trị thị trường của các công ty này đã lên tới 19 tỷ đô la Mỹ, đem lại nhiều của cải cho các nhà sáng lập và các nhà đầu tư ban đầu vào các công ty đó.
Trong năm nay, Trung Quốc đã là thị trường IPO lớn nhất thế giới và nền kinh tế đang hồi sinh này tràn ngập vốn và các nhà đầu tư sẵn sàng chấp nhận rủi ro để săn tìm lợi nhuận. Tuy nhiên, các chuyên gia chứng khoán từ lâu đã than phiền rằng hệ thống thị trường chứng khoán của Trung Quốc đại lục có khiếm khuyết nghiêm trọng, một phần do sai lầm trong việc phân bổ nguồn vốn.
Hiện trạng thị trường và kỳ vọng
Các ngân hàng quốc doanh chỉ cho vay tới các công ty thuộc sở hữu nhà nước làm ăn kém hiệu quả. Thị trường chứng khoán Thượng Hải và bảng chính của thị trường chứng khoán Thâm Quyến được thống trị bởi các doanh nghiệp nhà nước. Vì ít có cơ hội niêm yết trên các sàn chứng khoán Trung Quốc đại lục, các doanh nghiệp tư nhân non trẻ phải đăng ký cổ phiếu ở Hồng Kông, hoạt động theo các luật lệ khác với thị trường đại lục, hay ở các thị trường nước ngoài như Nasdaq hay thị trường chứng khoán New York, Mỹ.
Chính phủ Trung Quốc hy vọng sẽ thay đổi tình trạng này bằng việc thành lập sàn ChiNext, cố gắng tạo ra hệ thống thị trường vốn hiệu quả hơn để hướng dòng vốn đầu tư vào các doanh nghiệp vừa và nhỏ - các công ty đang giúp tái định hình nền kinh tế thông qua công nghệ và cải tiến hơn là chỉ dựa vào xuất khẩu hàng giá rẻ.
“Đây có thể là sự thay đổi chủ chốt trong nền công nghiệp kỹ thuật cao của Trung Quốc. Cách đây mười năm, vấn đề lớn nhất của các công ty sáng tạo công nghệ nước này chính là vốn liếng. Họ rất khó vay mượn từ các ngân hàng quốc doanh”, bà Yu Zhou, giáo sư trường Vassar College ở New York nhận định.
Mặc dù sàn ChiNext rất nhỏ so với trung tâm giao dịch chứng khoán Thượng Hải và Hồng Kông, các nhà điều hành vẫn hy vọng ChiNext cuối cùng sẽ cạnh tranh được với sàn Nasdaq và thu hút ngày càng nhiều công ty Trung Quốc niêm yết.
Họ cũng kỳ vọng ChiNext sẽ thúc đẩy các công ty đầu tư mạo hiểm và thị trường cổ phiếu tư nhân ở Trung Quốc đại lục, đang bị cản trở bởi một hệ thống mà cho đến nay không đem lại cho nhà đầu tư cái mà người trong ngành gọi là “chiến lược thoát thân” – rút hết tiền đầu tư khỏi các công ty nhỏ thông qua thị trường chứng khoán trong nước.
Sòng bạc của VIP
Tuy vậy có nhiều thách thức lớn trong việc tạo ra một sàn giao dịch tương tự như Nasdaq – nơi có các công ty lớn như Microsoft, Intel và Google. Giá cổ phiếu lên xuống thất thường và trị giá cao hơn giá trị thực chẳng hạn có thể làm tổn hại độ tin cậy của một sàn giao dịch mới trong cộng đồng doanh nghiệp và nhà đầu tư.
Một số nhà phân tích cho rằng, nhà đầu tư Trung Quốc nổi tiếng về đầu cơ, thích “lướt sóng” hơn là xem xét những yếu tố căn bản tiềm ẩn trong các công ty. Thật vậy, bản chất giống sòng bạc của sàn giao dịch Thượng Hải và Thâm Quyến, cộng với sự can thiệp của chính phủ càng làm gia tăng tính chất bấp bênh của các thị trường chứng khoán Trung Quốc đại lục. Các nhà phân tích còn cảnh báo rằng sản ChiNext cũng sẽ thiên về khuynh hướng đầu cơ như vậy.
Nhà kinh tế Andy Xie, từng làm việc ở ngân hàng Morgan Stanley gọi sàn ChiNext là “bàn V.I.P trong một sòng bài lớn”. Chang Chun, một chuyên gia về thị trường tài chính thuộc Trường kinh doanh quốc tế Trung-Âu ở Thượng Hải cho rằng, Trung Quốc cần một thị trường để phục vụ các công ty mới thành lập nhưng “vấn đề là sự chín chắn của các nhà đầu tư Trung Quốc”.
Một nguyên nhân khiến người ta lo ngại là việc định giá quá cao của nhóm cổ phiếu đầu tiên này. Tuy mới giao dịch vài phiên, sàn ChiNext đã có hệ số P/E bình quân vào khoảng 100, nghĩa là các nhà đầu tư đang trả 100 đồng cho mỗi đồng lợi nhuận năm 2008 của các công ty đó. Hệ số này là quá lớn nếu so với hệ số P/E bình quân của sàn Nasdaq là 23,6. Giá cổ phiếu trên sàn ChiNext thậm chí còn được định giá cao hơn nhiều so với cổ phiếu niêm yết trên sàn chứng khoán Thượng Hải mà từ lâu đã bị xem là bong bóng nếu xét theo các tiêu chuẩn của các thị trường trưởng thành.
Hàng trăm công ty Trung Quốc đang háo hức chờ đến lượt lên sàn ChiNext, và nhiều nhà phân tích nói rằng sàn giao dịch này sẽ đáp ứng một nhu cầu quan trọng: hướng dòng tài chính về phía các công ty mới thành lập có quy mô nhỏ hơn nhằm tái cân bằng tăng trưởng kinh tế. Bà Zhou ở trường Vassar nói rằng, chỉ tại một khu công nghệ cao ở Bắc Kinh đã có hơn 1.000 công ty đáp ứng đủ điều kiện được niêm yết trên sàn ChiNext.
TBKTSG
|
