|
Khả năng tăng giá sốc khó xảy ra
Ba động thái đáng chú ý của giá cả trong nửa đầu năm 2009 và dự báo cho nửa cuối của năm.
Trên thực tế, giá cả những tháng đầu năm 2009 ở nước ta có ba động thái nổi bật đáng chú ý. Thứ nhất, chỉ số giá tiêu dùng (CPI) không cao, nhưng có xu hướng tăng nhanh vững chắc trong những tháng gần đây.
So với tháng 12-2008, CPI của cả nước tăng lần lượt qua sáu tháng từ đầu năm đến nay là: 0,32%; 1,49%; 1,32%; 1,68%; 2,12% và 2,68%. Xu hướng tăng nhanh, vững chắc trong ba tháng của quí 2-2009 xuất hiện rất rõ ở Hà Nội và TPHCM. Điều này cho thấy dấu hiệu mạnh dần các tác động trễ (thường từ 3-6 tháng) của chính sách nới lỏng tài chính - tiền tệ trong khuôn khổ các gói kích cầu.
Thứ hai, xuất hiện một số động thái giá cả khác thường so với xu hướng giá cả thế giới. Điển hình cho các cú “lội ngược dòng” với giá cả thế giới này là giá sữa ngoại nhập trên thị trường sữa Việt Nam tăng liên tục, nhưng theo kiểu nhỏ giọt để lách luật chống độc quyền (Nhà nước chỉ kiểm tra giá bán sản phẩm kinh doanh không thuộc diện kiểm soát giá nếu tăng giá quá mức quy định, chẳng hạn 30%) trong khi giá thế giới hạ.
Một động thái khác là cơn sốt nóng kéo dài trong những tháng cuối quí 1, đầu quí 2-2009 của thị trường chứng khoán Việt Nam trong bối cảnh thị trường chứng khoán thế giới nguội lạnh, khiến giá trị vốn hóa của thị trường tăng chóng mặt, từ mức 15% GDP cuối năm 2008, lên mức 32% GDP chỉ trong vài chục ngày, đạt mức tăng trưởng cao nhất trong lịch sử chín năm hình thành và phát triển thị trường chứng khoán nước ta.
Giá cả trên thị trường bất động sản trong nước nóng dần trong thời gian qua cũng là một hiện tượng trái ngược với xu hướng trầm lắng bao phủ thị trường này trên thế giới.
Cuối cùng, làn sóng tăng lãi suất ngân hàng hiện nay đang tạo ra sự tương phản khác biệt với xu hướng kiềm chế lãi suất chung khá thấp trên thị trường tài chính thế giới, thậm chí ngược lại ngay cả với nguyên tắc triển khai các liệu pháp kích cầu mà Việt Nam theo đuổi…
Ngoại trừ việc tăng giá sữa, ba trường hợp sau ít nhiều đều có liên quan đến tác động hai mặt của gói kích cầu. Ở một góc độ nào đó, có thể nói gói kích cầu đã góp phần làm gia tăng dòng vốn xã hội chảy vào các thị trường đầu tư nặng tính đầu cơ (đặc biệt, trong khi các hoạt động kiểm soát sau khi cho vay chưa được quan tâm đúng mức, cũng như trong bối cảnh doanh nghiệp không dễ tìm kiếm được các cơ hội đầu tư mới hấp dẫn)…
Thứ ba, xu hướng giảm giá hàng xuất khẩu đã gây thiệt hại lớn cho các nhà xuất khẩu Việt Nam. Ngoài những mặt hàng công nghiệp và dầu thô bị giảm giá mạnh, thậm chí tới 60-70% từ cuối năm 2008, sang năm 2009 nhiều mặt hàng nông sản xuất khẩu đã giảm giá đột ngột khiến các nhà nông và doanh nghiệp xuất khẩu Việt Nam bị thiệt hại nặng, như cà phê giảm giá 500 đô la Mỹ/tấn, cao su giảm 42%, tiêu giảm 35% và điều giảm 15%...
Về triển vọng giá cả trong những tháng còn lại của năm 2009, sẽ có một số động thái đáng chú ý sau:
- Giá sẽ tăng nhẹ hay ổn định ở thị trường bất động sản, vàng, xăng dầu, thực phẩm và giao thông vận tải, năng lượng điện, cũng như chứng khoán của một số ngân hàng mạnh, một số công ty kinh doanh dầu khí và chế tạo hàng xuất khẩu sang các nước công nghiệp phát triển, như Mỹ, Nhật.
- Ngược lại, xu hướng giảm giá sẽ đậm hơn ở các mặt hàng cước viễn thông, hàng điện tử, dịch vụ ngân hàng, xe máy, và một số hàng hóa và dịch vụ ngoại nhập trong danh mục giảm thuế theo lộ trình cam kết trong khuôn khổ WTO, AFTA và các hiệp định thương mại tự do và đối tác kinh tế đa phương và song phương mà Việt Nam tham gia.
- Sức ép nâng các loại lãi suất và tăng tỷ giá danh nghĩa, cũng như nới rộng biên độ và điều hành tỷ giá linh hoạt hơn… sẽ tăng lên.
Cũng có điều cần khẳng định là khả năng tăng giá “sốc” như năm 2008 là rất khó xảy ra. Trong bối cảnh trên, để thực hiện tốt nhiệm vụ mục tiêu mà Quốc hội và Chính phủ đã đặt ra trong năm nay, các hoạt động quản lý nhà nước cần chú ý vào việc tiếp tục triển khai kích cầu có trọng tâm, trọng điểm, đề cao yêu cầu hiệu quả và bám sát hơn các nguyên tắc thị trường, giảm thiểu cơ chế xin - cho trong hoạt động kích cầu, không cho vay dễ dãi gây mất an toàn hệ thống do nợ xấu, không cho vay quá dàn trải hoặc quá tập trung, không định giá quá cao đồng nội tệ và cố định quá lâu tỷ giá bất chấp sự mất giá các đồng tiền thế giới có liên quan...
Tăng cường các hoạt động xúc tiến đầu tư, xúc tiến thương mại có tổ chức, có tính chuyên nghiệp cao, đi đôi với thúc đẩy các hoạt động tái cơ cấu nền kinh tế, doanh nghiệp, sản phẩm và thị trường, tập trung phát triển công nghiệp phụ trợ, công nghiệp chế biến và bảo quản sau thu hoạch, hỗ trợ làng nghề. Cải thiện môi trường đầu tư và chống tham nhũng cần được coi trọng và tiến hành triệt để, thực chất hơn.
Đồng thời, cần coi trọng hơn công tác thông tin, giám sát từ xa, giám sát sau khi cho vay đầu tư và giám sát tổng thể bảo đảm an toàn hệ thống. Những hoạt động bảo đảm an sinh xã hội cũng cần tiến hành hiệu quả với quy mô rộng rãi hơn trong thời gian tới.
TS. Nguyễn Minh Phong
TBKTSG ONLINE
|
