|
Khi cổ đông là… “nghị gật”
Mỗi mùa ĐHCĐ, không ít câu chuyện khiến NĐT bức xúc liên quan đến các yếu kém của lãnh đạo DN hay chuyện chia thưởng lớn cho thành viên ban lãnh đạo. Vậy nhưng, đôi khi các NĐT - có thể do không có đủ thời gian để phân tích hết những nội dung lấy ý kiến ĐHCĐ của DN, bị rơi vào tình trạng “há miệng mắc quai”.
Từ câu chuyện VIP
Theo chân một NĐT về Hải Phòng dự ĐHCĐ của CTCP Vận tải Xăng dầu VIPCO (VIP) ngày giữa tuần này, gió mùa đông bắc tràn về được dự báo là sẽ gây mưa to ở phố biển, nhưng lượng NĐT đến dự vẫn khá lớn. Một điều bất ngờ là dù cổ phiếu VIP đã giảm giá rất nhiều trong năm 2008, nhưng gần như chẳng thấy một lời than trách về DN. Về tham dự ĐHCĐ, có không ít NĐT tổ chức như các quỹ, CTCK… và rất nhiều NĐT cá nhân sở hữu hàng chục ngàn cổ phiếu. Dù vậy, chẳng hiểu tại sao, ban đầu đông đủ là thế mà lượng cổ đông ngồi lại để trực tiếp thông qua các chỉ tiêu… chỉ còn non nửa. Và câu chuyện chỉ bắt đầu khi một NĐT bỗng thắc mắc (vào giờ giải lao) về kế hoạch lợi nhuận năm 2009 của VIPCO liệu có thấp?
Theo đó, với tổng số tiền đầu tư chứng khoán hơn 34 tỷ đồng, đã trích lập dự phòng tới hơn 20 tỷ đồng trong năm 2008, thì rõ ràng rất khó để chi phí hoạt động tài chính (phần trích lập dự phòng giảm giá) năm 2009 lên mức 20 tỷ đồng nữa. Như vậy, lợi nhuận của VIPCO có cơ hội tăng thêm 20 tỷ đồng so với năm 2008 từ việc không phải trích lập dự phòng giảm giá đầu tư chứng khoán.
Với việc trích lập dự phòng chênh lệch tỷ giá khoản vay USD năm 2008 lên tới 36,5 tỷ đồng, một NĐT đã quay sang hỏi người viết là: thu cho thuê tàu chở dầu của VIPCO tính theo USD, vậy thì liệu DN có phải trích lập không? Trên thực tế, nếu cả đầu vào và đầu ra đều sử dụng một loại tiền, thì tác động của biến đổi tỷ giá không ảnh hưởng nhiều đến DN. Qua tìm hiểu từ một lãnh đạo của VIPCO thì được trả lời là: Từ trước, doanh thu cho thuê tàu chở dầu cho Petrolimex dù tính bằng USD nhưng luôn được quy ra VND theo… tỷ giá liên ngân hàng. Vậy là, dù không hỏi tại cuộc họp, nhưng NĐT cứ mãi “lăn tăn” với câu hỏi: Việc quy tỷ giá như vậy có hợp lý không? Năm 2009 liệu có tiếp diễn tình trạng này, nhất là khi biên độ dao động tỷ giá USD/VND là +/-5% như hiện nay? Đây có phải là xung đột lợi ích không, khi Petrolimex là đơn vị nắm 51% vốn của VIPCO, lại là khách hàng lớn nhất, đóng góp tới 70% doanh thu? Nếu vẫn duy trì tình trạng này và giả sử tỷ giá USD/VND giữ bình quân ở mức +3% so với tỷ giá liên ngân hàng (hiện nay là +5%) thì với doanh thu dự kiến năm 2009 khoảng 1.000 tỷ đồng, số tiền thiệt hại lên tới 21 tỷ đồng. Một con số không nhỏ nếu đem so sánh với kế hoạch lợi nhuận sau thuế (LNST) năm 2009 là 75,2 tỷ đồng!
Một vấn đề nữa là kế hoạch chia thưởng cho HĐQT. Nếu giả định VIPCO tiếp tục phải trích lập thêm khoản chênh lệch tỷ giá như năm 2008, thì với việc tăng kế hoạch doanh thu, chi phí lãi vay giảm và giảm bớt phần trích lập dự phòng giảm giá đầu tư chứng khoán, NĐT thắc mắc rằng, mức 75,2 tỷ đồng kế hoạch LNST (chỉ xấp xỉ bằng LNST của năm 2008) là chưa đúng với thực lực của Công ty. Trong khi đó, bên cạnh mức thù lao, lương thì HĐQT, BKS còn được nhận mức thưởng mà một cổ đông thắc mắc là chưa hợp lý. Cụ thể, mức thưởng cho HĐQT, BKS nếu hoàn thành kế hoạch là 0,5% LNST, nếu vượt kế hoạch lợi nhuận từ 1 - 5% thì thưởng 8% LNST chênh lệch và thưởng 10% mức chênh lệch nếu vượt kế hoạch trên 5%. Như vậy, so sánh tương đối năm 2008 và năm 2009, khả năng LNST năm 2009 đạt 95 tỷ đồng là hoàn toàn khả thi, tương đương mức thưởng hơn 2 tỷ đồng. Khi đó, thù lao, lương thưởng cho HĐQT, BKS là hơn 3,3 tỷ đồng. Nếu Công ty đạt mức LNST năm 2009 như năm 2007 thì số tiền thưởng có thể sẽ là 7 tỷ đồng, đưa tổng thù lao, lương, thưởng của HĐQT và BKS lên hơn 8,3 tỷ đồng. Phía Ban lãnh đạo VIPCO cho rằng, họ đưa ra mức kế hoạch sát với cơ sở khả năng thực tế có thể hoàn thành và bản thân họ đã chịu thiệt khi chấp nhận mức thưởng hoàn thành kế hoạch chỉ là 0,5% thay vì mức 1% như cho phép của Petrolimex trong bối cảnh việc linh hoạt chọn thời điểm mua tàu đã tiết kiệm cho Công ty tới vài chục triệu USD.
Và câu chuyện của những cổ đông… nghị gật
Lẽ ra, với những thắc mắc trên, NĐT, nhất là NĐT lớn, phải thắc mắc ngay tại cuộc họp của VIP. Thế nhưng, các cổ đông vẫn… nhất trí thông qua, với chỉ một NĐT có ý kiến khác. Lẽ ra, họ đã có thể thoải mái ra về, thay vùi lời an ủi: giá cổ phiếu bây giờ quá rẻ, nếu VIPCO cứ chia cổ tức như năm 2008 thì còn hơn gửi tiết kiệm. Nhìn khắp khán phòng đại hội, vẫn những gương mặt vui vẻ, không hiểu, họ chưa nắm bắt hết tình hình do một số nội dung lấy ý kiến chỉ được biết khi đến họp để rồi vô tình giống… nghị gật, hay do bản thân cổ đông không muốn gắn bó đủ lâu với DN để phải cân nhắc?
Người viết đã và đang nghe những phản hồi không mấy thoải mái về trường hợp một số DN có nội dung không rõ ràng trong BCTC hay nghị quyết HĐQT. Như trường hợp của CTCP Cát Lợi (CLC), với nội dung xin ý kiến ĐHCĐ có nhiều thắc mắc. Theo đó, trong thông báo họp ĐHCĐ, công ty này dự kiến xin cổ đông “chấp thuận cho Giám đốc Công ty được ký kết hợp
Khi cổ đông...
Đồng giao dịch với thành viên HĐQT là ông Trần Sơn Châu - Giám đốc Công ty Thuốc lá Sài Gòn những hợp đồng có giá trị lớn hơn hoặc bằng 50% giá trị tổng tài sản của Công ty ghi trong BCTC gần nhất”. Một câu hỏi đặt ra là liệu có sự xung đột lợi ích không, khi Công ty Thuốc lá Sài Gòn vừa là cổ đông lớn của Cát Lợi, vừa là đối tác đóng góp hơn 60% doanh thu của Công ty. Khi đó, nếu trao quyền tự quyết quá lớn cho Giám đốc, dù có thể khiến cơ chế làm việc phần nào thông thoáng hơn, nhưng làm sao có thể kiểm soát tính minh bạch và công bằng của các giao dịch này? Không hiểu, một quy định như trên có được ĐHCĐ thông qua và thông qua như thế nào trong cuộc họp sắp tới?
Hay như trường hợp của các DN ngành than, phân tích của CTCK Tân Việt (TVSI) cho rằng, các DN ngành này dù lãi rất lớn nhưng lại dành phần nhiều LNST để phân phối cho quỹ đầu tư phát triển mà trả cổ tức với tỷ lệ thấp. Cụ thể, trường hợp của CTCP Than Hà Tu (THT) có EPS là 9.000 đồng/CP, trả cổ tức 1.600 đồng/CP, tương đương 17,7% LNST, trong khi Quỹ đầu tư phát triển lên tới 32 tỷ đồng và 13,6 tỷ đồng cho Quỹ khen thưởng phúc lợi. TVSI khuyên “các cổ đông nên chất vấn và cần nhận được câu trả lời xác đáng từ phía DN”, nhưng không hiểu, các cổ đông nhỏ liệu có phản ứng trước điều này?
Một trường hợp khác mà người viết nhận được phản hồi là trường hợp CTCP Dầu thực vật Tường An (TAC) về khoản mục đầu tư xây dựng cơ bản của công ty này. Một NĐT đã nói rằng, “tội nghiệp thay cho túi tiền còm cõi của các NĐT dang dở cùng TAC”, vì trong BCTC quý III/2008, TAC đã ghi nhận khoản mục “chạy thử thiết bị” lên tới 73,6 tỷ đồng, trong khi đầu tư cho dây chuyền tinh luyện dầu 600 tấn/ngày là 57,6 tỷ đồng… Không hiểu NĐT này, sau khi có thư hỏi mấy tháng mà chưa nhận được trả lời, có còn kiên nhẫn nắm giữ cổ phiếu TAC để chất vấn tại ĐHCĐ vào cuối tháng 4?
Còn nhiều nữa những thắc mắc về các trường hợp cụ thể mà NĐT đã từng gửi về tòa soạn. Vậy nhưng, thị trường vẫn lặng sóng, các nghị quyết ĐHCĐ vẫn được thông qua, theo những gì mà HĐQT trình. Báo chí liên tục lên tiếng yêu cầu DN trân trọng quyền lợi của cổ đông, nhưng hỡi nhưng cổ đông nhỏ, khi giơ những cánh tay biểu quyết kiểu “tin tưởng tuyệt đối” như hiện nay liệu có nghĩ đến những hậu quả trong tương lai gần?
Bùi Sưởng
Đầu tư chứng khoán
|
