|
Trái phiếu doanh nghiệp - kênh huy động vốn mới
Trong vòng 2 năm trở lại đây, thị trường trái phiếu DN đã có những thay đổi đáng ghi nhận và việc phát hành trái phiếu đang trở thành sự lựa chọn hấp dẫn cho DN để huy động vốn tài trợ dự án và mở rộng hoạt động kinh doanh. Đây thực sự là kênh huy động vốn hiệu quả, đem lại nhiều lợi ích cho DN.
Phương thức phát hành trái phiếu
Viec phát hành trái phiếu DN thường được thực hiện theo phương thức bảo lãnh và phát hành riêng lẻ. Theo quy định tại Nghị định 52/2006/NĐ-CP ngày 19/5/2006 về phát hành trái phiếu DN, bảo lãnh phát hành là việc tổ chức bảo lãnh cam kết với tổ chức phát hành về việc thực hiện các thủ tục trước khi phát hành trái phiếu, phân phối trái phiếu cho nhà đầu tư, nhận mua trái phiếu để bán lại hoặc mua số trái phiếu còn lại chưa phân phối hết.
Đến nay, Nghị định 52 chưa có thông tư hướng dẫn, tuy nhiên theo thông lệ, việc bảo lãnh phát hành thường là bảo lãnh với nỗ lực tối đa, theo đó tổ chức bảo lãnh bằng khả năng và nỗ lực của mình chào bán trái phiếu cho nhà đầu tư và bảo lãnh khối lượng trái phiếu mà nhà đầu tư đăng ký mua. Cách thức này hạn chế nhiều rủi ro cho tổ chức bảo lãnh vì họ không phải cam kết ngay từ đầu về việc bảo lãnh toàn bộ khối lượng trái phiếu phát hành, thay vì họ chỉ phải xác định nghĩa vụ bảo lãnh của mình sau khi đã xác định khối lượng đặt mua và lãi suất mong muốn của nhà đầu tư. Để đợt phát hành thành công, có nhiều yếu tố chi phối, tuy nhiên năng lực của tổ chức bảo lãnh là rất quan trọng, đòi hỏi phải là những tổ chức uy tín, có nhiều kinh nghiệm, và đặc biệt có hệ thống khách hàng là các tổ chức tài chính, ngân hàng, bảo hiểm rộng khắp…
Ngoài ra, tài liệu chào bán phải được chuẩn bị kỹ lưỡng và thường được xây dựng theo tiêu chuẩn Eurobond. Đặc biệt là bản công bố thông tin phát hành, giới thiệu về quá trình hình thành và phát triển DN, rủi ro, hoạt động kinh doanh, chiến lược, tình hình tài chính, các dự án đầu tư... Đây là nguồn thông tin rất quan trọng để nhà đầu tư đánh giá về DN và trái phiếu. Để đảm bảo số liệu cung cấp trong bản công bố thông tin là trung thực, tổ chức thu xếp thường yêu cầu một tổ chức kiểm toán kiểm tra và xác nhận những số liệu trên bản công bố thông tin nhằm gia tăng sự tin tưởng của nhà đầu tư.
Các tổ chức bảo lãnh sẽ tiến hành dựng sổ (bookbuilding) để tổng hợp nhu cầu và đăng ký của nhà đầu tư. Việc định giá trái phiếu để xác định lãi suất, cơ cấu… sẽ phụ thuộc vào kết quả dựng sổ. Cách thức chào bán này có nhiều ưu điểm: (i) cho phép tổ chức phát hành thăm dò nhu cầu thị trường và điều chỉnh giá chào phù hợp thông qua việc trao đổi 2 chiều với nhà đầu tư khi dựng sổ; (ii) giá trái phiếu phản ánh đúng nhu cầu thị trường vì được xác định dựa trên đăng ký chính thức và phản hồi từ nhà đầu tư; (iii) tổ chức phát hành có thể chào bán và bán trái phiếu cho đối tượng nhà đầu tư có lựa chọn.
Hiệu quả
Việc phát hành trái phiếu thông qua bảo lãnh và sử dụng phương thức dựng sổ giúp DN huy động được khối lượng vốn cần thiết, với mức lãi suất và kỳ hạn phù hợp. Mức lãi suất sẽ phản ánh mức tín nhiệm của tổ chức phát hành trong điều kiện thị trường cụ thể. Những DN có mức độ tín nhiệm cao có thể phát hành khối lượng lớn với mức lãi suất thấp, và ngược lại.
Ngoài ra, phát hành trái phiếu còn giúp DN tiết kiệm chi phí trả lãi so với cách huy động vốn bằng đi vay và phát hành cổ phiếu. Lãi suất cho vay bình quân của khối NHTM hiện vào khoảng 11 - 15%/năm đối với các kỳ hạn trên 1 năm tuỳ từng đối tượng khách hàng. Cổ tức chi trả cho các cổ đông nắm giữ trái phiếu bình quân khoảng 12 - 14%/năm. Trong khi lãi suất coupon trái phiếu có kỳ hạn 5 năm cao nhất hiện nay trên thị trường là 10,5%/năm (trái phiếu Sông Đà phát hành tháng 8/2006), thấp nhất là 8,15%/năm (trái phiếu BIDV phát hành tháng 7/2007). Như vậy, phát hành trái phiếu là kênh huy động vốn có chi phí trả lãi thấp.
Ngoài ra, phát hành trái phiếu đòi hỏi thời gian ít hơn so với thời gian đi vay hoặc phát hành cổ phiếu. Thời gian cần thiết để phát hành trái phiếu từ khâu chuẩn bị đến khi hoàn tất giao dịch mất bình quân 6 - 8 tuần. Tuy nhiên, nếu đi vay ngân hàng hay phát hành cổ phiếu, DN sẽ mất nhiều thời gian hơn cho khâu chuẩn bị và xét duyệt hồ sơ.
Một ưu điểm khác của trái phiếu là cho phép DN huy động được khối lượng vốn lớn. Rõ ràng, nếu DN có nhu cầu trên 1.000 tỷ đồng thì họ có thể tiếp cận nguồn vốn từ phát hành trái phiếu dễ dàng hơn so với việc đi vay hay phát hành cổ phiếu.
Tuy nhiên, phát hành trái phiếu theo tiêu chuẩn Eurobond sẽ tiêu tốn một số tiền phí tương đối lớn của DN. Thông thường, phí bảo lãnh phát hành và các chi phí pháp lý chiếm khoảng 0,5 - 1,3% tổng khối lượng phát hành.
Xu hướng mới
Hiện nay, ngày càng có nhiều DN có nhu cầu phát hành trái phiếu để huy động vốn. Số lượng DN phát hành trái phiếu tăng lên đáng kể, năm 2005 có 2 DN phát hành, với giá trị khoảng 1.600 tỷ đồng; năm 2006, số lượng này tăng lên là 6 DN, với 15 đợt phát hành và giá trị trái phiếu hơn 11.000 tỷ đồng; trong 10 tháng đầu năm 2007, số lượng là 12 DN, với 17 đợt phát hành đạt giá trị trên 20.000 tỷ đồng. Dự kiến, đến cuối năm 2007 sẽ có thêm ít nhất 3 đợt phát hành nữa. Thậm chí, có DN đã phát hành nhiều đợt trong một năm như Vinashin, Lilama.
Những DN có quy mô nhỏ hơn như Nam Triệu, CII, Vincom… đã phát hành thành công trái phiếu với mức lãi suất hấp dẫn: trái phiếu Nam Triệu kỳ hạn 2 năm, lãi suất 8,95%/năm, phát hành tháng 4/2007; trái phiếu CII kỳ hạn 7 năm, lãi suất 10,3%/năm, phát hành tháng 7/2007; trái phiếu Vincom kỳ hạn 5 năm, lãi suất 10,3%, phát hành tháng 10/2007.
Với những dấu hiệu tích cực từ thị trường và sự hậu thuẫn từ các nhà tạo lập chính sách, trái phiếu DN sẽ trở thành công cụ huy động vốn dài hạn, trọng yếu của nền kinh tế và là sự lựa chọn hiệu quả của DN.
ĐTCK
|
