|
Chỉ định nhà cung cấp: Chính sách hỗ trợ ai?
Nhiều doanh nghiệp và các cơ quan chức năng đã bày tỏ ý kiến về cơ chế hỗ trợ thay thế xe công nông, xe tải quá niên hạn sử dụng thí điểm tại miền núi phía Bắc và Tây Nguyên của Chính phủ.
Con đường vòng vèo của một chính sách hỗ trợ
Qua tìm hiểu của VietNamNet thì Bộ Tài chính là cơ quan đã trình Chính phủ cơ chế hỗ trợ thay thế xe công nông, xe tải quá niên hạn sử dụng thí điểm tại miền núi phía Bắc và Tây Nguyên. Ngày 31/7/2007 Thủ tướng Chính phủ có Quyết định số 973/QĐ - TTg về việc hỗ trợ lãi suất để thay thế xe công nông, xe tải quá niên hạn sử dụng tại các tỉnh miền núi phía Bắc và Tây Nguyên. Theo đó sẽ thực hiện hỗ trợ lãi suất cho các hộ gia đình là chủ sở hữu của xe công nông, xe tải quá niên hạn sử dụng bị cấm lưu hành và các hộ gia đình có nhu cầu mua xe mới để phục vụ sản xuất kinh doanh.
Đơn vị thực hiện thay thế xe thí điểm theo Đề án này là Công ty cổ phần ô tô TMT thuộc Tổng công ty Công nghiệp ô tô Việt Nam (Vinamotor). Các Ngân hàng Thương mại, Ngân hàng Chính sách xã hội và Quỹ tín dụng nhân dân Trung ương thực hiện cơ chế tín dụng trong Đề án này. Trước mắt từ nay đến hết năm 2010 cho thực hiện thí điểm tại các tỉnh thuộc vùng Tây Nguyên và các tỉnh thuộc miền núi phía Bắc, sau đó tiến hành tổng kết đánh giá báo cáo Thủ tướng Chính phủ việc triển khai tiếp.
Trao đổi về vấn đề này, bà Trịnh Phong Lan - Trưởng phòng Ngân hàng - Vụ Tài chính Ngân hàng (Bộ Tài chính) cho biết: Về chính sách hỗ trợ, các tổ chức tín dụng cho vay phần chênh lệch giữa giá xe mới và giá xe cũ được mua lại hoặc tối đa 70% giá trị xe mới. Mỗi hộ gia đình được hỗ trợ vay vốn để mua 01 chiếc xe mới sản xuất hoặc lắp ráp trong nước. Thời hạn hỗ trợ lãi suất cho vay theo thời gian vay vốn thực tế nhưng tối đa không quá 03 năm. Nhà nước hỗ trợ cho các hộ dân thông qua việc cấp bù phần chênh lệch giữa lãi suất cho vay thương mại và lãi suất cho vay chỉ định.
Cụ thể: Các hộ gia đình thuộc diện hộ nghèo được vay vốn theo lãi suất cho vay hộ nghèo theo quy định hiện hành của pháp luật; Các hộ gia đình còn lại sẽ được vay vốn tại các tổ chức tín dụng với lãi suất bằng mức lãi suất cho vay hộ gia đình sản xuất kinh doanh tại vùng khó khăn ban hành theo Quyết định số 31/2007/QĐ-TTg ngày 05 tháng 3 năm 2007 của Thủ tướng Chính phủ về tín dụng đối với hộ gia đình sản xuất, kinh doanh tại vùng khó khăn. Việc cấp bù cho tổ chức tín dụng được thực hiện sau khi các hộ dân vay vốn trả nợ đầy đủ gốc, lãi và các tổ chức tín dụng có tổng hợp báo cáo kết quả thực hiện cho vay hàng năm với Bộ Tài chính.
Quyết định 973 cũng giao cho Bộ Tài chính chủ trì, phối hợp với các cơ quan chịu trách nhiệm hướng dẫn Ngân hàng Thương mại, Ngân hàng Chính sách xã hội và Quỹ tín dụng nhân dân Trung ương lập hồ sơ và thực hiện cấp bù phần chênh lệch giữa lãi suất cho vay thương mại với lãi suất chỉ định.
Theo bà Lan, khi thực hiện hướng dẫn bộ Tài chính nhận thấy có 1 số vướng mắc đó là lãi suất cho vay thương mại của các ngân hàng khác nhau nên phần bù chênh lệch giữa lãi suất chỉ định với lãi suất thương mại cho các ngân hàng không như nhau và việc cấp bù cho tổ chức tín dụng chỉ được thực hiện sau khi các hộ dân vay vốn trả nợ đầy đủ gốc. Như vậy là phải tới 3 năm sau các ngân hàng mới được hưởng khoản bù này làm nhiều ngân hàng không muốn tham gia.
Vì vậy Bộ Tài chính đã trình Chính phủ cơ chế hỗ trợ mới như trong Quyết định 1491/QĐ-TTg ban hành ngày 8 tháng 11 năm 2007 về việc hỗ trợ để thay thế xe công nông, xe tải quá niên hạn sử dụng tại các tỉnh miền núi phía Bắc và Tây Nguyên của Thủ tướng Chính phủ. Theo bà Lan, bộ Tài chính chỉ thay đổi cơ chế hỗ trợ tức là trước kia là hỗ trợ lãi suất cho vay thông qua tổ chức tín dụng và các ngân hàng còn nay là hỗ trợ thẳng bằng tiền cho người mua xe. Đối tượng được hỗ trợ, khu vực thí điểm cũng như doanh nghiệp tham gia thí điểm là Công ty TMT thì đã có từ Quyết định 973 rồi.
Trả lời vì sao đưa ra mức hỗ trợ 9 triệu đồng cho hộ gia đình mua xe, bà Lan cho biết, căn cứ theo Quyết định 973 thì mức cho vay tối đa là 70% xe mới trong 3 năm và Nhà nước bù phần chênh lệch giữa lãi suất chỉ định với lãi suất thị trường, tính ra nó vào khoảng 9 triệu đồng vì vậy chúng tôi đưa ra mức tiền này.
Doanh nghiệp bất bình vì cạnh tranh không lành mạnh
Nhưng với Quyết định 1491/QĐ-TTg đến nay đang làm nhiều doanh nghiệp làm ô tô khác thấy có sự đối xử không công bằng.
Theo ông Bùi Ngọc Huyên Tổng giám đốc Xí nghiệp tư doanh Xuân Kiên (Vinaxuki) việc chỉ định doanh nghiệp thí điểm như vậy đã làm cho người mua xe không được quyền lựa chọn và gây thêm khó khăn cho các doanh nghiệp ôtô khác. Ông Huyên cho biết, hiện nay xe của TMT thường bán đắt hơn của các doanh nghiệp khác từ 3-10 triêụ đồng/ xe. Với những xe có giá bán cao hơn tới 10 triệu đồng, chẳng hạn như xe tải benz 4,5 tấn, TMT đang bán giá 200 triệu đồng thì xe của Vinaxuki chỉ bán 190 triệu đồng, Chính phủ hỗ trợ bà con 9 triệu đồng mua xe TMT giá xe còn 191 triệu đồng, vẫn đắt hơn xe của các doanh nghiệp khác khoảng 1 triệu đồng, trong khi xe của TMT không sơn điện ly chắc chắn đi trên địa bàn miền núi sẽ rất nhanh hỏng.
Còn những xe có giá bán cao hơn 3-5 triệu đồng, khi người mua được hỗ trợ 9 triệu sẽ làm giá xe của TMT thấp hơn, gây khó khăn cho doanh nghiệp khác. Thời gian qua, Vinaxuki đầu tư mạnh vào phát triển thị trường Tây Nguyên và đã chiếm khoảng 5% thị phần tại đây, vậy nhưng với quyết định này sẽ gây thêm khó khăn cho Vinaxuki.
“Trong khi chúng tôi đang đầu tư mạnh cho nội địa hoá, hợp lý hoá dây chuyền sản xuất để tiếp tục giảm chi phí sản xuất, giảm giá bán xe cho nguời tiêu dùng thì Công ty TMT lại được hỗ trợ tới 9 triệu đồng/xe cho mỗi khách hàng mua xe mà chẳng phải đầu tư gì về nội địa hoá, giảm chí phí sản xuất là không công bằng”, ông Huyên nói.
Hiện nay cả nước có khoảng 40 doanh nghiệp lắp ráp ôtô tải, các doanh nghiệp cho biết việc chỉ cho một doanh nghiệp được tham gia thực hiện thí điểm chính sách là “không phù hợp với cơ chế thị trường”. Việt Nam đã trở thành thành viên của Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) có luật chơi rất rõ ràng là “không phân biệt đối xử” thì việc chỉ định đích danh người bán, mà trong trường hợp này là công ty TMT với mức hỗ trợ trực tiếp là 9 triệu đồng/hộ/xe không thể nói là đã tạo ra một sân chơi bình đẳng. Một số doanh nghiệp còn cho rằng xe tải sản xuất chủ yếu là bán tại vùng nông thôn và miền núi. Với quyết định này nhiều doanh nghiệp có tiềm lực nhỏ có nguy cơ bị phá sản vì mất thị trường.
Theo số liệu của Cục Đăng kiểm Việt Nam, trong 10 tháng qua, công ty TMT tiến hành đăng kiểm trước khi bán xe ra là khoảng 3.900 chiếc, còn Trường Hải là 8.750 chiếc và Vinaxuki là 4.900 chiếc. Con số này phần nào đã cho thấy vị trí của xe ô tô do TMT trên thị trường.
Hỗ trợ người dân thành hỗ trợ doanh nghiệp?
Không chỉ thiếu công bằng cho các doanh nghiệp mà dư luận cũng rất lo ngại nếu không có cơ chế giám sát chặt chẽ thì những người có nhu cầu mua xe ở vùng khác (không được thí điểm) có thể mua xe rất thoải mái bằng cách đến 2 khu vực này nhờ những người sống ở đây đứng ra mua xe hộ, như vậy đối tượng hỗ trợ không trúng mà số lượng xe tăng lên, ngân sách sẽ phải chi trả những khoản rất lớn.
Đó là chưa kể trường hợp nếu TMT hay các đại lý của họ tự ý nâng giá sản phẩm lên (mà điều này rất khó kiểm soát) thì tiền chảy vào túi những đơn vị này, còn mục đích hỗ trợ của Nhà nước sẽ không đem lại hiệu quả.
Trao đổi với VietNamNet, Thứ trưởng Bộ Công thương - Đỗ Hữu Hào cho biết, khi trình vấn đề này lên Chính phủ, chúng tôi ủng hộ chính sách hỗ trợ chung cho người mua chứ không hỗ trợ doanh nghiệp.
Ông Hào thừa nhận với việc chỉ định TMT là doanh nghiệp tham gia thí điểm sẽ tạo ra sự bất bình đẳng và gây thêm khó khăn cho các doanh nghiệp khác. Cũng theo ông Hào việc hỗ trợ chỉ nên dành cho hộ nghèo còn nếu hỗ trợ cả những hộ giàu mua xe thì không trúng đối tượng lắm (theo quyết định 491/QĐ-TTg thì đối tượng được hưởng hỗ trợ là các hộ gia đình chủ sở hữu của xe công nông, xe tải quá niên hạn sử dụng bị cấm lưu hành và các hộ gia đình có nhu cầu mua xe mới để phục vụ sản xuất kinh doanh).
Đã có chính sách hỗ trợ thì nên có đấu thầu để không tạo ra phân biệt đối xử giữa các doanh nghiệp vì chúng ta đã hội nhập. Việc không đấu thầu sẽ có thể khiến doanh nghiệp khi được chọn lại bán đắt hơn 10 triệu/chiếc thì người mua cuối cùng cũng chẳng được gì - ông Hào nói.
VNN
|
