|
Trung Quốc mới là mục tiêu thực sự trong chính sách thuế thép của Trump?
Mới đây, Tổng thống Donald Trump vừa ký sắc lệnh áp thuế 25% lên tất cả nhôm và thép nhập khẩu vào Mỹ. Mặc dù hàng rào thuế quan này sẽ tác động trực tiếp đến các nước đồng minh, nhưng thực chất đây là một đòn nhắm vào Trung Quốc - đối thủ lâu năm của nước Mỹ.
Theo thống kê mới nhất, 5 nhà cung cấp thép lớn nhất của Mỹ trong tháng 1 lần lượt là Canada, Brazil, Mexico, Hàn Quốc và Đức. Trong ngành nhôm, Canada cũng giữ vị trí dẫn đầu, trong khi các nước như UAE, Nga và Trung Quốc ở xa phía sau.
Thực tế, Trung Quốc không xuất khẩu nhiều thép hoặc nhôm trực tiếp sang Mỹ. Qua nhiều đời tổng thống Mỹ và quyết định của Bộ Thương mại, nhiều mức thuế đã được áp đặt lên thép Trung Quốc. Thuế đối với nhôm Trung Quốc cũng tăng gần đây, khi Tổng thống Joe Biden nâng mức thuế hiện có đối với nhiều sản phẩm thép và nhôm Trung Quốc lên tới 25% vào tháng 9 năm ngoái.
Tuy nhiên, Trung Quốc vẫn là "ông lớn" trong ngành công nghiệp này trên toàn cầu. Với hệ thống nhà máy hiện đại và quy mô khổng lồ, sản lượng thép và nhôm hàng năm của Trung Quốc có thể ngang bằng hoặc vượt tổng sản lượng của tất cả các nước còn lại cộng lại. Phần lớn được sử dụng trong nước, từ xây dựng nhà cao tầng, đóng tàu đến sản xuất máy giặt và ô tô.
Gần đây, do kinh tế trong nước gặp khó khăn khiến nhu cầu sụt giảm, Trung Quốc đã đẩy mạnh xuất khẩu thép và nhôm. Nhiều sản phẩm giá rẻ của họ được bán sang các đồng minh của Mỹ như Canada và Mexico, sau đó các nước này lại xuất khẩu sản phẩm có giá trị cao hơn sang Mỹ. Một phần khác được chuyển đến các nước đang phát triển như Việt Nam, nơi nhập thép bán thành phẩm từ Trung Quốc để gia công và sau đó xuất khẩu đi nơi khác.
"Năng lực sản xuất dư thừa của Trung Quốc đang tràn ngập thị trường thế giới, gây thiệt hại nghiêm trọng cho các nhà sản xuất và người lao động Mỹ", ông Michael Wessel, cố vấn thương mại kỳ cựu của Công đoàn Công nhân Thép Mỹ nhận định.
Phản ứng về động thái này, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Guo Jiakun khẳng định: "Chủ nghĩa bảo hộ không đi đến đâu cả. Trong cuộc chiến thương mại và thuế quan không có người chiến thắng".
Trước đó 1 tuần, Tổng thống Trump đã áp thuế 10% lên tất cả hàng nhập khẩu từ Trung Quốc. Đáp lại, Trung Quốc thông báo sẽ áp thuế trả đũa đối với khí đốt tự nhiên hóa lỏng, than đá, máy móc nông nghiệp và các sản phẩm khác từ Mỹ.
Theo Nick Tolerico, Chuyên gia tư vấn ngành thép và từng là Chủ tịch hoạt động tại Mỹ của ThyssenKrupp Steel (Đức), tình trạng dư thừa thép của Trung Quốc bắt nguồn từ làn sóng xây dựng nhà máy thép quy mô lớn bắt đầu từ đầu thập niên 1990 và kéo dài khoảng 15 năm. Kể từ thập niên 1940, chưa từng có quốc gia nào thống trị ngành thép thế giới ở quy mô như Trung Quốc hiện nay. Mỹ từng sản xuất một nửa lượng thép toàn cầu, nhưng nay tỷ trọng đã giảm xuống dưới 5%.
Trong nhiều năm, ngành xây dựng Trung Quốc đã tiêu thụ lượng thép khổng lồ. Cơn sốt xây dựng đã tạo ra nguồn cung nhà ở dồi dào cho 1.4 tỷ dân và thậm chí còn dư thừa căn hộ có thể chứa thêm 300 triệu người. Tuy nhiên, hiện nay, cuộc khủng hoảng bất động sản đã khiến ngành xây dựng đình trệ nghiêm trọng. Để tránh phải đóng cửa, các nhà máy buộc phải đẩy mạnh xuất khẩu thép ra thị trường thế giới, chấp nhận bán với giá ngày càng thấp, kéo theo sự sụt giảm giá thép toàn cầu.
Điều này ảnh hưởng nặng đến ngành thép Mỹ - vốn là một thế lực chính trị quan trọng tại các khu vực bầu cử trọng điểm. Công đoàn Công nhân Thép Mỹ có trụ sở tại Pittsburgh, trung tâm của ngành công nghiệp thép tại Pennsylvania - bang đóng vai trò quyết định trong các cuộc bầu cử tổng thống gần đây. U.S. Steel, biểu tượng cho vị thế thống trị trước đây của Mỹ trong sản xuất thép, cũng đặt trụ sở tại Pennsylvania.
Phản ứng với Trung Quốc không chỉ đến từ Mỹ. Brazil, Canada, Indonesia và Thổ Nhĩ Kỳ đều đã tăng mạnh thuế trong năm qua đối với thép Trung Quốc.
Trong nhiệm kỳ đầu tiên, Trump đã áp thuế bổ sung 25% đối với thép và 10% đối với nhôm nhập khẩu từ khắp nơi trên thế giới. Sau đó, ông miễn thuế cho các nước sản xuất thép lớn như Hàn Quốc, Australia và Brazil để đổi lấy việc họ tự giới hạn số lượng thép xuất khẩu hàng năm sang Mỹ. Tuy nhiên, ông vẫn giữ nguyên thuế đối với Trung Quốc.
Các biện pháp bảo hộ thương mại trong 6 năm qua đã mang lại những kết quả tích cực cho ngành thép Mỹ. Công suất sản xuất đã tăng khoảng 20%, cùng với việc xây dựng thêm nhiều nhà máy thép hiện đại. Đổi lại, các nhà máy cũ với hiệu suất thấp hơn đã phải giảm công suất hoạt động.
Theo số liệu từ Viện Sắt và Thép Mỹ - hiệp hội ngành có trụ sở tại Washington, đến tuần cuối tháng 1, các nhà máy thép Mỹ đang hoạt động ở mức 74.4% công suất.
Vũ Hạo (Theo NYTimes)
FILI - 14:53:27 11/02/2025
|
