|
Chiến tranh thương mại toàn cầu: Việt Nam đã sẵn sàng đối mặt?
Nếu chiến tranh thương mại toàn cầu xảy ra, sẽ là cú sốc lớn đối với nền kinh tế không chỉ riêng Việt Nam. Tuy nhiên, nếu kịp thời điều chỉnh chính sách, đẩy mạnh cải cách và tận dụng cơ hội từ sự dịch chuyển chuỗi cung ứng, chúng ta hoàn toàn có thể biến nguy cơ thành lợi thế.
Kinh tế thế giới đang bước vào giai đoạn biến động mạnh mẽ khi Mỹ chính thức khơi mào các cuộc chiến thương mại quy mô lớn. Không chỉ đánh thuế cao đối với hàng hóa Trung Quốc, Mỹ còn áp thuế lên hàng hóa từ Canada, Mexico. Mỹ cũng đang đe dọa áp thuế cao đối với hàng hóa nhập khẩu từ Liên minh châu Âu (EU) và nhiều đối tác thương mại khác. Điều này dẫn đến các hành động đáp trả liên tiếp, đẩy thế giới vào vòng xoáy xung đột thương mại leo thang.
Trong bối cảnh đó, Việt Nam – một nền kinh tế có độ mở thương mại cao – chắc chắn sẽ không tránh khỏi tác động. Xuất khẩu đối mặt với nhiều rủi ro, dòng vốn đầu tư nước ngoài có thể dịch chuyển theo hướng khó đoán, trong khi các doanh nghiệp sản xuất sẽ chịu áp lực lớn từ sự đứt gãy chuỗi cung ứng.
Vậy Việt Nam cần chuẩn bị gì để thích ứng và tiếp tục tăng trưởng? Mục tiêu tăng trưởng GDP 8% trong năm nay có còn khả thi?
Mỹ khơi mào chiến tranh thương mại
Trong những tháng qua, Mỹ liên tục đưa ra các chính sách bảo hộ thương mại quyết liệt, với hàng loạt biện pháp thuế quan mới.
Nhiều mặt hàng, từ công nghệ, xe điện đến hàng tiêu dùng, bị áp thuế bổ sung, khiến quan hệ thương mại Mỹ - Trung căng thẳng hơn bao giờ hết.
Tại Canada và Mexico, các sản phẩm nhôm, thép bị đánh thuế cao hơn, làm dấy lên tranh chấp trong khu vực Bắc Mỹ.
Nếu Mỹ kích hoạt chính sách áp thuế với EU, ô tô, hàng không, thực phẩm chế biến từ châu Âu đều bị siết chặt bởi các biện pháp thuế quan mới.
Hệ quả là làn sóng trả đũa xuất hiện khắp nơi, dẫn đến nguy cơ đứt gãy chuỗi cung ứng toàn cầu, thu hẹp thị trường xuất khẩu và đẩy giá nguyên liệu sản xuất lên cao.
Cơ hội và thách thức
Xuất khẩu sẽ gặp rào cản lớn. Với tổng kim ngạch xuất khẩu chiếm hơn 90% GDP, Việt Nam sẽ chịu tác động ngay khi các nước lớn áp thuế. Dệt may, da giày, điện tử, gỗ… có thể mất thị phần nếu các đối tác thương mại lớn áp dụng hàng rào thuế quan. Gián đoạn chuỗi cung ứng làm tăng chi phí nhập nguyên liệu đầu vào. Rủi ro bị coi là điểm trung chuyển hàng hóa né thuế, khiến Việt Nam bị giám sát chặt chẽ hơn.
Chiến tranh thương mại có thể thúc đẩy dòng vốn FDI dịch chuyển khỏi Trung Quốc, và Việt Nam là một điểm đến tiềm năng. Tuy nhiên, nếu môi trường kinh doanh không được cải thiện, chúng ta sẽ bỏ lỡ cơ hội này.
Ngoài ra, Mỹ đang theo dõi chặt chẽ các nước có thặng dư thương mại lớn với họ. Nếu Việt Nam không điều chỉnh cán cân thương mại, nguy cơ bị áp thuế trừng phạt là hoàn toàn có thể xảy ra.
Theo đó, nếu chiến tranh thương mại leo thang, kịch bản tăng trưởng GDP 8% là thách thức rất lớn. Vì xuất khẩu bị ảnh hưởng bởi các hàng rào thương mại mới, thị trường của doanh nghiệp suy giảm, làm chậm tốc độ mở rộng sản xuất và đầu tư nước ngoài chững lại, ảnh hưởng đến tăng trưởng dài hạn.
Việt Nam cần chuẩn bị gì?
Ở phía Chính phủ, cần cải cách thể chế và điều hành linh hoạt. Mở rộng thị trường xuất khẩu sang Trung Đông, Nam Mỹ, châu Phi, Asean để giảm phụ thuộc vào Mỹ và Trung Quốc. Đẩy mạnh phát triển công nghiệp hỗ trợ, giảm nhập khẩu nguyên liệu từ bên ngoài. Tận dụng tối đa các hiệp định thương mại tự do (FTA) để đa dạng hóa thị trường. Duy trì chính sách tiền tệ linh hoạt, kiểm soát tỷ giá, hỗ trợ doanh nghiệp duy trì năng lực sản xuất.
Bên cạnh sự điều chỉnh của Chính phủ, bản thân doanh nghiệp cũng cần chủ động ứng phó và tái cấu trúc chiến lược. Đa dạng hóa thị trường xuất khẩu, không phụ thuộc vào một thị trường duy nhất, tăng cường mở rộng sang châu Âu, Trung Đông, Nam Mỹ. Tăng cường nội địa hóa chuỗi cung ứng, giảm lệ thuộc vào nguồn nguyên liệu nhập khẩu, phát triển các nhà cung cấp trong nước. Chuyển đổi số và tự động hóa giúp giảm chi phí sản xuất, nâng cao năng lực cạnh tranh. Đảm bảo chất lượng sản phẩm, đáp ứng tiêu chuẩn quốc tế. Khi rào cản thương mại gia tăng, doanh nghiệp cần đầu tư vào công nghệ, chất lượng và thương hiệu để giữ thị phần. Chủ động dự báo biến động tỷ giá, điều chỉnh chiến lược tài chính để tránh rủi ro tài chính.
Nếu chiến tranh thương mại toàn cầu xảy ra, sẽ là cú sốc lớn đối với nền kinh tế không chỉ riêng Việt Nam. Tuy nhiên, nếu kịp thời điều chỉnh chính sách, đẩy mạnh cải cách và tận dụng cơ hội từ sự dịch chuyển chuỗi cung ứng, chúng ta hoàn toàn có thể biến nguy cơ thành lợi thế.
Câu hỏi lớn đặt ra là doanh nghiệp Việt Nam đã thực sự sẵn sàng để đối mặt với một thế giới thương mại đầy biến động? Câu trả lời sẽ phụ thuộc vào sự chủ động của từng doanh nghiệp và quyết tâm cải cách từ Chính phủ ngay từ bây giờ.
Nguyễn Quang Huy - CEO Khoa Tài chính - Ngân hàng Trường đại học Nguyễn Trãi
FILI - 10:00:00 13/02/2025
|
