|
Thu hút vốn FDI: Góc nhìn từ quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện
Việc tăng cường các quan hệ đối tác chiến lược toàn diện đã mở ra một chương mới, gia tăng hình ảnh và vị thế của Việt Nam trong mắt nhà đầu tư nước ngoài.
Đối mặt với nhiều khó khăn trong năm qua, nền kinh tế Việt Nam vẫn ghi nhận một số dấu hiệu cho thấy đang dần hồi phục khi lượng doanh nghiệp đăng ký mới vẫn tăng, nguồn vốn FDI đạt mức kỷ lục, lượng hàng xuất - nhập khẩu vẫn tăng…
Kết quả thu hút vốn đầu tư nước ngoài trong năm 2023 của Việt Nam thật sự rất tích cực, với tổng vốn FDI đăng ký đạt 36.6 tỷ USD, tăng 32.1% so với năm trước; trong đó, FDI đăng ký mới tăng vọt 62.2%, đạt 20.19 tỷ USD. Vốn FDI thực hiện đạt quy mô cao nhất từ trước đến nay với 23.2 tỷ USD, tăng 3.5%.
Bên cạnh các chiến lược nhằm tăng cường thu hút vốn từ nhà đầu tư nước ngoài, Việt Nam cũng tăng cường các chiến lược ngoại giao đa phương với các quốc gia. Mới đây, việc nâng cấp quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện Việt Nam - Australia vào ngày 07/03/2024 đã mở ra một chương mới cho quan hệ giao thương giữa 2 nước.
Theo bà Yun Liu - Chuyên gia kinh tế phụ trách thị trường ASEAN và Jamie Culling - Chuyên gia kinh tế phụ trách thị trường Australia, New Zealand và lĩnh vực hàng hóa nguyên liệu thô toàn cầu, Bộ phận Nghiên cứu Toàn cầu HSBC, thương mại song phương Việt Nam - Australia đã bùng nổ trong một thập niên qua, tăng hơn gấp đôi, lên 13.8 tỷ USD trong năm 2023. Mặc dù vậy, một phần gia tăng trong giá trị thương mại kể từ đại dịch đến giá hàng hóa nguyên liệu thô thế giới tăng cao. Hai mặt hàng tăng nhiều nhất là than đá và bông sợi.
Chuyên gia HSBC cũng chỉ ra quan hệ giữa 2 nước là song phương khi xuất khẩu của Việt Nam sang Australia cũng đang gia tăng. Nông sản là mặt hàng đang dẫn đầu. Các loại hạt và thủy sản chiếm phần lớn. Hạt điều nhập khẩu vào Australia phần lớn từ Việt Nam.
Các doanh nghiệp Australia có chuyên môn trong ngành khai thác mỏ và chế biến cũng đang tìm cách nắm bắt cơ hội đổ vốn vào lĩnh vực này ở ASEAN nói chung và Việt Nam nói riêng.
Bên cạnh đó, vai trò của Australia như nhà cung cấp năng lượng chính cho Việt Nam tạo cho nước này vị thế chiến lược có thể giúp thúc đẩy tiến trình chuyển dịch năng lượng của Việt Nam. Chính phủ Australia đã cam kết cung cấp khoản hỗ trợ trị giá 105 triệu AUD cho Việt Nam trong lĩnh vực này.
PGS.TS. Đinh Trọng Thịnh - Chuyên gia kinh tế đánh giá, Australia là một trong những quốc gia có thế mạnh về khoa học, công nghệ cũng như thương mại. Việt Nam có thế mạnh để bổ sung thương mại và hàng hóa cho thị trường Australia tương đối tốt. Do đó, việc nâng tầm quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện với Australia là một trong những động thái giúp cho nhà đầu tư Việt Nam và Australia có quan hệ sâu sắc hơn và thuận lợi hơn trong quá trình đầu tư cũng như giao thương.
Khi hợp tác chiến lược toàn diện được thực hiện, biểu thuế suất cũng như rào cản về đầu tư sẽ ở mức thấp nhất. Gần như nhà đầu tư của cả 2 nước khi hoạt động trên thị trường đều có nghĩa vụ, trách nhiệm, quyền lợi gần như nhau. Đồng nghĩa là nhà đầu tư nước ngoài cũng như nhà đầu tư trong nước.
Nhiều năm qua, các nhà đầu tư nước ngoài vẫn đánh giá Việt Nam có môi trường đầu tư tốt, vì tăng trưởng kinh tế ổn định, nên muốn đầu tư vào, giúp các doanh nghiệp FDI có thể tăng trưởng lợi nhuận. Bên cạnh đó, Việt Nam có tình hình chính trị ổn định. Việc tiếp tục đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, số hóa hoạt động trong nền kinh tế cũng đang là điểm mạnh thu hút đầu tư nước ngoài.
Do đó, kỳ vọng tiếp tục số hóa, xanh hóa nền kinh tế sẽ giúp Việt Nam hấp dẫn hơn trong mắt nhà đầu tư nước ngoài, đặc biệt là các quốc gia phát triển, có kinh tế số phát triển như các nước thuộc OECD.
Đại diện Ngân hàng Shinhan Việt Nam cho rằng, Việt Nam vẫn tiếp tục là điểm đến hấp dẫn đối với dòng vốn FDI trong năm 2024, bởi nhiều lý do.
Đầu tiên, chiến lược “China +1” sẽ vẫn tiếp tục diễn ra và Việt Nam được xem như điểm đến lý tưởng trong chiến lược này. Căng thẳng thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc cùng đại dịch COVID-19 đã khiến các tập đoàn quốc tế ngày càng đẩy mạnh dịch chuyển sản xuất từ Trung Quốc sang các nước khu vực lận cận nhằm đa dạng hóa. Trong đó, ASEAN là một trong những điểm đến lý tưởng.
Bên cạnh đó, việc nâng tầm quan hệ hợp tác giữa Việt Nam với các đối tác chiến lược giúp Việt Nam hấp dẫn hơn. Trong năm vừa qua, Việt Nam đã nâng tầm quan hệ với Mỹ, Nhật Bản và làm sâu sắc thêm mối quan hệ với Trung Quốc, Hàn Quốc. Điều này hỗ trợ rất lớn cho việc thu hút FDI của Việt Nam trong năm 2024 và những năm sắp tới.
Việt Nam cũng là quốc gia ổn định với nhiều lợi thế trong khu vực: Việt Nam đã ký kết các Hiệp định Thương mại tự do (FTA) với hầu hết các khu vực kinh tế lớn trên thế giới. Ngoài ra, Việt Nam có tốc độ tăng trưởng kinh tế ấn tượng trong khu vực và duy trì dòng vốn FDI tương đối ổn định trong thập niên qua. Do đó, Việt Nam là lựa chọn tốt cho dòng vốn FDI tìm đến.
Hiện tại, 4 ngành thu hút FDI nhiều nhất ở Việt Nam là: Công nghiệp chế biến, chế tạo; kinh doanh bất động sản; sản xuất, phân phối điện và tài chính ngân hàng.
Theo đại diện Ngân hàng Shinhan Việt Nam, ngành công nghiệp chế biến, chế tạo sẽ tiếp tục là ngành hấp dẫn để thu hút dòng vốn FDI trong năm 2024.
Việt Nam hiện có trữ lượng đất hiếm lớn thứ 2 thế giới. Đây là nguyên liệu cần thiết ứng dụng trong sản xuất linh kiện điện, điện tử, vi mạch; ngoài ra còn ứng dụng trong các tấm pin mặt trời, tua-bin gió hay xe điện và các thiết bị y tế như máy chụp X-quang.
Việt Nam cũng là một trong các quốc gia đứng đầu khu vực với lực lượng lao động dồi dào, dân số khoảng 100 triệu người. Đặc biệt, sự gia nhập của các doanh nghiệp FDI lớn như Samsung, Intel, Honda, Foxconn… đã giúp cho trình độ lao động ở Việt Nam tăng đáng kể. Đây là lợi thế rất lớn khi ngành công nghiệp chế biến, chế tạo là ngành thâm dụng lao động.
Ngoài ra, các yếu tố như là mắt xích quan trọng của chuỗi cung ứng hàng hóa trên thế giới, vị trí chiến lược và lợi thế cạnh tranh thương mại, cải thiện năng lực logistics, đẩy mạnh phát triển hạ tầng giao thông cũng góp phần thu hút FDI nói chung và ngành công nghiệp chế biến, chế tạo nói riêng.
FDI năm 2023 tăng cao kỷ lục, PGS.TS. Nguyễn Hữu Huân - Giảng viên Đại học Kinh tế TPHCM dự báo, năm nay nhiều khả năng còn tăng cao hơn cả năm trước.
Nhưng vấn đề hiện nay để thu hút được vốn FDI nhiều hơn là phải cải cách thủ tục hành chính mạnh mẽ hơn. Đa số các đối tác nước ngoài như Liên minh châu Âu, Mỹ đều cho rằng thủ tục đầu tư của Việt Nam quá phức tạp.
Ngoài ra, dòng vốn cũng bị kiểm soát quá nhiều, khiến nhà đầu tư nước ngoài có phần e ngại.
Cũng vì những hạn chế này nên mặc dù có nhiều lợi thế hơn, tính cạnh tranh của Việt Nam không bằng các nước cùng cấp như Indonesia, Malaysia, Philippines…
Hình ảnh của Việt Nam đang tăng lên trong mắt các nhà đầu tư ngoại khi các quan hệ đối tác chiến lược toàn diện với quốc gia khác liên tục được nâng cấp. Việt Nam phải tận dụng cơ hội này và có những chiến lược để thu hút FDI, rộng cửa hơn cho nhà đầu tư nước ngoài.
Hiện tại, nhiều lĩnh vực thu hút dòng vốn FDI, nhưng Việt Nam chỉ hướng đến các lĩnh vực về công nghệ, chip bán dẫn, để tận dụng được việc phát triển công nghệ, kinh tế xanh.
Những ngành có khả năng gây ô nhiễm môi trường hiện bị Việt Nam hạn chế, vì nếu đầu tư những ngành này, sẽ không đạt được mục tiêu phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050. Thay vào đó, Việt Nam đang tập trung vào những ngành công nghiệp sạch, năng lượng tái tạo.
“Thời điểm bây giờ là lựa chọn đối tác FDI chứ không còn là muốn đầu tư gì thì nhận cái đó”, ông Huân khẳng định.
Cát Lam
Thiết kế: Tuấn Trần
FILI
|
