Từ thực tế công tác quản lý thuế, Tổng cục Thuế - Bộ Tài chính cho biết có tình trạng phát hành, sử dụng hóa đơn tại một số cửa hàng bán lẻ xăng dầu không đúng quy định, gây thất thu ngân sách nhà nước.

Tạo sự minh bạch, bình đẳng

Theo quy định, các cửa hàng xăng dầu phải xuất hóa đơn điện tử cho khách. Thời điểm lập hóa đơn là thời điểm kết thúc việc bán lẻ xăng dầu theo từng lần bán.

Mới đây, Chính phủ ban hành Nghị định 80/2023 nêu rõ các doanh nghiệp (DN) xăng dầu "thực hiện quy định về hóa đơn điện tử và cung cấp dữ liệu hóa đơn điện tử theo quy định của Luật Quản lý thuế, các văn bản hướng dẫn của Bộ Tài chính và cơ quan thuế". Tiếp đó, Thủ tướng Chính phủ ký công điện yêu cầu Bộ Tài chính cùng các bộ ngành, địa phương xử lý nghiêm việc không lập hóa đơn điện tử tại các cửa hàng bán lẻ xăng dầu.

Theo Bộ Tài chính, đến nay, đã đủ cơ sở pháp lý triển khai hóa đơn điện tử kết nối với cơ quan thuế tại các cửa hàng xăng dầu. Áp dụng hóa đơn điện tử sẽ tạo sự minh bạch, bình đẳng trong sản xuất - kinh doanh.

Chủ các cây xăng cần chi ra số tiền khá lớn để đầu tư thiết bị, trong khi người mua chưa mặn mà việc nhận hóa đơn. Ảnh: HOÀNG TRIỀU

Bộ Tài chính cho biết ngành thuế đang đẩy mạnh tuyên truyền, tổ chức thực hiện việc sử dụng hóa đơn điện tử. Qua đó, giúp người dân và DN hiểu rõ về lợi ích, trách nhiệm, hiệu quả của việc sử dụng hóa đơn. Ngành thuế cũng tăng cường phối hợp giữa cơ quan, ban ngành địa phương trong việc rà soát, xử lý vi phạm đối với cơ sở kinh doanh không xuất hóa đơn kịp thời cho người mua.

Doanh nghiệp lo tốn kém

Nhìn nhận việc xuất hóa đơn bán lẻ xăng dầu là cần thiết song ông Nguyễn Văn Hùng - chủ một cây xăng ở quận Nam Từ Liêm, TP Hà Nội - mong muốn có thêm thời gian và lộ trình phù hợp.

Theo ông Hùng, cũng như các mặt hàng khác, xăng dầu không phải là ngoại lệ khi được yêu cầu áp dụng hóa đơn điện tử. Tuy nhiên, cả nước có đến 17.000 cây xăng, mỗi ngày hàng trăm ngàn lượt người mua xăng dầu lẻ, nhất là ở các thành phố lớn như Hà Nội, TP HCM.

"Nếu áp dụng ngay sẽ tốn kém một khoản phí lớn của DN, đồng thời người dân mua xăng dầu lẻ cũng chưa có thói quen lấy hóa đơn vì mất thêm thời gian" - ông Hùng băn khoăn.

Bà Nguyễn Thị Sinh, Giám đốc Công ty TNHH một thành viên Xăng dầu Chiến Thắng (Yên Bái), cho rằng để đầu tư cơ sở vật chất, phần mềm đáp ứng yêu cầu xuất hóa đơn điện tử, DN cần chi ra số tiền không nhỏ. Với DN bán lẻ, điều này là rất khó khi thời gian qua luôn đối mặt tình trạng chiết khấu thấp, kinh doanh gặp nhiều khó khăn trong và sau đại dịch COVID-19, đặc biệt là những DN hoạt động ở vùng sâu, vùng xa.

Bà Sinh đề xuất Chính phủ và bộ ngành liên quan xem xét, nghiên cứu các chính sách hỗ trợ DN về chi phí ban đầu đầu tư hệ thống kết nối, xuất hóa đơn. Cùng với đó, nên đồng bộ các giải pháp để tránh trường hợp DN đầu tư hệ thống xuất hóa đơn điện tử nhưng người dân không mặn mà thì lại lãng phí.

Theo tìm hiểu, để phát hành được hóa đơn điện tử đến với khách hàng ngay tại cây xăng, DN phải đầu tư chi phí hạ tầng công nghệ, thiết bị in...

Tính toán của Bộ Công Thương chỉ ra trường hợp mỗi cửa hàng có 4 cột bơm xăng, chi phí cho thiết bị in khoảng 3 triệu đồng/cột bơm thì cần đầu tư 12 triệu đồng. Với 17.000 cửa hàng bán lẻ hiện nay, chi phí này khoảng hơn 200 tỉ đồng. Ngoài ra, phí trang bị chip đồng bộ, kết nối máy tính để xuất hóa đơn theo từng cột bơm nhiên liệu cũng là một khoản khá lớn với DN.

Bộ Công Thương cho rằng việc áp dụng hóa đơn điện tử là cần thiết. Vì vậy, DN có nghĩa vụ phải tuân thủ khi kinh doanh xăng dầu nhưng để giảm bớt khó khăn cho họ, cần có lộ trình phù hợp. Theo đó, trước mắt, cửa hàng bán lẻ thực hiện theo quy định của Luật Quản lý thuế, các văn bản hướng dẫn của Bộ Tài chính và cơ quan thuế.

Xem xét phương án hỗ trợ

Dưới góc nhìn chuyên gia, TS Lê Đăng Doanh, nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu Quản lý kinh tế trung ương (CIEM), nhấn mạnh sử dụng hóa đơn điện tử là bước tiến quan trọng trong chuyển đổi số.

Việc xuất hóa đơn trong từng lần bán dù ít nhiều gặp khó khăn khi triển khai nhưng về lâu dài sẽ góp phần công khai, minh bạch trong hoạt động kinh doanh xăng dầu, vì vậy nên cần thiết. "Các DN bán lẻ phản ánh lo lắng về mức chi phí khi đầu tư thiết bị, phần mềm, kết nối hệ thống hóa đơn điện tử là điều dễ hiểu. Trong hoạt động kinh doanh, khi phải bỏ thêm chi phí để đầu tư là bài toán khó đối với DN" - TS Lê Đăng Doanh nhìn nhận.

TS Lê Đăng Doanh cho rằng các bộ ngành cần tính đến phương án hỗ trợ DN kinh doanh xăng dầu như một khoản để chuyển đổi số. Theo ông, để đẩy mạnh việc xuất hóa đơn điện tử từng lần bán xăng, không thể chỉ một phía từ DN mà cần tuyên truyền, khuyến khích người dân lấy hóa đơn điện tử. Do đó, việc tuyên truyền, khuyến khích người dân lấy hóa đơn là rất quan trọng. 

Trao đổi, chia sẻ giải pháp Tổng cục Thuế cho biết đã chỉ đạo cục thuế các tỉnh, thành phố quyết liệt thúc đẩy cửa hàng, DN kinh doanh xăng dầu trên địa bàn triển khai ngay giải pháp thực hiện phát hành hóa đơn điện tử sau từng lần bán hàng theo quy định. Cả nước có 17.000 cây xăng, mỗi ngày hàng trăm ngàn lượt người mua xăng dầu lẻ. Ảnh: HOÀNG TRIỀU Tổng cục Thuế yêu cầu cục thuế các địa phương tổ chức trao đổi, làm việc với DN kinh doanh xăng dầu để chia sẻ kinh nghiệm triển khai phát hành hóa đơn điện tử, thảo luận giải pháp hiệu quả. Bên cạnh đó, cơ quan thuế tiếp tục đẩy mạnh tuyên truyền đến người dân về lợi ích của việc phát hành hóa đơn điện tử theo từng lần bán hàng.