Một quầy đổi tiền ở Phnom Penh, Campuchia. Ảnh: AP

Hạn chế lưu hành tiền đô la có mệnh giá nhỏ

Campuchia áp dụng hệ thống tiền tệ kép kể từ khi lực lượng gìn giữ hòa bình của Liên Hợp Quốc đến nước này để giám sát bầu cử vào năm 1993. Đồng đô la mà lực lượng này mang theo được phép lưu hành song song với đồng riel, tạo ra sự ổn định tiền tệ cần thiết trong giai đoạn tái thiết ở thời kỳ hậu chiến.

Hồi tháng 5-2020, NBC bất ngờ yêu cầu các ngân hàng thương mại và các tổ chức tài chính vi mô ở Campuchia gửi về cho NBC các tờ tiền đô la mệnh giá nhỏ 1, 2 và 5 đô la vì cho rằng rất khó quản lý chúng và cũng có rất ít nhu cầu đối với chúng.

NBC giải thích rằng để củng cố tính độc lập của chính sách tiền tệ, Campuchia phải thúc đẩy sử dụng đồng riel, vì vậy, việc duy trì lưu hành quá nhiều những tờ tiền đô la mệnh giá nhỏ sẽ là rào cản cho nỗ lực phổ cập đồng riel.

Gần đây, NBC đã phát hành tiền giấy riel mệnh giá nhỏ và lớn từ 100 đến 100.000 riel (khoảng 25 đô la) nhưng sự xuất hiện của chúng làm dấy lên tin đồn rằng đồng đô la Mỹ có mệnh giá 1 và 5 đô la sẽ bị cấm sử dụng, khiến nhiều người dân vội vàng bán chúng. Tuy nhiên, Thủ tướng Campuchia, Hun Sen đã lên tiếng trấn an rằng không có chuyện cấm như lời đồn đại.

Hồi tháng 9, Thống đốc NBC, Chea Chanto cho biết nhu cầu đồng riel tăng trung bình 16% mỗi năm trong hai thập kỷ qua khi nền kinh tế đất nước đạt mức tăng trưởng 7,8% mỗi năm. Ông cho rằng việc giảm lưu hành đồng đô la Mỹ sẽ giúp NBC kiểm soát nền kinh tế tốt hơn.

Trong cuộc trả lời phỏng vấn báo chí hồi tháng 1, ông nói: “Tôi tin tưởng mạnh mẽ rằng tất cả các bộ, tổ chức, doanh nghiệp và những người tham gia quá trình phát triển hệ thống ngân hàng sẽ ủng hộ việc thúc đẩy sử dụng đồng riel”.

Tiền số sẽ thúc đẩy thanh toán dựa vào đồng nội tệ

Năm ngoái, NBC đã chính thức ra mắt đồng tiền kỹ thuật số, có tên gọi Bakong, được thiết kế để phục vụ các giao dịch thanh toán giữa các ngân hàng truyền thống và các tổ chức tài chính thông qua điện thoại thông minh (smartphone) và máy tính. Tiền số Bakong hỗ trợ các giao dịch bằng đồng đô la Mỹ và đồng riel của Campuchia theo thời gian thực.

David Totten, nhà phân tích tài chính ở Công ty Emerging Markets Consulting, nhận định tiền kỹ thuật số Bakong sẽ giúp các giao dịch thanh toán an toàn hơn, ít chi phí hơn và nhanh hơn giữa những khách hàng của các tổ chức tài chính khác nhau.

Ông nói: “Ý tưởng đằng sau đó là nó sẽ tạo điều kiện thuận hơn cho nỗ lực phổ cập dịch vụ tài chính, vì vậy, sẽ có thêm nhiều người dân Campuchia đăng ký sử dụng dịch vụ tài chính. Điều này sẽ hỗ trợ sự phát triển của thương mại điện từ và trong dài hạn, Campuchia hi vọng tiền số Bakong sẽ khuyến khích việc sử dụng đồng riel rộng rãi hơn để cuối cùng thay thế cho đô la Mỹ trong mọi giao dịch tài chính ở nước này”.

Brendan Lalor, một giám đốc chi nhánh của hãng kiểm toán Ernst & Young ở Campuchia, cho biết ban đầu, NBC gây hoài nghi khi trở thành ngân hàng trung ương ở khu vực triển khai tiền số, giúp người dân làm việc ở các thành phố gửi tiền về quê nhà với mức phí rẻ hơn.

Ông nói rằng gần 60 tỉ đô la Mỹ được lưu chuyển ở trong nước Campuchia thông qua các phương thức thanh toán khác nhau và sự ra mắt của tiền số Bakong là ‘một bước phát triển rất quan trọng của nền kinh tế Campuchia’.

Ông nhận định: “Bằng cách triển khai tiền số Bakong, chính phủ Campuchia muốn đưa tất cả tiền tệ, nền tảng tài chính , ứng dụng thanh toán, ví điện tử...vào một nền tảng mà NBC có thể kiểm soát thông qua công nghệ chuỗi khối (blockchain). Về cơ bản, blockchain giống như một cuốn sổ cái. Nó ghi lại tất cả các giao dịch, vừa tạo điều kiện thuận lợn các giao dịch thanh toán hàng hóa và dịch vụ tức thì vừa giúp chuyển tiền từ tài khoản này sang tài khoản khác”.

Thống đốc NBC, Chea Chanto, người được tạp chí tài chính The Banker bầu chọn là ‘Thống đốc ngân hàng của năm ở khu vực Thái Bình Dương’ vào tháng 1 vừa qua, nói: “Tôi tin rằng chúng tôi đang đi đúng hướng và với hạ tầng thanh toán tiên phong như Bakong, Campuchia đang dẫn đầu khu vực, thậm chí tạo ra một hình mẫu trên toàn cầu về một hệ thống thanh toán mới mẻ được dẫn dắt bởi một ngân hàng trung ương”.