Ngày 14-6, tại Nhà Văn hóa cụm An Nhơn Tây, huyện Củ Chi, TP HCM, Thanh tra Chính phủ (TTCP) công bố kết luận thanh tra toàn diện dự án Thảo Cầm Viên (Công viên Sài Gòn Safari). Tham dự buổi công bố có ông Trần Văn Mây, Cục trưởng Cục 3 - TTCP, đại diện đoàn thanh tra, sở - ban - ngành TP HCM, lãnh đạo huyện Củ Chi và hơn 100 hộ dân có đất bị ảnh hưởng bởi dự án.

Chi tiền bồi thường vượt 104 tỉ đồng

Phó trưởng Đoàn Thanh tra Vũ Thị Diệu Thúy công bố toàn văn kết luận thanh tra của TTCP. Theo đó, nhận định về nguyên nhân gây khiếu nại kéo dài trong dự án, kết luận thanh tra nêu rõ trách nhiệm thuộc về UBND TP HCM cùng các sở - ngành, UBND huyện Củ Chi giai đoạn 2001-2006. Nhiều nguyên nhân cũng được nêu rõ: Chủ đầu tư không đủ năng lực và kinh nghiệm; các sở - ngành chậm thực hiện đồ án quy hoạch; chưa xây dựng khu tái định cư; quá trình bồi thường có sự chênh lệch trong đơn giá...

Nhiều mảnh đất bị bỏ hoang, chủ yếu thả rông gia súc do nằm trong dự án Safari

Cụ thể, dự án Công viên Sài Gòn Safari nằm trên địa bàn 2 xã An Nhơn Tây và Phú Mỹ Hưng (thuộc huyện Củ Chi), có diện tích 456.85 ha, cấp phép từ năm 2004 và được UBND TP HCM giao Công ty TNHH MTV Thảo Cầm Viên Sài Gòn làm chủ đầu tư. Đây là dự án lớn, ảnh hưởng đến 705 hộ dân nhưng trải qua nhiều năm, do không đủ năng lực tài chính cũng như kinh nghiệm thực hiện dự án, lại phải thuê chuyên gia nước ngoài với chi phí cao, không phù hợp quy định nhà nước nên chủ đầu tư không thực hiện được các kế hoạch đề ra, khiến dự án kéo dài nhiều năm. "Trách nhiệm này thuộc về Sở Kế hoạch và Đầu tư, UBND TP giai đoạn 2001-2006" - kết luận thanh tra nêu.

Các hộ dân đề nghị chính quyền TP HCM phải xem xét lại việc áp giá bồi thường chênh lệch

Về quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất, sau 13 năm kể từ ngày TP có văn bản chấp thuận thì đồ án quy hoạch mới hoàn thành và được phê duyệt là thời gian quá dài, trong khi thiết kế quy hoạch chi tiết là tài liệu quan trọng nhưng không được quan tâm đúng mức. Ngoài ra, theo quy định của pháp luật, khi giải phóng mặt bằng phải xây dựng khu tái định cư cho người dân, trường hợp chưa có phải bố trí khu tạm cư hoặc chi tiền tạm cư. Thế nhưng, đến nay, dù đã thu hồi khoảng 80% diện tích đất nhưng khu tái định cư chưa được khởi công, người dân không được bố trí tạm cư (tạm cư tại chỗ) cũng như tại thời điểm thanh tra, người dân chưa được chi tiền tạm cư. "Chính sự chậm trễ này khiến người dân bức xúc, khiếu nại, chậm bàn giao mặt bằng cho dự án" - TTCP nhận định.

Đặc biệt, theo kết luận thanh tra, một trong những vấn đề cốt lõi gây bức xúc kéo dài là chính sách áp giá bồi thường được người dân cho là không công bằng, gây tình trạng so bì, khiến ngân sách chi vượt. Cụ thể, qua kiểm tra 705 hồ sơ đền bù, TTCP phát hiện có đến 578 hồ sơ theo giấy chứng nhận quyền sử dụng đất là đất trồng cây hằng năm (màu, lúa màu) hoặc đất trồng cây lâu năm (màu, vườn, thổ vườn) được huyện áp giá "đất vườn gò trong khu dân cư" với đơn giá 150,000 đồng/m2, cao gấp đôi đất trồng cây lâu năm đã có hệ số K. Việc này khiến số tiền chi đền bù tăng thêm 104.7 tỉ đồng. Số tiền này đã được chi trả cho 689/705 hộ dân, qua thanh tra chưa phát hiện vụ lợi nhưng TTCP yêu cầu phải kiểm điểm nghiêm khắc, đặc biệt là trách nhiệm của UBND TP, Hội đồng Thẩm định huyện Củ Chi.

Đẩy nhanh khu tái định cư, tăng cường đối thoại

Trước những sai phạm trên, TTCP kiến nghị khẩn trương triển khai xây dựng khu tái định cư để bố trí nơi ở cho những hộ dân đã đăng ký tái định cư. Trong thời gian chưa xây dựng xong khu tái định cư thì UBND TP HCM cần tìm nơi tạm cư, chi tiền tạm cư cho các hộ này, đồng thời chỉ đạo UBND huyện Củ Chi và Công ty MTV Thảo Cầm Viên Sài Gòn có phương án, biện pháp hữu hiệu để quản lý diện tích đất đã được giải phóng mặt bằng của dự án, cương quyết không để người dân tái sử dụng.

Phó trưởng Đoàn Thanh tra Vũ Thị Diệu Thúy cho biết Phó Thủ tướng Thường trực Trương Hòa Bình đã đồng ý với những kiến nghị và yêu cầu UBND TP HCM tổ chức thực hiện. Báo cáo kết quả thực hiện cho Thủ tướng Chính phủ trước ngày 1-7.

Liên quan đến kiến nghị này, chủ tịch UBND TP HCM ngày 24-5 đã chủ trì cuộc họp để triển khai thực hiện kết luận của TTCP và chỉ đạo của Phó Thủ tướng Thường trực Trương Hòa Bình. Theo đó, TP sẽ lập đoàn kiểm tra liên ngành do chủ tịch UBND huyện Củ Chi làm tổ trưởng để giải quyết khiếu nại của người dân và một số nội dung liên quan dự án; tiếp tục đối thoại, giải quyết những vướng mắc tồn đọng.