|
[Bài cập nhật]
Bảo hộ thương mại từ Donald Trump tác động ra sao đến Việt Nam?
Việc Tổng thống Mỹ Donald Trump rút Mỹ ra khỏi Hiệp định Đối tác Xuyên Thái Bình Dương (TPP) đã dội một gáo nước lạnh vào CTCP – TCT Phú Tài (HOSE: PTB) của Việt Nam, vốn sản xuất đồ nội thất cho các cửa hàng Wal-Mart, theo Bloomberg.
Từ việc áp đặt hệ thống thuế biên giới (border tax) cho tới thuế suất cao hơn, việc khởi động lại mối quan hệ thương mại của Mỹ đang đẩy nền kinh tế Việt Nam rơi vào tình thế khó khăn. Phú Tài có 40% doanh số xuất phát từ Mỹ.
Nguyễn Sỹ Hòe, Phó Tổng Giám đốc CTCP Phú Tài, cho hay: “Nếu lập trường bảo hộ thương mại trỗi dậy ở Mỹ thì điều này sẽ tác động tiêu cực đến các quốc gia phụ thuộc vào xuất khẩu như Việt Nam. Chính phủ cần phải giúp đỡ các công ty”.
Việt Nam bán 20% hàng xuất khẩu cho Mỹ, là một trong vài quốc gia châu Á có Mỹ là thị trường tiêu thụ hàng hóa lớn hơn Trung Quốc. Dù vậy, 32 tỷ USD thặng dư trong cán cân thương mại với Mỹ đã đẩy Việt Nam rơi vào tầm ngắm của Nhà Trắng sau khi Donald Trump yêu cầu nghiên cứu để xác định bất kỳ sự “lạm dụng thương mại” làm gia tăng thâm hụt giao thương của Mỹ.
Ông Trump cũng tuyên bố ủng hộ một hệ thống thuế điều chỉnh theo biên giới để khuyến khích hoạt động sản xuất hàng hóa ở Mỹ và giảm bớt các động lực để các công ty Mỹ chuyển ra nước ngoài.
Trong báo cáo tháng 1/2017, các nhà phân tích tại Credit Suisse Group AG là Santitarn Sathirathai và Michael Wan cho biết, thuế suất cao hơn đánh trên các nhà nhập khẩu ở Mỹ sẽ tác động tiêu cực đến Việt Nam nhiều hơn mọi quốc gia châu Á nào, cụ thể làm giảm gần 0.9% tổng sản phẩm quốc nội (GDP) của Việt Nam.
“Nếu Mỹ tạo ra làn sóng bảo hộ thương mại thì kinh tế Việt Nam sẽ bị tác động vô cùng nặng nề”, Alexsander Vuving, Chuyên gia phân tích chính trị Việt Nam tại Trung tâm Nghiên cứu An ninh châu Á-Thái Bình Dương (ACSS) ở Hawaii, nhận định.
Trong khi đó, Bộ trưởng Thương mại Mỹ, Wilbur Ross, cho biết Mỹ sẽ điều tra kỹ lưỡng các quốc gia nào có thâm hụt thương mại song phương lớn nhất để đánh giá xem họ đã bị tác động bởi “hành vi không phù hợp” như thế nào.
Đây là một quan điểm đáng báo động cho Việt Nam. Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cho biết rằng các chính sách bảo hộ thương mại của Mỹ có thể gây tổn thương đến nền kinh tế Việt Nam và dẫn tới sự suy yếu trong kim ngạch xuất khẩu cũng như hoạt động đầu tư nước ngoài.
Các tập đoàn Samsung, Intel
Các lời tuyên bố trên diễn ra trong một thời điểm không thích hợp dành cho một quốc gia nơi các ông lớn công nghệ nước ngoài như Samsung Electronics, Intel và LG Display đã thiết lập các cửa hàng của mình. Các tập đoàn này đã chuyển các nhà máy từ Trung Quốc đến Việt Nam trong những năm gần đây vì chi phí ngày càng gia tăng và lực lượng lao động bị thu hẹp ở Trung Quốc.
Kể từ khi đưa ra kế hoạch cải cách theo định hướng thị trường mang tên “Đổi mới” trong thập niên 80. Việt Nam ngày càng gắn bó với thương mại toàn cầu, chuyển mình từ nền kinh tế nông nghiệp sang một trung tâm sản xuất mọi thứ từ giày dép cho đến điện thoại thông minh.
Kim ngạch xuất khẩu vọt lên mức kỷ lục 177 tỷ USD trong năm 2016; trong đó giao thương với Mỹ chiếm tới 42 tỷ USD, gấp đôi so với thời điểm 5 năm trước. Điện thoại di động và các phụ tùng chiếm tỷ trọng lớn nhất với 27%.
Các số liệu thống kê GDP mới nhất cho thấy Việt Nam lệ thuộc vào hoạt động thương mại nhiều đến mức nào. Quyết định hủy sản xuất điện thoại thông minh Samsung Note 7 của Samsung hồi năm ngoái đã châm ngòi cho đà sụt giảm 11% trong hoạt động vận chuyển điện thoại và các phụ tùng trong suốt quý 1/2017, Tổng Cục Thống kê Việt Nam cho biết.
Điều này đã góp phần giảm tăng trưởng kinh tế còn 5.1% so với cùng kỳ năm trước, thấp hơn ước tính trung bình 6.25% của các nhà kinh tế tham gia cuộc thăm dò của Bloomberg.
Chính phủ Việt Nam đang nhắm tới mức tăng trưởng kinh tế 6.7% trong năm nay.
Wal-Mart, Mizuno
Trong năm 2016, lượng hàng hóa vận chuyển đến Mỹ chiếm 40% tổng kim ngạch xuất khẩu (tương đương doanh thu 30 triệu USD). Các khách hàng chủ yếu là Wal-Mart và tập đoàn Mizuno.
Ông Nguyễn Trọng Thấu, Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng giám đốc CTCP Dụng cụ thể thao Delta, cho hay: “Một số khách hàng của chúng tôi là nhà bán lẻ ở Mỹ. Họ đang lo ngại về sự bất ổn trong chính sách của chính quyền mới. Điều này cũng khiến cũng chúng tôi cảm thấy e ngại về triển vọng xuất khẩu hàng hóa qua Mỹ”.
Hiệp định TPP có lẽ sẽ tạo ra rất nhiều lợi ích cho Việt Nam thông qua việc cắt giảm hoặc trong một số trường hợp là loại bỏ hoàn toàn các khoản thuế đánh trên hàng hóa nhập khẩu vào Mỹ. Không có sự tham gia của Mỹ, Việt Nam phải chuyển hướng sang kế hoạch B.
Chính phủ đã cam kết thúc đẩy thay đổi cơ cấu kinh tế theo yêu cầu của TPP, bao gồm cải cách các doanh nghiệp nhà nước và tăng cường thực thi bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ.
Bộ Khoa học và Công nghệ Việt Nam gần đây đã tổ chức một chuyến công tác tới Mỹ để tạo cơ hội cho các công ty Việt Nam gặp gỡ các khách hàng tiềm năm, và Chính phủ cũng giúp quảng bá về các hàng hóa của họ.
Các thỏa thuận song phương
Phó Bộ trưởng Khoa học và Công nghệ Trần Việt Thanh cho hay: “Trong môi trường hiện nay, điều quan trọng đối với chúng ta là cải thiện tính cạnh tranh”.
Michael Michalak, Giám đốc điều hành khu vực của Hội đồng Doanh nghiệp Mỹ-ASEAN và từng là Đại sứ Mỹ tại Việt Nam, cho rằng Việt Nam có thể khai thác các cách nhằm giữ TPP “sống sót” ngay cả khi Mỹ không tham gia.
Vẫn còn đó một phương án thay thế. Đó là thiết lập thỏa thuận song phương hay thỏa thuận giữa một nhóm nhỏ với các quốc gia láng giềng hoặc các quốc gia Mỹ Latin dựa trên các cuộc đàm phán trước đó, ông nói thêm.
Ông cho hay: “Tôi không nghĩ là họ muốn 6 năm đàm phán đó trở thành lãng phí. Vẫn còn đó các cơ hội để chúng ta tận dụng”.
Đây là những gì mà nhà cung cấp đồ nội thất Phú Tài đang cố gắng thực hiện. Công ty đang chi ra khoảng 140 tỷ đồng (tương ứng 6.2 triệu USD) để xây dựng một nhà máy ở tỉnh Bình Định để gia tăng năng suất và loại bỏ những người trung gian giao dịch cho Wal-Mart, ông Hòe cho biết.
Ông cho biết: “Điều này sẽ giúp chúng tôi tiết kiệm khá nhiều chi phí. Chúng tôi phải trở nên cạnh tranh hơn để đối phó với các vấn đề mà lập trường bảo hộ thương mại có thể mang lại”./.
|
