|
Xuất khẩu gạo năm 2014 giảm, 2015 không lạc quan
Theo Hiệp hội Lương thực Việt Nam, đến ngày 18-12-2014 cả nước đã xuất khẩu khoảng 5,96 triệu tấn gạo, giảm khoảng 11% so với mức 6,71 triệu tấn của cả năm 2013. Sang năm 2015, tình hình xuất khẩu gạo dự báo sẽ tiếp tục khó khăn.
* Cơ cấu lại thị trường XK gạo, thủy sản
Nông dân ĐBSCL đang thu hoạch lúa.
|
Mục tiêu của Hiệp hội Lương thực Việt Nam (VFA) là xuất khẩu 6,2 triệu tấn gạo trong cả năm 2014, giảm nhẹ so với mục tiêu 6,5 triệu tấn dự báo hồi đầu năm.
Năm 2014: cạnh tranh khốc liệt
Trong số gạo xuất khẩu trên, thị trường châu Á, châu Phi chiếm 83% lượng gạo xuất khẩu, còn lại là xuất sang thị trường châu Mỹ, châu Âu, châu Đại Dương.
Giá gạo xuất khẩu của Việt Nam năm 2014 biến động khá mạnh trong bối cảnh bị cạnh tranh khốc liệt. Gần như trong suốt cả năm 2014, giá gạo Thái Lan rẻ hơn gạo Việt Nam – điều hiếm thấy trong lịch sử do Thái Lan có nguồn cung dồi dào, và đồng baht Thái nhiều giai đoạn mất giá mạnh khiến giá gạo Thái quy ra đô la Mỹ trở nên rẻ hơn.
Tuy nhiên, theo Bộ Công thương, năm 2014 cũng ghi nhận việc xuất khẩu được khối lượng gạo lớn sang Philippines, Malaysia và Indonesia, đồng thời vẫn duy trì tốc độ xuất khẩu sang Trung Quốc kể cả trong giai đoạn căng thẳng ở Biển Đông.
Sau khi giảm giá trong quí 1 (372 đô la Mỹ/tấn với loại 5% tấm vào trung tuần tháng 3), giá gạo xuất khẩu của Việt Nam khởi sắc trở lại từ khi ký được hợp đồng lớn 800.000 tấn với Philippines.
Xuất khẩu gạo qua đường mậu biên sang Trung Quốc bị gián đoạn trong khoảng thời gian ngắn khoảng 5-6 tuần (từ cuối tháng 5 đến đầu tháng 7) do chính sách kiểm soát chặt chẽ gạo nhập khẩu trên toàn biên giới của nước này. Nhìn chung xuất khẩu sang Trung Quốc năm 2014 vẫn tiến triển tốt, song tiến độ xuất khẩu sang thị trường này năm 2014 không còn đều đặn như những năm trước.
Tính chung trong cả năm 2014, giá gạo xuất khẩu trung bình của Việt Nam ở mức 439 đô la Mỹ/tấn (giá FOB) tăng 2% so với năm ngoái.
Năm 2015 vẫn nhiều khó khăn
Bước sang năm 2015, sau khi cân đối khối lượng gạo đã được giao cho đối tác với hợp đồng đã ký đến cuối năm 2014, doanh nghiệp hội viên VFA vẫn còn gần 1 triệu tấn gạo đang chờ giao cho đối tác trong năm 2015.
Theo một nguồn tin riêng của TBKTSG Online từ Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Cần Thơ, đến cuối năm 2014, đã có tổng cộng khoảng trên 7 triệu tấn gạo được doanh nghiệp hội viên của VFA ký hợp đồng với đối tác.
Dù đã có trong tay lượng hợp đồng xuất khẩu tương đối khá, nhưng trước đó, trao đổi với TBKTSG Online, ông Huỳnh Thế Năng, Tổng giám đốc Tổng công ty Lương thực miền Nam, nhận định xuất khẩu gạo năm 2015 sẽ gặp nhiều khó khăn.
Theo ông Năng, tuy tín hiệu thị trường đã có như nhu cầu từ Philippines sau ảnh hưởng của cơn bão Hagupit hay nhu cầu từ Indonesia và Malaysia…, nhưng doanh nghiệp trong nước muốn giành được hợp đồng mới buộc phải cạnh tranh gay gắt với Thái Lan, quốc gia đang thực hiện chiến lược xả kho gạo không lồ của mình.
Trong khi đó, có thông tin giữa Trung Quốc và Thái Lan đã ký bản ghi nhớ với nội dung Thái Lan sẽ bán cho Trung Quốc 2 triệu tấn gạo trong năm 2015. Tuy nhiên, ông Nguyễn Đình Bích, chuyên gia phân tích lúa gạo Việt Nam tỏ ra hoài nghi về việc này bởi trước đó, vào năm 2013 cũng từng xuất hiện thông tin Thái Lan đã đạt được thỏa thuận bán 2 triệu tấn gạo sang Trung Quốc, nhưng kết quả Thái chỉ bán được khoảng trên 300.000 tấn.
Một nguyên nhân khác cũng khiến doanh nghiệp xuất khẩu gạo trong nước không mấy lạc quan là Ấn Độ, Pakistan cũng đang giảm giá mạnh đối với phân khúc gạo cấp trung bình và thấp để cạnh tranh với Việt Nam.
Thực tế, nếu như gạo 5% tấm của Việt Nam hiện được chào bán với giá 380-390 đô la Mỹ/tấn, thì của Ấn Độ và Pakistan cũng lần lượt được chào bán ở mức tương đương, khoảng 385-395 và 380-390 đô la Mỹ/tấn; gạo 25% tấm của Việt Nam là 350-360 đô la Mỹ/tấn, thì của Ấn Độ và Pakistan là 350-360 và 335-345 đô la Mỹ/tấn.
|
5 giải pháp của Bộ Công thương
Nông dân ĐBSCL đang thu hoạch lúa.
|
Trước tình hình dự báo xuất khẩu gạo năm 2015 gặp nhiều khó khăn, Bộ Công thương đề xuất năm giải pháp để tháo gỡ:
Thứ nhất, bên cạnh chỉ đạo thực hiện xuất khẩu gạo theo nghị định 109/2010-NĐ-CP, cần theo dõi sát quá trình thực hiện các quy định, chỉ đạo của Nhà nước để tạo điều kiện thuận lợi và thúc đẩy xuất khẩu gạo.
Thứ hai, tăng cường công tác xúc tiến thương mại, quảng bá sản phẩm, phát triển thị trường; tập trung củng cố các thị trường tập trung truyền thống trọng điểm; tích cực mở rộng, phát triển thị trường mới, thị trường tiềm năng; tranh thủ các hiệp định thương mại song phương, đa phương để từng bước thâm nhập vào các thị trường khó tính nhằm thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu mặt hàng, thị trường xuất khẩu, nâng cao giá trị, thương hiệu gạo Việt Nam.
Thứ ba, tăng cường công tác thông tin thị trường; phối hợp trao đổi, phân tích, đánh giá thông tin thị trường giữa Bộ Công thương, VFA, các bộ ngành liên quan và các thương nhân xuất khẩu, nhất là các doanh nghiệp đầu mối tại thị trường tập trung.
Thứ tư, các Bộ, ngành, địa phương, VFA và các thương nhân kinh doanh xuất khẩu gạo nỗ lực tập trung thực hiện các giải pháp nâng cao chất lượng, ổn định nguồn hàng, từng bước xây dựng thương hiệu gạo xuất khẩu của Việt Nam, đáp ứng yêu cầu thị trường trong điều kiện cạnh tranh ngày càng gay gắt.
Thứ năm, Bộ Công thương cùng các Bộ, ngành chức năng, địa phương và VFA tiếp tục tăng cường công tác theo dõi hoạt động kinh doanh xuất khẩu gạo của thương nhân, kịp thời phát hiện những khó khăn, vướng mắc phát sinh, nhất là những khó khăn về vốn, tín dụng, tài chính để có biện pháp xử lý, tháo gỡ phù hợp, tạo điều kiện hỗ trợ hoạt động kinh doanh, thúc đẩy xuất khẩu gạo.
|
Tư Hoàng - Trung Chánh
tbktsg
|
