|
Khó đòi vì quy định
Những quy định tại Thông tư liên tịch số 08/2007/TTLT-NHNN-BCA-BTP hướng dẫn thu hồi và xử lý tài sản cho thuê tài chính của công ty cho thuê tài chính vẫn chưa trở thành một công cụ đủ mạnh trong công tác thu hồi tài sản cho thuê tài chính.
Cái khó của việc thu hồi tài sản cho thuê tài chính (CTTC) bắt nguồn từ việc đây cũng là hình thức cấp tín dụng nhưng rất khác so với hoạt động tín dụng của ngân hàng. Nếu như các ngân hàng cấp tín dụng bằng tiền với tài sản đảm bảo và các biện pháp đảm bảo đi kèm, thì việc cấp tín dụng của các công ty CTTC chỉ dựa vào cơ sở hợp đồng tín dụng, trong đó quy định các điều khoản thuê và giấy tờ sở hữu tài sản CTTC.
Vì lý do này, trong khi ngân hàng không có quy chế thu hồi nợ riêng biệt, công ty CTTC lại có riêng Thông tư liên tịch số 08/2007/TTLT-NHNN-BCA-BTP hướng dẫn thu hồi và xử lý tài sản CTTC của công ty CTTC do Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, Bộ Công an và Bộ Tư pháp ban hành. Thế nhưng trên thực tế, những quy định tại Thông tư này vẫn chưa trở thành một công cụ đủ mạnh trong công tác thu hồi tài sản CTTC.
Tài sản CTTC không dễ đòi trong nhiều trường hợp...
Khoản 5, mục 2, Thông tư 08 quy định, khi rủi ro tín dụng phát sinh, bên thuê có quyền thu hồi tài sản cho thuê ngay, nhưng lại “buộc” thêm một số điều kiện. Tại khoản 7 mục 2 quy định, sau 30 ngày kể từ thông báo mới được thu hồi tài sản CTTC. Quy định này dẫn đến việc, khi công ty CTTC đi kiểm tra phát hiện bên thuê đã bỏ trốn, DN không có người quản lý, một số tài sản đã bị di dời ra khỏi nhà xưởng… nhưng nếu thu hồi thì vi phạm pháp luật, không thu hồi thì bị mất tài sản. Việc để thời gian thu hồi sau 30 ngày kể từ ngày thông báo cũng dễ dẫn đến tình trạng khách hàng tẩu tán tài sản thuê.
Sang đến việc thu hồi tài sản cũng lại là một chuyện không dễ. Theo quy định tại điểm l, khoản 7, mục 2, trong quá trình tiến hành thu hồi tài sản cho thuê, nếu bên thuê, bên thứ ba đang giữ tài sản hoặc bất kỳ cá nhân, tổ chức nào có hành vi đe doạ, chống đối, cản trở… nhằm chiếm giữ, lấy lại tài sản, hoặc xâm phạm tính mạng, sức khoẻ, tài sản của nhân viên công ty CTTC và những thành viên tham gia quá trình thu hồi tài sản cho thuê thì công ty CTTC có quyền yêu cầu cơ quan có thẩm quyền nơi tiến hành thu giữ tài sản cho thuê áp dụng các biện pháp cưỡng chế theo quy định của pháp luật để giữ gìn an ninh, trật tự, bảo đảm cho công ty CTTC thực hiện quyền thu giữ tài sản cho thuê.
Đại diện Leasing ACB diễn giải, khi công ty CTTC tiến hành thu hồi tài sản CTTC nhưng bên thuê có các hành vi chống đối, gây cản trở như: đóng cửa, khóa nhà xưởng, để vật dụng ngăn cản lối đi... thì cơ quan công an nơi tiến hành thu hồi tài sản cũng không thực hiện các biện pháp cưỡng chế để bảo đảm cho công ty CTTC thu hồi tài sản. Lý do được nêu: đây là tranh chấp dân sự, công ty CTTC muốn được hỗ trợ thu hồi tài sản thì phải có bản án, khi đó cơ quan công an mới tiến hành cưỡng chế theo quy định của pháp luật thi hành án dân sự.
Ở một quy định khác, theo điểm a khoản 10, sau khi thu hồi tài sản cho thuê, trong thời gian tối đa 60 ngày, công ty CTTC phải xử lý xong tài sản cho thuê theo thoả thuận bằng văn bản giữa các bên. Nhưng trên thực tế tài sản CTTC có thể là máy bay, tàu thủy, dây chuyền máy móc thiết bị chuyên ngành... Do đó, việc tìm kiếm khách hàng mua, định giá tài sản, thỏa thuận phương thức thanh toán... là rất khó khăn và đòi hỏi mất nhiều thời gian hơn so với quy định hiện hành. Leasing ACB cho rằng, nên kéo dài thời gian tối đa 180 ngày.
Thêm nữa, tại điểm d, khoản 11, mục 2 quy định, đối với tài sản cho thuê là máy móc, thiết bị, phương tiện vận chuyển và các động sản khác có thể xác định được giá cụ thể, rõ ràng trên thị trường thì công ty CTTC được bán theo giá thị trường, trừ trường hợp các bên có thoả thuận khác. Tuy nhiên, pháp luật không có quy định, hướng dẫn về cách thức, cơ sở để xác định được giá cụ thể, rõ ràng của tài sản CTTC trên thị trường. Điều này đã gây khó khăn cho các công ty CTTC trong việc xử lý tài sản (không biết tài sản nào thì công ty CTTC được chủ động bán trực tiếp, tài sản nào thì phải định giá và bán thông qua tổ chức bán đấu giá).
Trường hợp không thể thu hồi được, biện pháp cuối cùng là nhờ tòa án phán xét. Thực tế cho thấy kết quả là công ty CTTC luôn thắng kiện. Song khoảng thời gian hoàn tất việc xử kiện để có quyết định của tòa cũng là thời gian khó khăn cho công ty bảo toàn được tài sản của mình mà không bị mất mát. Bởi trong thời gian này, khách hàng có thể tẩu tán tài sản bằng việc bán hoặc giấu đi nơi khác. Công ty CTTC dùng biện pháp đảm bảo khẩn cấp tạm thời cũng không có cơ sở để đánh giá lại tài sản nhằm tạm ứng tiền cho tòa án bởi khách hàng không cho kiểm tra tài sản.
Hơn thế, khi tài sản không còn thì công ty cũng không thể yêu cầu thi hành bản án và nếu có yêu cầu, cơ quan thi hành án có thể trả lời họ không có trách nhiệm xác minh tài sản, không có trách nhiệm truy tìm tài sản cũng như trao trả tài sản cho công ty CTTC…
Điều này cho thấy, vai trò của các cơ quan thi hành án, chính quyền địa phương, công an vô cùng quan trọng trong công tác thu hồi tài sản CTTC và khi các cơ quan này không hợp tác chặt chẽ, công ty CTTC khó có thể đòi lại tài sản của mình.
Minh Ngọc
thời báo ngân hàng
|
