|
Chi tiết nhỏ cũng có thể mất điểm với đối tác
Hiện nay ở nhiều công ty niêm yết, các thành viên HĐQT độc lập của công ty lại là lãnh đạo cao cấp của một công ty niêm yết khác. Việc kiêm nhiệm chồng chéo này không chỉ hạn chế các thành viên phát huy vai trò của mình mà còn làm mất điểm trong mắt của các đối tác ngoại.
Trải qua mùa ĐHCĐ năm 2013 dễ nhận thấy lãnh đạo của các công ty niêm yết bày tỏ mong muốn xúc tiến các thủ tục cần thiết để tìm đối tác chiến lược, trong đó, nhà đầu tư nước ngoài được chú ý hơn cả. Tuy nhiên, cũng không khó để nhận ra rằng, điều này sẽ khó thực thi nếu ban lãnh đạo công ty không có sự thay đổi và chuyên nghiệp hơn.
Thực tế hiện nay trong các DN luôn tồn tại nguy cơ xung đột về lợi ích giữa một bên là cổ đông với tư cách chủ sở hữu, một bên là những người quản lý điều hành công ty với tư cách người trực tiếp quản lý sử dụng vốn.
Theo ghi nhận, để hạn chế những xung đột cũng như che dấu đi khuyết điểm trong mắt đối tác, thời gian qua các công ty niêm yết đã thực thi các quy tắc về quản trị DN của các nước và những quy định trong nước điều chỉnh thị trường niêm yết là cơ cấu HĐQT công ty phải có sự tham gia của các thành viên HĐQT độc lập (Independent directors – ID).
Về bản chất, các thành viên này có vai trò rất quan trọng trong việc giám sát, làm giảm nguy cơ lạm dụng quyền hạn của những người quản lý công ty, góp phần bảo vệ lợi ích chính đáng của cổ đông, nhất là những cổ đông nhỏ. Theo quy định hiện hành, 1/3 số thành viên HĐQT phải là thành viên độc lập. Hình thức là vậy, nhưng thực tiễn không có nhiều kết quả trong các công ty niêm yết cả về số lượng và chất lượng.
Về số lượng, giả sử mỗi DN niêm yết đều có 5 thành viên trong HĐQT, trong số đó có 2 thành viên HĐQT độc lập. Nếu mỗi DN đã có một thành viên độc lập trong HĐQT, phải tìm thêm một người cho đủ, thì 700 DN niêm yết sẽ phải tìm thêm 700 thành viên độc lập. Con số này dù chỉ là tương đối nhưng cũng cho thấy rất nhiều thách thức với các công ty niêm yết.
Nếu chiểu theo quy định, ở đây là Thông tư 121/2012/TT-BTC (TT 121) như thành viên HĐQT độc lập không giữ các vị trí quản lý, không phải đại diện cho cổ đông lớn… thì việc tìm cho đủ số lượng là khá dễ dàng. Nhưng nếu để đi đến tính độc lập thực sự cho các thành viên này lại là một vấn đề nan giải.
Còn nếu quan sát chắc hẳn ai cũng nhìn thấy là khó có công ty niêm yết nào có thể phát huy tối đa vai trò của thành viên HĐQT độc lập. Đơn giản vì hiện các công ty vẫn gom chung các thành viên trong HĐQT là một vì những thành viên HĐQT chủ yếu đọc báo cáo thay cho HĐQT chứ chưa bảo vệ được bất cứ lợi ích nào cho cổ đông nhỏ.
Từ đó, khi nói đến HĐQT người ta chỉ chú ý đến ông Chủ tịch, các thành viên còn lại như thế nào thì ít ai quan tâm. Cũng chính vì sự không quan tâm đó của cổ đông nhỏ mà cổ đông lớn chiếm đến 70-80% cổ phần tranh thủ chiếm ghế trong HĐQT, lạm quyền, làm ảnh hưởng đến cổ đông nhỏ thì việc gia tăng 2 thành viên HĐQT độc lập cũng là người thân hữu của mình.
Một trường hợp cũng đáng quan tâm nữa là hiện nay ở nhiều công ty niêm yết, các thành viên HĐQT độc lập của công ty lại là lãnh đạo cao cấp của một công ty niêm yết khác. Việc kiêm nhiệm chồng chéo này không chỉ hạn chế các thành viên phát huy vai trò của mình mà còn làm mất điểm trong mắt của các đối tác ngoại.
Về cơ bản, sự cẩn thận của nhà đầu tư ngoại không sai vì thời gian qua, thị trường đã chứng kiến rất nhiều sự đổ vỡ vì lý do người lãnh đạo kiêm nhiệm quá nhiều dẫn đến chuyện vừa đá bóng vừa thổi còi ở một số lĩnh vực, ảnh hưởng lớn đến quyền lợi của cổ đông.cổ đông
Do vậy, đối với các CTCP, nhất là công ty đại chúng và công ty niêm yết ở Việt Nam hiện nay xem ra ngoài việc thực hiện đúng quy định của pháp luật, thiết nghĩ điều này cũng có lợi cho chính bản thân DN trong việc kêu gọi đối tác cũng như niêm yết trên sàn quốc tế trong tương lai.
Quỳnh Vũ
thời báo ngân hàng
|
