|
Liệu có liên kết độc quyền?
Đại diện gần 20 doanh nghiệp (DN) xăng dầu hôm qua (13-3) vừa nhóm họp ra mắt hiệp hội của mình. Những việc như thế là bình thường và nên khuyến khích.
Bởi nhu cầu liên kết, chia sẻ kinh nghiệm, hỗ trợ lẫn nhau giữa các thành viên có cùng mối quan tâm, cùng lĩnh vực hoạt động... là cần thiết. Từ góc độ Nhà nước và dân chúng, việc thành lập ra các hiệp hội như vậy cũng thuận tiện cho quan hệ công khi có vấn đề cần giải quyết liên quan đến lĩnh vực hoạt động của hiệp hội đó. Trong đó, trách nhiệm giữ gìn đạo đức nghề nghiệp, kiểm soát hội viên của hiệp hội rất được mong chờ, nhằm giảm những tác động xấu mà các hội viên có thể gây ra.
Tuy nhiên, những việc kể trên chỉ là nguyên tắc tương đối đúng khi trong xã hội, mọi tổ chức đại diện đều có đối trọng.
Chẳng hạn, việc ba tập đoàn năng lượng lớn của Nhà nước (TKV, EVN, PVN) vừa ký kết văn bản hợp tác chiến lược đã khiến dư luận xã hội giật mình. Giật mình vì sản phẩm của ba tập đoàn này vừa là đầu vào - đầu ra của nhau, vừa là đầu vào của cả nền kinh tế. Sự tồn tại giữa họ vừa là liên kết nhưng cũng vừa kiểm soát lẫn nhau làm cho xã hội hưởng lợi. Nay sự kiểm soát mất đi, thay bằng sự hợp tác chiến lược. Trong khi chưa có tổ chức đại diện cho những người sử dụng năng lượng thì khả năng liên kết độc quyền rất có thể xảy ra. Mà thiệt hại là làm tăng chi phí cho cả nền kinh tế.
Tương tự, khi ngành xăng dầu đang bị kêu là thiếu minh bạch (trong cách tính giá thành, giá bán lẻ, mức sử dụng quỹ bình ổn…), trong xã hội lại chưa hình thành tổ chức đối trọng (như hội những người sử dụng xăng dầu) thì việc lập ra hiệp hội của các DN xăng dầu vẫn khiến người ta băn khoăn. Băn khoăn là thực tế thì điều lệ của hội nào cũng có câu “không được lợi dụng hoạt động của hiệp hội để làm phương hại đến an ninh, trật tự, quyền và lợi ích hợp pháp của cá nhân, tổ chức”. Song do thiếu sự giám sát nên đa số hiệp hội khi hoạt động chỉ chăm chăm phục vụ lợi ích nhóm mình. Xu thế các DN cùng ngành nghề liên kết lập nên tổ chức đại diện là có thật. Thế nhưng những liên kết như thế mà thiếu sự giám sát, nhất là thiếu các liên kết khác đối trọng lại là nguy cơ cho các nhóm yếu thế trong xã hội.
Phan Mai
Pháp luật tphcm
|
