|
Thương vụ thâu tóm TNK - BP: “Đẹp” đủ mọi đường
Ngày 22/10/2012, Tập đoàn Dầu khí Rosneft (Nga) đã ký hợp đồng với BP, tập đoàn dầu khí lớn của Anh để mua lại 50% cổ phần của BP tại Liên doanh dầu khí TNK-BP (Nga - Anh), với tổng giá trị là 28 tỷ USD. Theo đó, Rosneft sẽ trả cho BP 12,7 tỷ USD tiền mặt và 19,75% cổ phần của chính Rosneft.
Trước đó, Rosneft cũng đã đạt được thoả thuận mua lại 50% cổ phần còn lại của Tổ hợp AAR, đối tác của BP trong Liên doanh TNK-BP, cũng với giá là 28 tỷ USD. Với tổng trị giá là 56 tỷ USD, vụ mua bán và sáp nhập (M&A) này của Rosneft được coi là lớn thứ 3 trong lịch sử ngành dầu khí thế giới.
Sau khi hoàn tất mọi thủ tục pháp lý, trên giấy tờ, với sản lượng 4,6 triệu thùng dầu thô/ngày, Rosneft sẽ trở thành tập đoàn dầu khí đại chúng lớn nhất nhì thế giới, ngang với Tập đoàn Exxon Mobil của Mỹ. Hơn nữa, Rosneft còn kiểm soát hơn 40% sản lượng dầu thô của Nga.
Theo nhiều nhà phân tích, điều đáng chú ý ở vụ M&A này là mọi đối tượng trong cuộc đều cảm thấy được lợi và đều mừng ra mặt. Có người ví đây là vụ M&A win - win (mọi người đều thắng) hiếm thấy.
Trước hết, đứng ở góc độ người mua là Rosneft. Tổng thống Nga Vladimir Putin đã gọi thương vụ này là “tín hiệu tốt đẹp” đối với toàn bộ nền kinh tế của Nga nói chung và ngành dầu khí Nga nói riêng. Chính phủ Nga hiện nắm 75% cổ phần của Rosneft và thương vụ trên có thể xem như động thái quốc hữu hoá, hay đòi lại nguồn tài nguyên từ tay các tỷ phú Nga.
Ông Igor Sechin, Chủ tịch Rosneft, nguyên Phó thủ tướng phụ trách năng lượng Nga, khẳng định: “Đây có thể là vụ M&A quy mô lớn cuối cùng ở Nga mà không vi phạm các quy định về chống độc quyền”. Hơn nữa, Rosneft cũng đang rất cần công nghệ hiện đại của BP để khai thác các mỏ dầu, khí đốt ở vùng Bắc Cực.
Là một trong những đối tượng bị mua lại, song BP lại mừng… như bắt được vàng, khi đạt được cùng lúc mấy mục tiêu mà bấy lâu mong chờ.
Với thương vụ này, BP trở thành đối tác chiến lược của Rosneft và là đối tác phương Tây số 1 trong ngành dầu khí Nga. Qua đó, BP sẽ có cơ hội tiếp cận với nhiều dự án khai thác dầu khí của Rosneft. BP đã làm được điều mà nhiều tập đoàn dầu khí quốc tế khác, như Royal Dutch Shell (Anh - Hà Lan)… từng mơ, song không thể với tới được.
Ông Bob Dudley, Giám đốc điều hành (CEO) BP và Carl-Henric Svanberg, Chủ tịch BP đều không giấu giếm nỗi vui này với báo giới. Tuy không nói ra, song với việc nhượng lại 50% cổ phần của mình ở TNK-BP, BP còn cảm thấy như trút đi được gánh nặng đeo đẳng bấy lâu nay.
TNK-BP được thành lập vào năm 2003, sau khi sáp nhập tài sản dầu khí của BP ở Nga với tài sản của Tổ hợp
AAR
, gồm Alfa Group, Access Industries và
Renova. Trên thực tế, AAR nằm trong tay 5 tỷ phú Nga là Viktor Vekselberg, Mikhail Fridman, German Khan, Alexey Kuzmichev và Len Blavatnik.
Trong mấy năm trở lại đây, quan hệ giữa BP và
AAR
đã kém mặn nồng như trước rất nhiều, nếu không muốn nói là có những trục trặc đáng kể.
Tháng 5/2011,
AAR
đã ngăn không cho BP ký thỏa thuận thăm dò dầu lửa ở vùng Bắc cực với Rosneft. Mâu thuẫn này âm ỉ kéo dài cho tới tháng 5 vừa qua, khi ông Mikhail Fridman từ bỏ ghế CEO của TNK-BP, thì BP bắt đầu tìm khách hàng để bán lại cổ phần của mình trong liên doanh. Rosneft là đối tượng không thể tốt hơn cho ý định này. Việc chuyển giao TNK-BP sang phạm vi kiểm soát của Rosneft sẽ giúp BP tránh khỏi sự hợp tác trực tiếp với
AAR
.
Bản thân
AAR
cũng cảm thấy bằng lòng khi được mua lại với mức giá 28 tỷ USD. 5 tỷ phú Nga đều giàu lên trông thấy nhờ thương vụ này.
Ông Viktor Vekselberg là nhà sáng lập của Renova Group, có trụ sở ở Mátxcơva chuyên đầu tư vào các lĩnh vực năng lượng, xây dựng và khai mỏ, sở hữu lượng cổ phần khá lớn tại TNK-BP. Qua thương vụ này, tổng giá trị tài sản của ông Viktor Vekselberg đã tăng thêm 1,5 tỷ USD. Theo xếp hạng mới nhất dựa theo Bloomberg Billionaire Index, ông Viktor Vekselberg đã trở thành tỷ phú giàu nhất Nga (với tổng tài sản ước đạt 18 tỷ USD, nhiều hơn 700 triệu USD so với ông Alisher Usmanov) và là tỷ phú thứ 40 của thế giới.
4 tỷ phú còn lại trong nhóm trên cũng đều bỏ túi hàng tỷ USD sau thương vụ M&A khổng lồ này. Ước tính, tài sản của ông Mikhail Fridman tăng thêm 1,2 tỷ USD, lên mức 15,1 tỷ USD, giúp ông vượt qua hai tỷ phú đồng hương Roman Abramovich và Alexey Mordashov trong xếp hạng tỷ phú. Giá trị tài sản của ông Leonard Blavatnik, cũng tăng thêm 1,5 tỷ USD, lên mức 15,4 tỷ USD, giúp ông đứng ở vị trí người giàu thứ 46 trên thế giới. Ông German Khan hiện có 10,3 tỷ USD, còn ông Alexey Kuzmichev Kuzmichev hiện có 8 tỷ USD.
Vậy thì đố bạn tìm ra ai là người trong cuộc mà không bằng lòng với thương vụ này?
Trung Hiếu
Đầu tư chứng khoán
|
