|
Vụ Sonadezi Long Thành xả thải: Không rõ vai!
Khi còn là ứng cử viên (chứ chưa trở thành đại biểu như bây giờ), trả lời câu hỏi của báo chí rằng nếu được bầu “đôi vai – ba gánh: việc Quốc hội, việc doanh nghiệp, việc nhà) có khiến chị gặp nhiều khó khăn…?”, bà Đỗ Thị Thu Hằng, chủ tịch hội đồng thành viên, tổng giám đốc tổng công ty Sonadezi (công ty con của SZL) dõng dạc: “Tôi đã sẵn sàng để gánh cả ba “vai””.
Tiếp xúc cử tri sau kỳ họp Quốc hội đầu tiên, đối diện với câu hỏi về việc công ty cổ phần dịch vụ Sonadezi Long Thành (đơn vị thành viên của Sonadezi) xả thải ra môi trường, bà Hằng (sau khi được nhắc “chưa thấy đại biểu trả lời”), mới nói: “…Chúng tôi đang chờ kết luận của cơ quan chức năng, là cơ quan chủ quản, khi có kết luận cuối cùng chúng tôi sẽ phối hợp để xử lý theo kết luận trên. Nếu có sai sót chúng tôi sẽ sửa chữa…”
Đại từ “chúng tôi” mà bà Hằng nói ở đây được mọi người hiểu là công ty Sonadezi mà bà là người đứng đầu, trong khi bà đang nói chuyện tại nơi tiếp xúc cử tri với tư cách đại biểu. Sự phân thân, diễn đúng vai trong điều kiện có xung đột lợi ích, trường hợp này là lợi ích của doanh nghiệp với cộng đồng, không phải dễ. Sự “sẵn sàng” gánh vác nhiều vai không chỉ là sự sẵn sàng về mặt thời gian như phóng viên nghĩ khi hỏi và bà tưởng (nhầm tưởng) khi trả lời.
Từ chỗ rõ vai đến tròn vai là cả một quá trình, cần sự nhận thức, đạo đức cá nhân, tinh thần trách nhiệm, trình độ năng lực… của đại biểu lẫn sự điều chỉnh của pháp luật, giám sát của xã hội... Điều này đang dần trở thành thách thức trong bối cảnh nền kinh tế chính trị xã hội đã và đang hình thành những lợi ích không đồng nhất nhau, thậm chí đối lập. Rồi sẽ có nhiều tình huống khác về sự xung đột lợi ích giữa doanh nghiệp và người dân – người tiêu dùng, hay thậm chí là lợi ích cục bộ giữa các địa phương (phó chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Nguyễn Sĩ Dũng từng cảnh báo “Quốc hội không phải là tỉnh hội”).
|
Sai phạm của công ty cổ phần dịch vụ Sonadezi Long Thành là rõ ràng, có hệ thống, diễn ra trong nhiều năm. |
Rải rác trong các lĩnh vực, đối tượng, Nhà nước đã nhận thấy, theo kịp sự thay đổi này. Đã có một số quy định đối với người có chức vụ hay làm những việc đặc biệt để hạn chế chuyện “sân sau”, xét xử không công bằng… Nhưng với hoạt động của Quốc hội thì chưa. Điều này xuất phát từ thực tế Quốc hội nước ta chưa chuyên nghiệp, chỉ khoảng 1/3 đại biểu là chuyên trách, còn lại là kiêm nhiệm. Nhưng pháp luật và các thiết chế xã hội khác phải tính đến chuyện thay đổi mà đích đến có lẽ là một Quốc hội chuyên nghiệp với những đại biểu chuyên nghiệp. Ở các nước, nghị sĩ có khi còn không được làm kinh doanh hay tư vấn sau khi hết nhiệm kỳ một thời gian nhất định (trong nhiệm kỳ thì đương nhiên không được rồi), với lập luận hạn chế mọi sự tận dụng ưu thế nghị sĩ.
Theo Hiến pháp Việt Nam hiện hành, đại biểu Quốc hội là người đại diện cho ý chí, nguyện vọng của nhân dân, không chỉ đại diện cho nhân dân ở đơn vị bầu cử ra mình mà còn đại diện cho nhân dân cả nước. Trong khuôn khổ này, đại biểu hoàn toàn có thể đại diện, bảo vệ lợi ích cho mình, giới, ngành, địa phương mình nhưng việc đó không được xung đột với lợi ích chung và trong điều kiện phải lựa chọn, thì phải chọn theo lợi ích chung nhất.
Sai phạm của công ty cổ phần dịch vụ Sonadezi Long Thành là rõ ràng, có hệ thống, diễn ra trong nhiều năm và cũng rõ ràng, sai phạm này chỉ mang lại lợi ích cho công ty này mà đem lại thiệt hại cho môi trường sống và làm ăn của số đông cử tri – người dân. Mọi sự phân trần hay lần lữa kiểu “nếu có sai sót thì chúng tôi sẽ sửa chữa”, với tư cách “chủ quản” doanh nghiệp, là không thể chấp nhận (tuy có thể hiểu được). Thì với tư cách đại biểu, phải lắng nghe bức xúc, kiến nghị của cử tri, phối hợp tìm hướng giải quyết, lại càng không thể chấp nhận. Chưa biết, ưu thế hay trách nhiệm đại biểu sẽ được sử dụng thế nào, tiếp sau đây, trong quá trình “chúng tôi đang chờ kết luận của cơ quan chức năng”. Tay phải đánh tay trái (hay ngược lại) không dễ nhưng không phải không thể nếu sức ép tự thân và từ cử tri đủ lớn.
Không rõ vai thì làm sao tròn vai! Từ không rõ vai mà đến nhầm vai thì sẽ thật là tai hại!
Nguyên Lê
sài gòn tiếp thị
|
