|
Thị trường ngoại hối: Ngóng biện pháp kinh tế
Khẳng định mới nhất của Thống đốc NHNN về việc ổn định tỉ giá đã giải tỏa được phần nào tâm lý lo ngại về vấn đề này. Nhưng những biến động của tỉ giá trên thị trường liên ngân hàng và tại các NHTM trong những ngày gần đây khiến các DN, và cả giới kinh doanh NH “đau đầu”.
Theo TS Lê Xuân Nghĩa - Phó chủ tịch Ủy ban Giám sát tài chính quốc gia, 7 tháng đầu năm 2011, tín dụng ngoại tệ tăng 25,7%, trong khi tín dụng nội tệ tăng hơn 3,7%. Chênh lệch huy động và cho vay ngoại tệ tính đến tháng 6/2011 là 85.000 tỉ đồng, cao hơn gấp đôi so với cùng kỳ năm 2010 (41.000 tỉ đồng).
Ngoại tệ dẫn dắt tín dụng
Sở dĩ tín dụng ngoại tệ dẫn dắt tăng trưởng tín dụng là do sự chênh lệch lãi suất giữa tiền đồng và USD, với mức chênh tới 12-14%. Nếu thời điểm đáo hạn của các khoản vay, mà theo TS Nghĩa chủ yếu là khoản vay ngắn 3-6 tháng, thì sẽ rơi vào thời điểm nhu cầu USD cho thanh toán quốc tế tăng vọt. Do đó, đây là một thử thách cho tỉ giá, chưa kể những yếu tố khác cũng tạo áp lực như giải ngân FDI, kiều hối đang có xu hướng giảm, tình trạng nhập siêu và thâm dụng vốn...
Ghi nhận tại các NHTM cho thấy trong khoảng 3 tháng qua, nhiều DN có nguồn thu ngoại tệ đối ứng và có chức năng xuất nhập khẩu đã tranh thủ nguồn tín dụng ngoại tệ với mức lãi suất trung bình 7-8%. Tuy nhiên, ở thời điểm hiện tại, lãi suất ngoại tệ đã tăng lên đáng kể, cao nhất là 9,8%/ năm. Khoảng chênh lệch lãi suất giữa VND và ngoại tệ đã rút ngắn lại. Nhưng nếu tỉ giá sẽ còn “chạy” vào những tháng cuối năm, DN sẽ hết cơ hội hưởng chênh lệch lãi suất. Những DN nào vẫn kỳ vọng vào sự chênh lệch lãi suất để tiếp tục nhắm mắt vay ngoại tệ, sẽ có nguy cơ phải trả giá. Hiện nay, nếu chia lãi suất ngoại tệ ở mức cao nhất 9,8% /năm cho 12 tháng, thì bình quân mỗi tháng DN phải trả lãi chưa đầy 1%, trong khi nếu vay nội tệ, với mức lãi trung bình 22%, mỗi tháng DN đã phải trả xấp xỉ 2%. Cần lưu ý là lãi suất 1% / tháng khi vay ngoại tệ, cũng trùng với biên độ tỉ giá có khả năng điều chỉnh nhưng “không cố định” mà Thống đốc NHNN Nguyễn Văn Bình đã đưa ra. Vì vậy, việc hưởng chênh lệch lãi suất ngoại tệ và VNĐ của DN sẽ bị xóa sổ nếu có điều chỉnh tỉ giá.
Tiền đồng lên giá
Hai ngày cuối tuần trước, trên thị trường liên ngân hàng và tại các NHTM, VND tạm điều chỉnh giảm sau khẳng định của tân Thống đốc Ngân hàng nhà nước (NHNN). Tuy nhiên, so với tỉ giá hai ngày giữa tuần khi giá vàng trong nước lập đỉnh, VND đã lên giá lần lượt 0,3% và 0,4% trên thị trường tự do và thị trường liên ngân hàng. Có thể nói, đây là lần đầu tiên sau nhiều tháng mua bán ngoại tệ dưới mức giá do NHNN đưa ra, các NHTM đã lại mạnh tay mua bán ngoại tệ ở mức kịch trần. Đó là một dấu hiệu mà theo ông Phạm Quang Thắng - Phó TGĐ Ngân hàng TechcomBank, đã cảnh báo trước về sự bất ổn tỉ giá rất có thể sẽ diễn ra vào những tháng cuối năm.
Một số DN kinh doanh NH thì cho rằng đây đơn thuần là quan hệ cung cầu, và các NH hoàn toàn có thể điều chỉnh giảm giá mua bán, khi cầu giảm. Tuy nhiên, sự tăng vọt quá nhanh, không phải ở liều lượng mà là ở tốc độ của tín dụng ngoại tệ trong những tháng vừa qua như đã nêu, khiến một số NH rơi vào tình trạng thiếu ngoại tệ. Vẫn có hiện tượng bắt tay nhau giữa NHTM, người vay/ mua ngoại tệ và người mua/ bán ngoại tệ trên thị trường tự do. Trong đó, NHTM chủ yếu đóng vai trò trung gian hưởng phí giao dịch. Và chuyện các NHTM “lách” lãi suất huy động ngoại tệ vượt trên mức 2%, như đã từng “lách” với huy động VND, để bù đắp nguồn cung, là có.
Còn với kinh nghiệm của một người làm NH, ông Phạm Quang Thắng cho rằng dù các NH có cân nhắc phân bổ thời điểm các khoản nợ đáo hạn, cũng khó tránh nguy cơ phải chạy đôn chạy đáo mua ngoại tệ ngoài thị trường nếu không nắm bắt được các tín hiệu về tỉ giá, thậm chí phải có kế hoạch dự trữ ngoại tệ ngay từ bây giờ.
“Còn sớm để nói về ổn định”?
Trao đổi với DĐDN, TS. Lê Đăng Doanh - nguyên Viện trưởng Viện NC kinh tế trung ương, nói : Chưa biết những “biện pháp” kinh tế tới đây sẽ được NHNN ban hành ra sao, và có hiệu ứng thế nào, nhưng sự thừa nhận “ổn định tỉ giá chứ không phải là cố định tỉ giá, và mức điều chỉnh có thể ở 1%” đã gián tiếp thừa nhận một thực tế là VND đang mất giá nhanh hơn USD. Ba tháng qua, tỉ giá đã có sự ổn định. Vì vậy khi tiền đồng được định giá quá cao, cân thì điều chỉnh là một chuyện khó tránh. Do đó, còn quá sớm để khẳng định tỉ giá sẽ ổn định hoặc chỉ điều chỉnh ở mức 1%. Chỉ hy vọng sự điều chỉnh lần này sẽ không giật cục và ở một mức quá lớn tới 9,3% như lần điều chỉnh gần đây nhất. Ông Doanh cũng khuyến cáo là “cần phải có một sự định hướng và dự báo trước về tỉ giá cho DN lẫn người dân nắm rõ, tránh gây sốc và dẫn dến những bất ổn tâm lý, gây áp lực lên gia tăng lạm phát như tháng 2 vừa qua.
Vì vậy, không loại trừ khả năng vào thời gian tới, nhiều DN, đặc biệt DN xuất nhập khẩu sẽ lại lâm vào khó khăn về vốn, nếu lãi suất tiền đồng không giảm như kỳ vọng và các NH sẽ “siết” lại tín dụng ngoại tệ để giảm thiểu rủi ro phải mua ngoại tệ trên thị trường tự do hoặc vay mượn trên thị trường liên ngân hàng, nhằm đảm bảo tỉ lệ dự trữ bắt buộc bằng ngoại tệ. Mặt khác, với những DN đã vay ngoại tệ đổi ra tiền đồng để sản xuất kinh doanh và xuất khẩu sản phẩm mà chưa tính phương án dự phòng rủi ro tỉ giá, chưa cân đối phần trượt giá cho các khoản nợ ngoại tệ đáo hạn thì khi việc điều chỉnh tỉ giá diễn ra, cùng lúc, sẽ gặp nhiều yếu tố bất lợi, cho dù DN đã có nguồn ngoại tệ thu về để trả nợ ngân hàng. Hệ quả sau cùng là sự điều chỉnh lợi nhuận ngoài mong muốn.
Vậy xu hướng tiền đồng lên giá có tiếp tục diễn ra hay không, và ở mức độ nào, sẽ phụ thuộc rất lớn vào chính sách mới của tân Thống đốc NHNN. Giới kinh doanh NH hiện đang rất kỳ vọng chính sách đó sẽ sớm đi kèm các “biện pháp kinh tế” thiết thực, thay vì các mệnh lệnh hành chính, để tháo gỡ những mối nguy đang hiện diện trong hệ thống tín dụng, bao gồm cả áp lực của nội tệ vào những tháng cuối năm, nhất là giữa lúc thị trường đang đưa ra tin đồn về khả năng NHNN sẽ bỏ trần lãi suất huy động đối với tiền đồng.
Những kỳ vọng hẳn cũng là một áp lực đối với tân Thống đốc NHNN, khi ông vừa đảm nhiệm chức vụ mới được hơn 10 ngày!
Lê Mỹ
diễn đàn doanh nghiệp
|
