|
Làm gì để tránh rủi ro ngoại hối?
Tỉ giá những ngày qua có xu hướng tăng trên cả thị trường chính thức lẫn thị trường tự do đã khiến DN vay ngoại tệ lo lắng. Nhu cầu bảo hiểm rủi ro tỉ giá đang tăng lên mạnh.
Thị trường ngoại hối diễn ra các hoạt động giao dịch và các phương tiện thanh toán có giá trị. Trong các nghiệp vụ kinh doanh cơ bản trên thị trường này có kỳ hạn (mua bán mà việc giao nhận sẽ được thực hiện sau một thời gian nhất định theo tỉ giá thỏa thuận lúc ký kết).
Việc phát triển nghiệp vụ này có các mục tiêu: Trợ giúp các nhà đầu tư (NĐT) và DN trong việc quản lý rủi ro ngoại hối, đặc biệt là các Cty nhập khẩu Việt Nam có các khoản thanh toán USD; giảm nhu cầu tích trữ USD hoặc các ngoại tệ khác (vì DN và NĐT phải tích trữ USD để tự bảo vệ trước nguy cơ mất giá và lạm phát trong nước); giảm thiểu tình trạng đôla hóa nền kinh tế; phát triển thị trường tài chính của Việt Nam (vì cho phép thị trường ngoại hối kỳ hạn phát triển đồng nghĩa với sự tăng trưởng thị trường ngoại hối).
Bảo hiểm rủi ro tỉ giá qua giao dịch phái sinh
Trên thế giới có rất nhiều các nghiệp vụ phái sinh trên trong giao dịch ngoại hối kỳ hạn, tuy nhiên ở Việt Nam hiện nay thì nghiệp vụ hoán đổi lãi suất (LS) và hoán đổi tiền tệ chéo là tương đối dễ áp dụng và thực hiện.
Hoán đổi LS là thỏa thuận trao đổi LS thả nổi và LS cố định trên cùng một đồng tiền giữa hai bên cho từng thời kỳ LS định kỳ. Trong hợp đồng hoán đổi LS, ngân hàng báo giá LS cố định mà họ sẽ trả hoặc nhận để trao đổi cho một chuỗi LS thả nổi trong một khoảng thời gian cố định. Đối với khách hàng, hợp đồng hoán đổi LS sẽ giúp chuyển đổi các khoản thanh toán với LS thả nổi thành các khoản thanh toán với LS cố định, giúp khách hàng có được sự chắc chắn cho dòng tiền trong tương lai.
Ví dụ, Cty A có khoản vay nợ 100 triệu USD với LS thả nổi. Cty A gặp tình huống như sau: LS thả nổi là USD Libor (một chuẩn LS cho hầu hết các thị trường liên NH trên thế giới) 6 tháng tăng 0,50%; chi phí LS tăng 0,5 triệu USD/năm. Nếu tỉ giá USD tăng giá 10% so với VND thì sẽ làm tổng giá trị nợ của Cty A tăng 200 tỉ đồng Việt Nam (xấp xỉ 10 triệu USD) khiến lợi nhuận giảm 10 triệu USD.
Với cả 2 yếu tố trên lợi nhuận của Cty A sẽ giảm 10,5 triệu USD. Cty A có thể giảm thiểu rủi ro về tỉ giá và LS với các sản phẩm hoán đổi ngoại tệ chéo và hoán đổi LS. Để tránh rủi ro về LS Cty A ký hợp đồng hoán đổi LS với NH để chuyển LS Libor 6 tháng thả nổi sang LS cố định 2,12%/năm.
Ngoài ra, để phòng ngừa rủi ro ngoại hối cho các khoản LS/tiền gốc, cũng như tận dụng lợi thế đi vay trong các thị trường tín dụng khác nhau các NĐT và DN có thể dùng nghiệp vụ hoán đổi ngoại tệ chéo (trao đổi cả gốc và lãi khoản vay bằng các ngoại tệ khác nhau). Ví dụ, khách hàng B có khoản vay 100 triệu USD, thời hạn 5 năm, LS Libor 6 tháng.
Để tránh rủi ro về LS và tỉ giá do doanh thu của khách hàng bằng JPY, khách hàng B quyết định ký hợp đồng hoán đổi tiền tệ chéo với NH để chuyển khoản vay bằng USD sang JPY theo LS cố định là 2,13%/năm với tỉ giá giao ngay USD/JPY.
Nên mở rộng thị trường kỳ hạn
Từ trước đến nay, thị trường ngoại hối của Việt Nam sử dụng rất ít các nghiệp vụ phái sinh do các nguyên nhân sau: Trình độ dân trí của khách hàng về công cụ phái sinh còn thấp, dẫn đến tâm lý ngại sử dụng; các NH trong nước hạn chế năng lực nghiệp vụ phái sinh vì bản thân họ khi giúp khách hàng bảo hiểm rủi ro tỉ giá thông qua giao dịch cũng đồng nghĩa là nhận rủi ro ngoại hối về mình.
Bên cạnh đó, việc NHNN đưa ra tỉ giá trần cũng gây trở ngại tới khả năng làm giá khi các NH không thể quản lý rủi ro thị trường một cách hiệu quả... Mặc dù hiện nay các NH trong nước và NH nước ngoài đều tích cực tham gia giao dịch hoán đổi, nhưng theo đại điện NH Standard Chartered thì khối lượng giao dịch hàng ngày trên thị trường ngoại hối kỳ hạn hiện tại của Việt Nam chỉ vào khoảng 150 triệu USD.
Những biến động trên thị trường tài chính, tiền tệ của thế giới và tác động của nó đến Việt Nam trong thời gian qua cho thấy rủi ro về LS và tỉ giá luôn là một thách thức đối với doanh nghiệp, đặc biệt là các DN không có nguồn ngoại tệ thu từ hoạt động xuất khẩu. Vì vậy, việc phát triển giao dịch ngoại hối kỳ hạn ở Việt Nam đang trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết để tạo điều kiện thuận lợi cho thương mại và đầu tư, giảm bớt tình trạng tích trữ USD và hỗ trợ tích cực tiến trình chuyển quan hệ vay-mượn ngoại tệ sang quan hệ mua-bán ngoại tệ mà Chính phủ Việt Nam đã đề ra.
(Bài viết có sử dụng tài liệu về thị trường ngoại hối kỳ hạn tại Việt Nam của Ngân hàng Standard Chartered)
Hoàng Mai
lao động
|
