|
Tại sao Ấn Độ vẫn chưa có một “Baidu”?
Đầu tư mạo hiểm ở Ấn Độ cần phải có thời gian rất dài mới thấy được hiệu quả, và cho đến nay mới chỉ có một công ty duy nhất thu được mức lợi nhuận có thể gọi là so sánh được với doanh thu của các công ty ở Trung Quốc.
Tôi có nhớ nhà đầu tư mạo hiểm Sumir Chadha đã kể với tôi rằng, ông đã có một quyết định kinh doanh sáng suốt nhất từ trước đến nay. Đó là thời điểm năm 2006, khi ông sát nhập công ty non trẻ của mình là Westbridge Capital Partners với công ty đầu tư công nghệ nổi tiếng Sequoia Capital.
Quyết định này đã giúp ông bước lên một nấc thang mới trong sự nghiệp: trở thành nhà đầu tư mạo hiểm hàng đầu của Ấn Độ. Tuy nhiên, hiện Chadha cùng ba đối tác chính đã tách khỏi Sequoia Capital India để tập trung đầu tư vào những công ty cổ phần công khai. Sự ra đi này đánh dấu một kỷ nguyên mới không chỉ với các nhà đầu tư Goldman Sachs mà còn có tác động không nhỏ đến nguồn vốn đầu tư trong thị trường lục địa.
Ấn Độ vẫn chưa có một Baidu hay một Alibaba cho riêng mình (đây là hai công ty thành công nhất trong số hàng chục công ty mới cổ phần của Trung Quốc). Và cơ hội cho các công ty Ấn Độ vươn cao càng mong manh hơn trong thời điểm này, khi một trong số các nhóm đầu tư có nhiều kinh nghiệm nhất của họ đang chuyển hướng sang các thương vụ đầu tư tư nhân vào vốn cổ phần (PIPE). Và đây là lý do của họ: Tại sao lại phải đầu tư mạo hiểm khi có thể đầu tư 10 triều đôla giống như Sequoia đã đầu tư vào Nagarjuna Construction Co. năm 2008, thu về 23 triệu đô chỉ trong vòng 6 tháng. Cho đến thời điểm này, Sequoia Capital India đã có ít nhất 7 thương vụ PIPE.
Đầu tư mạo hiểm ở Ấn Độ cần phải có thời gian rất dài mới thấy được hiệu quả, và cho đến nay mới chỉ có một công ty duy nhất thu được mức lợi nhuận có thể gọi là so sánh được với doanh thu của các công ty ở Trung Quốc, dù công ty này vẫn chưa đạt được mục tiêu đã đề ra. Khi năm vị giám đốc quản lý còn lại ở Sequoia Capital India đảm nhận trọng trách, hoạt động kinh doanh và 94 hạng mục đầu công nghệ, tiêu dùng, tài chính, y tế, năng lượng, tìm kiếm nguồn lực bên ngoài...tại công ty đầu tư mạo hiểm hàng đầu Ấn Độ này đã không còn giống như trước.
Liệu điều tương tự có xảy đến với Sequoia Capital Trung Quốc? Có vẻ là không. Tuy nhiên, hãy luôn ghi nhớ rằng, Nei Shen - đối tác quản lý và đồng sáng lập, đã chuyển hướng từ đầu tư vốn cho các công ty mới thành lập sang những khoản đầu tư lớn hơn cho những công ty mới nổi có tốc độ tăng trưởng nhanh chóng.
Tại sao tôi lại nói điều này sẽ không lặp lại ở Trung Quốc? Bởi vì doanh thu đầu tư ở Trung Quốc lớn hơn rất nhiều so với ở Ấn Độ, và ngày càng có nhiều công ty trẻ ở Trung Quốc dự kiến sẽ cổ phần hóa trong năm nay.
Tháng 8 vừa qua, cuối cùng thì Ấn Độ cũng có được đột phá quan trọng đầu tiên khi cổng du lịch trực tuyến MakeMyTrip được niêm yết trên NASDAQ và được định giá thị trường là 903 triệu đôla. Đó là một trong những IPO hàng đầu của châu Á, và theo quan sát của tôi, đây là công ty Ấn Độ được cấp vốn đầu tư đầu tiên phát hành cổ phiếu trên thị trường Mỹ. Thành công được mong mỏi từ quá lâu này của MakeMyTrip có thể sẽ mở đường cho những thành công tiếp theo của doanh nghiệp Ấn tại Mỹ. Công ty tìm kiếm địa phương JustDial và công ty cung câp các dịch vụ giải trí trên di động InMobi (Kleiner Perkins) là hai trong số những công ty sắp phát hành cổ phiếu trên thị trường rộng lớn này.
Trong số 49 công ty IPO của châu Á tại thị trưỡng Mỹ năm 2010- hầu hết đều được hỗ trợ vốn mạo hiểm hoặc vốn tư nhân- thì có đến 45 công ty của Trung Quốc, và chỉ có 1 công ty của Ấn Độ. Danh sách những cái tên thành công của Trung Quốc gồm có địa chỉ bán sách trực tuyến Dangdang, website chia sẻ video Youku và công ty tìm kiếm các nguồn lực bên ngoài HiSoft.
Các công ty IPO trước đây của Ấn Độ- ngoài Infosys và Wipro- đã có mặt tại các sàn chứng khoán nhà nước. Trong 5 năm qua, những công ty này có 5 thỏa thuận mua bán với Sequoia- SKS Microfinance, eClerx, Edelweiss, Manappuram Financial, FirstSource, Idea Cellular-và một thỏa thuận với Kleiner Perkins deal- trang web việc làm Naukri.
Việc mua lại những công ty khác cũng là một cách thu được lợi nhuận từ các công ty được đầu tư ở Ấn Độ. Sequoia đã mua lại ít nhất 4 công ty kiểu này. Trong đó có việc Pearson mua lại 76% cổ phần của trang dạy học trực tuyến Tutorvista với giá 127 triệu đôla vào tháng 1 vừa qua. Sequoia còn thu được gấp 4 lần lợi nhuận khi nhà phát triển bán hàng phần mềm dược MatrixRX, Inc được Cognizant Technology Solutions Corp mua lại với giá 140 triệu đô năm 2007.
Ấn Độ đang trên đà phát triển, nhưng so với Trung Quốc, thị trường vốn đầu tư mạo hiểm còn bị tụt lại phía sau cả về số lượng các thương vụ lẫn quy mô vốn.
Năm ngoái, theo Dow Jones VentureSource, đầu tư mạo hiểm ở Ấn Độ đã tăng 14% lên 895 triệu đôla trong 92 thỏa thuận mua bán, trong khi Trung Quốc tăng những 59% lên 4 tỷ đôla trong 262 thương vụ. Vốn hỗ trợ ở Ấn Độ đã giảm 38% xuống 2,4 tỷ đô vào năm 2010 (mức đỉnh là 9,4 tỷ năm 2008), trong khi theo báo cáo của Dow Jones LP Source thì Trung Quốc đã tăng 78% lên 11,4 tỷ đôla trong năm ngoái- mức giảm không nhiều so với thời điểm cao nhất là 14,8 tỷ đôla năm 2008.
Chỉ có một số công ty đầu tư mạo hiểm, ví dụ như Helion Ventures, DFJ, Kleiner Perkins, IDG and NEA IndoUS, là vẫn cam kết hỗ trợ các công ty mới thành lập ở Ấn Độ. Battery Ventures đã bị "xóa sổ" vào năm 2009 sau khi thua lỗ nặng (cũng là thỏa thuận của Sequoia) khi bán Travelguru cho Travelocity chỉ với 12 triệu đôla. Một số công ty khác như Accel và Norwest Venture Partners vẫn cam kết đầu tư cho những công ty mới nổi và mới thành lập.
Không có vẻ là nhóm lãnh đạo mới của Sequoia Capital India sẽ đặt cược lớn vào những công ty công nghệ đã nổi ở thung lũng Silicon. Sequoia Capital India có hai quỹ đầu tư trong các công ty có tốc độ phát triển nhanh chóng, gây quỹ được 400 triệu đôla năm 2006 và 725 triệu đôla năm 2008.
Chắc chắn rằng chiến lược đầu tư của riêng Chadha là đã rất mạnh bạo trong suốt thập kỷ qua. Năm 2009, cựu giám đốc điều hành của Goldman Sachs và McKinsey & Co từ Bay Area đã đến thành phố Mumbai- nơi ông đã bắt đầu sự nghiệp đầu tư mạo hiểm vào năm 2000 với một quỹ Westbridge 140 triệu đôla và một quỹ của người kế nhiệm 200 triệu đôla.
Các thương vụ của ông bắt đầu với những đầu tư an toàn hơn, trong các lĩnh vực mà Ấn Độ tự tin nhất, chủ yếu là tìm kiếm nguồn lực bên ngoài. Sau đó, ông chuyển sang các thương vụ với các công ty công nghệ như: chơi game trên di động, mạng xã hội (Mauj) và Internet (Travelguru, TutorVista and Shaadi). Gần đây nhất, mục tiêu lại được mở rộng sang lĩnh vực y tế (MarketRX), phần mềm (AppLabs), bán lẻ (Café Coffee Day) và thậm chí là các thương hiệu xa xỉ (Genesis Colors).
Phong cách các nhà lãnh đạo mới của Sequoia Capital India thể hiện trong giai đoạn chuyển đổi và tạo hướng đi riêng cho mình sẽ mang lại viễn cảnh mới cho sự phát triển của đầu tư mạo hiểm trong một thị trường châu Á quan trọng này- thị trường lớn thứ hai chỉ sau Trung Quốc.
Tất cả những doanh nhân mà tôi đã phỏng vấn ở Ấn Độ đều cho biết ước mơ được giàu có và nổi tiếng như Robin Li của Baidu và Jack Ma của Alibaba. Và liệu các nhà đầu tư mạo hiểm vẫn sẽ luôn sát cánh giúp họ hiện thực hóa ước mơ của mình?
Lơ Nguyễn (Theo Forbes Asia)
Diễn đàn kinh tế Việt Nam
|
