|
Không dễ xử lý hình sự sai phạm chứng khoán
Luật không rõ ràng sẽ dẫn đến hai khả năng: bỏ lọt người, lọt tội do không đủ căn cứ chứng minh phạm tội hoặc hình sự hóa các hoạt động trong lĩnh vực chứng khoán
Luật Sửa đổi bổ sung một số điều của Bộ Luật Hình sự sẽ có hiệu lực từ ngày 1-1-2010, trong đó bổ sung 3 tội danh trong lĩnh vực chứng khoán. Đó là tội cố ý công bố thông tin sai lệch hoặc che giấu sự thật trong hoạt động chứng khoán; sử dụng thông tin nội bộ để mua bán chứng khoán và thao túng giá chứng khoán.
Phạt tù, cấm tham gia thị trường
Trong thực tế, xử phạt về vi phạm hành chính trong lĩnh vực chứng khoán gần đây tăng đột biến. Đã có thời điểm thị trường tăng nóng, chỉ trong hai ngày, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (CKNN) đã ban hành 10 quyết định xử phạt đối với 10 trường hợp. Tính riêng 6 tháng đầu năm nay, Ủy ban CKNN đã xử phạt vi phạm hành chính đối với 26 tổ chức tham gia thị trường (tổ chức phát hành, niêm yết, công ty chứng khoán) và 14 cá nhân. Tính riêng trong tháng 6, đã có 15 tổ chức, cá nhân bị xử phạt với mức phạt tiền từ 10 triệu đến 70 triệu đồng. Vi phạm phổ biến là phát hành chứng khoán, chào bán ra công chúng không đăng ký, báo cáo với Ủy ban CKNN. Các hành vi khác như thao túng, gian lận giá... có số lượng vi phạm ít hơn nhưng lại có tác động rất xấu đến thị trường. Theo ghi nhận của giới chuyên gia, vi phạm trong giao dịch chứng khoán đã ở trong tình trạng lờn thuốc vì mức độ xử phạt quá nhẹ.
Trưởng Ban Pháp chế Ủy ban CKNN, ông Hoàng Đức Long, nhận xét việc bổ sung các hành vi vi phạm nói trên trong lĩnh vực chứng khoán vào Bộ Luật Hình sự sẽ có tác dụng ngăn chặn các vi phạm trong thị trường chứng khoán. Bởi vì trước đây, mức xử phạt vi phạm hành chính theo Nghị định 36/CP cao nhất là 70 triệu đồng. Còn khi áp dụng Bộ Luật Hình sự, các vi phạm liên quan đến tạo cung - cầu giả, thao túng giá, sử dụng thông tin nội gián có thể bị khởi tố hình sự. Theo đó, tổ chức, cá nhân vi phạm có thể bị phạt tù từ 1 đến 2 năm và bị cấm tham gia thị trường trong 5 năm tiếp theo.
Xác định rõ tính chất, thẩm quyền
Mới đây, liên bộ Tài chính – Công an đã có Thông tư liên tịch số 46/2009 hướng dẫn phối hợp xử lý vi phạm pháp luật trong lĩnh vực chứng khoán. Trong đó quy định trong quá trình thanh tra hoặc xử lý vi phạm pháp luật, nếu phát hiện tổ chức, cá nhân có dấu hiệu tội phạm, Ủy ban CKNN phải chuyển hồ sơ vụ việc cho cơ quan điều tra có thẩm quyền đề nghị khởi tố. Đồng thời nêu rõ: Cơ quan có thẩm quyền phải xác định rõ tính chất vụ việc là dân sự, kinh tế, hành chính hay hình sự để xác định đúng thẩm quyền, áp dụng đúng quy định của pháp luật, tránh gây thiệt hại cho nhà đầu tư tham gia thị trường.
Tuy nhiên, theo một chuyên gia trong lĩnh vực chứng khoán, các điều khoản liên quan đến tội danh chứng khoán trong Bộ Luật Hình sự còn khá chung chung, gây khó khăn trong quá trình thực hiện. Chưa kể đến các hành vi rất khó chứng minh như làm giá, thao túng thị trường (trường hợp của ông Trương Đình Khởi bị xử phạt tháng 5-2008, Ủy ban CKNN đã phải cử các chuyên viên theo dõi liên tục 4 tuần), đối với vi phạm phổ biến nhất là liên quan đến công bố thông tin cũng khó áp dụng. Vì luật chỉ ghi là “cố ý công bố thông tin sai lệch”, còn bằng chứng như thế nào thì không nói rõ nên có thể có các cách hiểu không thống nhất.
Theo một số chuyên gia, luật không chi tiết, rõ ràng sẽ dẫn đến hai khả năng: bỏ lọt người, lọt tội do không đủ căn cứ chứng minh phạm tội hoặc hình sự hóa các hoạt động trong lĩnh vực chứng khoán. Trong trường hợp thứ nhất, luật khó được áp dụng trong cuộc sống và vì thế sẽ không có tác dụng răn đe, ngăn ngừa vi phạm. Còn trong trường hợp thứ hai, ranh giới giữa vi phạm hành chính và hình sự rất mong manh làm nản lòng nhà đầu tư khiến tâm lý thị trường không yên.
Phương Anh
Người lao động
|
