|
Sáp nhập hay tái cấu trúc doanh nghiệp?
Hoạt động mua bán, sáp nhập doanh nghiệp (M&A) được dự báo sẽ bùng nổ trong năm 2009, tuy nhiên giá trị của các thương vụ này khó đạt được như mong đợi. Điều này khiến nhiều doanh nghiệp phải lựa chọn: Sáp nhập hay tái cấu trúc?
Ông Stephen Gaskill - Phó Tổng giám đốc Công ty Pricewaterhouse Coopers Việt Nam (PwC) nhận định: “Việt Nam hiện được xem là điểm đến ưa thích nhất của các doanh nghiệp đang có kế hoạch M&A tại châu Á trong năm 2009”.
Những phi vụ đình đám
Ông Bạch Văn Mừng - Cục trưởng Quản lý cạnh tranh, Bộ Công Thương, nhận định, các doanh nghiệp gặp khó khăn đang tìm mọi cách tái cấu trúc để tồn tại và phát triển.
Một trong những thương vụ M&A được đánh giá là đình đám nhất cho tới thời điểm này của năm nay thuộc về Công ty cổ phần tập đoàn giấy Tân Mai (Tân Mai Group) hồi cuối tháng 3. Công ty này đã mua lại toàn bộ nhà máy bột và giấy ở Quebec - Canada, với tổng giá trị lên đến 99,5 triệu USD. Sau khi mua nhà máy giấy này, Tân Mai Group đã tháo dỡ toàn bộ hệ thống máy móc, thiết bị… đưa về Việt Nam để lắp đặt tại bốn dự án lớn của mình tại Kom Tum, Quảng Ngãi, Đồng Nai và Lâm Đồng. Ông Trần Đức Thịnh - Tổng giám đốc Tân Mai Group cho biết, sau khi hoàn thành lắp đặt và đưa vào vận hành vào năm 2010 thì công suất sẽ tăng thêm 460.000 tấn bột giấy và 350.000 tấn giấy mỗi năm (chưa tính nhà máy Kom Tum), trong khi công suất hiện nay chỉ đạt 150.000 tấn. Điều này sẽ tăng khả năng cạnh tranh của Tân Mai Group trên thị trường giấy Việt Nam, cũng như khu vực.
Trong lĩnh vực tư vấn bất động sản, Tập đoàn tiếp thị và quản lý bất động sản Savills (Anh) đã mua lại toàn bộ Công ty Chesterton Petty Việt Nam, để hình thành Công ty Savills Việt Nam. Ông Brett Ashton - Tổng giám đốc điều hành Tập đoàn Savills tiết lộ, trên thế giới, thương hiệu Chesterton Petty gần như bị “khai tử”, duy nhất ở Việt Nam Chesterton Petty hoạt động cầm chừng. Savills Việt Nam vẫn giữ nguyên đội ngũ tư vấn bất động sản chuyên nghiệp. Ông Brett Ashton cho rằng, với uy tín của Chesterton trước đây, cộng thêm mạng lưới năng động của tập đoàn mẹ, hiện Savills Việt Nam hoạt động khá hiệu quả.
Ông Phạm Đức Bình - Tổng giám đốc Công ty cổ phần Thanh Bình (Đồng Nai), một trong những doanh nghiệp đi đầu trong lĩnh vực M&A tại Việt Nam, cho biết đã M&A thành công 7 thương vụ. Hiện nay, số lượng công ty mua vào nhưng chưa bán cũng lên hàng chục.
Chuyển lĩnh vực để tồn tại
Không ít doanh nghiệp nhỏ và vừa (DNNVV) đang loay hoay tìm lối thoát bằng cách tái cấu trúc doanh nghiệp, hy vọng có thể cầm cự trong thời điểm hiện nay. Ông Lê Tuấn Hưng, Giám đốc Công ty TNHH Việt Hưng (thị xã Thủ Dầu Một, Bình Dương) cho biết, ông đang lên kế hoạch tái cấu trúc doanh nghiệp của mình, để chuyển từ một doanh nghiệp chuyên sản xuất thức ăn gia súc sang một nhà phân phối cũng về mặt hàng này.
Trước đây, mỗi tháng Việt Hưng tung ra thị trường (Bình Dương, Đồng Nai và Tây Ninh) hàng trăm tấn hàng các loại. Còn hiện nay, Việt Hưng đang phải đối mặt với khá nhiều khó khăn, bởi biến động của thị trường và dịch bệnh hoành hành. Từ đầu năm 2009 đến nay, tháng nào Việt Hưng cũng lỗ cả trăm triệu đồng. Giá thức ăn gia súc trong nước tăng liên tục, người chăn nuôi bỏ chuồng. Cố níu kéo thì không có tiền trả cho công nhân. Ông Hưng quyết định chuyển sang làm nhà phân phối một thời gian rồi tính tiếp.
Những trường hợp doanh nghiệp chuyển từ sản xuất sang kinh doanh dịch vụ không phải là ít, trong đó có doanh nghiệp chuyển hẳn sang một lĩnh vực mới toanh. Mới đây, tại TPHCM, nhiều người phải ngạc nhiên vì một doanh nghiệp có thâm niên trong ngành chế biến gỗ xuất khẩu chuyển sang kinh doanh chuỗi quán cà phê. Ông Võ Thành Nghĩa - Tổng Giám đốc Tập đoàn Thiên Long cho rằng, với những doanh nghiệp lớn, việc tìm kiếm cơ hội trong khủng hoảng dễ dàng hơn so với các DNNVV. “Khối DNNVV này tìm được nguồn vốn đã là chuyện trần ai, mà còn mò mẫm tìm thị trường nữa thì chẳng khác nào mang thêm tròng vào cổ mình”, ông Nghĩa nói.
Với những doanh nghiệp lớn, lúc này lại là cơ hội tốt nhất để mở rộng thị trường. Ông Nghĩa cho biết thêm, vừa qua Tập đoàn Thiên Long đã bỏ hình vẽ cây bút bi trên logo của mình để “tấn công” sâu hơn vào thị trường văn phòng phẩm. Thiên Long đã đầu tư vào Nhà máy Thiên Long Long Thành (Đồng Nai) 150 tỷ đồng để cho ra thị trường 18 dòng sản phẩm file bìa hồ sơ. “Trong cái nguy, có cái cơ, nhưng không phải doanh nghiệp nào cũng có thể tận được được điều này. Điều này khiến các thương vụ M&A sẽ xuất hiện nhiều từ nay đến cuối năm”, ông Nghĩa nhận định.
Cầm cự chờ thời
Nhiều chuyên gia cho rằng, có đến 50% trong số hơn 350.000 DNNVV trên cả nước đang có xu hướng sáp nhập trong vòng 6 năm tới. Thống kê của Cục Quản lý cạnh tranh, Bộ Công Thương cho thấy, năm 2008 có 146 vụ M&A, tăng 38 vụ so với năm 2007. Tuy nhiên giá trị sáp nhập lại giảm. Tổng giá trị của các vụ M&A năm 2007 là 1,7 tỷ USD, nhưng năm 2008 chỉ đạt 1 tỷ USD. Điều đó cho thấy, đa số các doanh nghiệp sáp nhập có quy mô ngày càng nhỏ.
Theo dự báo của PwC, hoạt động M&A tại Việt Nam trong năm 2009 cực kỳ khó khăn do cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu. Các công ty quản lý quỹ và các công ty thương mại sẽ tiếp tục theo đuổi và hoàn tất các giao dịch M&A quan trọng trong năm nay. Tuy nhiên, đa số các nhà đầu tư sẽ thận trọng hơn trong giao dịch so với năm 2008. Các cuộc thương lượng về giá cả và các điều khoản giao dịch sẽ khó khăn và mất nhiều thời gian hơn.
PGS - TS Nguyễn Văn Nam, Viện Nghiên cứu thương mại nhận định, xu hướng M&A phát triển mạnh khi nền kinh tế suy thoái, tuy nhiên không phải doanh nghiệp nào cũng có thể sáp nhập với các tập đoàn lớn, bởi không ai dại gì đi mua một doanh nghiệp chỉ có “cái xác”.
Cũng về vấn đề này, ông Stephen Gaskill nói: “Không phải lúc nào cũng chú ý tới giá cả mà việc mua bán sáp nhập còn cần phải chú ý tới giá trị của sự hợp lực, giá trị gia tăng của giao dịch mang lại trong giai đoạn sau khi hoàn tất cuộc mua bán”. Chính vì thế, theo ông, nếu còn có thể cầm cự, doanh nghiệp nên cắt giảm mọi chi phí, tái cấu trúc, chờ cho qua thời buổi khó khăn. Theo đánh giá của ông, nếu doanh nghiệp cầm cự được khoảng 1 - 2 năm nữa, tình hình sẽ dễ thở hơn. Khi đó, thời cơ sẽ đến, bởi sân chơi sẽ rộng hơn và ít đối thủ cạnh tranh hơn.
"Một phương án được nhiều chuyên gia cho là "cứu cánh" của doanh nghiệp trước khi phá sản là trình đơn bảo hộ phá sản lên ngân hàng để được khoanh nợ, giảm lãi suất, nhất là tránh việc "quấy rối" từ chủ nợ. Trong khoảng thời gian đó, doanh nghiệp có thể cơ cấu lại phương án kinh doanh và trả nợ từ từ hoặc chí ít cũng đủ thời gian để tìm kiếm đối tác sáp nhập, bán cổ phần. Luật cho phép nhưng vì "sĩ diện" nên không doanh nghiệp nào nhờ tới sự trợ giúp này", ông Phạm Đức Bình nói.
Nguyên Hảo
diễn đàn doanh nghiệp
|
