|
Phát hành trái phiếu: Cuộc chơi của "đại gia"
Trái ngược với cảnh ế ẩm của trái phiếu Chính phủ là những đợt phát hành trái phiếu thành công liên tiếp của các doanh nghiệp. Điều này cho thấy sức hấp dẫn không thể phủ nhận của trái phiếu doanh nghiệp.
Tuy nhiên điều dễ nhận thấy là chỉ có các doanh nghiệp lớn và tương đối lớn mới thành công, còn các doanh nghiệp nhỏ, dù khát vốn vẫn không thể phát hành được trái phiếu.
Trái phiếu doanh nghiệp vẫn "cháy hàng"
Gần đây thị trường liên tục chứng kiến các phiên phát hành thất bại của trái phiếu chính phủ. Đó là đợt phát hành 2.000 tỷ đồng, loại 2 năm, trái phiếu được CP bảo lãnh do Ngân hàng Chính sách xã hội phát hành, chỉ có 4 thành viên tham gia với tổng số 500 tỷ đồng đăng ký đấu thầu hợp lệ. Kết quả của phiên đấu thầu là chỉ có... 0 đồng trúng thầu.
Trước đó, ngày 14/5, 2.000 tỷ đồng trái phiếu Chính phủ Kho bạc Nhà nước phát hành cũng rơi vào tình trạng tương tự. Với 2 loại kỳ hạn 3 và 5 năm chỉ có 4 thành viên tham gia các kỳ hạn với khối lượng đăng ký 800 và 680 tỷ đồng. Kết quả cũng chỉ là con số 0 tròn trĩnh. Nguyên nhân được xác định là do có sự vênh nhau giữa lãi suất đăng ký của các thành viên với trần lãi suất do Bộ Tài chính đưa ra.
Những ví dụ nêu trên lại trái ngược hoàn toàn với các loại trái phiếu do doanh nghiệp phát hành gần đây. Ngày 26/5, theo thông báo từ ông Brett Krause, Tổng giám đốc Citibank Việt Nam, Ngân hàng thu xếp cho đợt phát hành trái phiếu nội tệ của Tập đoàn Công nghiệp Than - Khoáng sản (Vinacomin), 1.500 tỷ đồng trái phiếu nội tệ của Vinacomin đã nhanh chóng được các nhà đầu tư mua hết chỉ trong vài ngày. Hơn 10 nhà đầu tư, chủ yếu là các ngân hàng quốc doanh và cổ phần, công ty bảo hiểm,... đã đặt mua gấp 2 lần chào bán của Vinacomin.
Tương tự, cuối tháng 4 vừa qua, Ngân hàng ANZ tại Việt Nam và Công ty Tài chính cổ phần Điện lực (EVNFinance) cũng công bố hoàn tất việc phát hành trái phiếu doanh nghiệp thời hạn 5 năm có tổng trị giá 3.500 tỷ đồng của Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN). Đây là đợt phát hành trái phiếu đồng Việt Nam lớn nhất trên thị trường trái phiếu doanh nghiệp tại Việt Nam từ trước tới nay.
Trái phiếu EVN kỳ hạn 5 năm, ngoài mức lợi suất 10,4%/năm cho năm đầu tiên, các năm tiếp theo trái chủ sẽ nhận được mức lợi suất thả nổi. Mức lợi suất thả nổi được tính bằng lãi suất cho vay kỳ hạn 12 tháng bình quân của 4 ngân hàng quốc doanh cộng với 2,75%/năm. Hay như gần đây, Công ty cổ phần Phát triển Đô thị Kinh Bắc (KBC) đã phát hành thành công 700 tỷ đồng trái phiếu doanh nghiệp theo hình thức riêng lẻ. Kỳ hạn trái phiếu là 5 năm, ngày phát hành là 8-5-2009, lãi suất cố định là 11,5%.
Điều được nhiều chuyên gia lý giải cho sự thành công của các doanh nghiệp trong việc phát hành trái phiếu chính là lãi suất cạnh tranh mà không phải vướng trần lãi suất quy định như trái phiếu chính phủ. Ông Brett Krause, giải thích, trái phiếu thuộc nhóm A (tương đương 1.170 tỷ đồng) có mức lãi suất cố định 10,4%/năm trong 2 năm đầu tiên và lãi suất thả nổi trong 3 năm tiếp theo (lãi suất thả nổi được tính trên cơ sở bình quân lãi suất tiết kiệm của 4 ngân hàng thương mại lớn nhất là: BIDV, Agribank, VCB, và Vietinbank) cộng thêm 2,65%/năm.
Rõ ràng, so với các phiên đấu thầu trái phiếu Chính phủ vừa qua, mức lãi suất này hấp dẫn hơn hẳn so với trần lãi suất mà Bộ Tài chính đưa ra. Thực tế trên cũng cho thấy, dù tính thanh khoản kém, độ rủi ro hơn so với trái phiếu Chính phủ, nhưng chỉ riêng mức lợi suất cao của trái phiếu doanh nghiệp cũng đủ để hấp dẫn các tổ chức tài chính tham gia.
Khó có chỗ cho doanh nghiệp nhỏ
Tuy nhiên, cũng có thể thấy, những doanh nghiệp phát hành thành công từ trước đến nay đều là các công ty quy mô tương đối lớn và lớn như: EVN, Vinacomin, Vinaconex, Tổng công ty Sông Đà... Những doanh nghiệp đã từng phát hành trái phiếu chuyển đổi cũng có quy mô lớn như: ACB, VCB... Thị trường trái phiếu doanh nghiệp hầu như vắng bóng các doanh nghiệp nhỏ. Đây là thực tế đã tồn tại từ vài năm nay và hiện vẫn chưa có nhiều cải thiện.
Theo bà Trần Thị Thanh Tú, nghiên cứu viên Diễn đàn Phát triển Việt Nam, nguyên nhân bắt nguồn từ việc chưa có nhiều tổ chức xếp hạng tín dụng chuyên nghiệp. Xếp hạng tín dụng doanh nghiệp là một trong những tiêu chí quan trọng để ngân hàng hay nhà đầu tư quyết định có cho doanh nghiệp vay hay không. Đây là một tiêu chuẩn phản ánh tình hình tài chính của doanh nghiệp, bao gồm các chỉ tiêu phản ánh khả năng thanh toán của doanh nghiệp, cơ cấu vốn và khả năng sinh lời.
Bên cạnh các chỉ tiêu tài chính còn có các chỉ tiêu phi tài chính như: trình độ, năng lực quản lý, kinh nghiệm điều hành,... Các chỉ tiêu này sẽ được chấm điểm và xếp hạng doanh nghiệp. Thông qua các sự xếp hạng này, các thông tin liên quan đến uy tín của doanh nghiệp không chỉ trong phạm vi quốc gia mà còn có thể trong khu vực và thế giới.
Hiện ở Việt Nam, Trung tâm Thông tin tín dụng thuộc Ngân hàng Nhà nước cũng đã thực hiện nghiệp vụ xếp hạng tín dụng doanh nghiệp và xếp hạng tín dụng doanh nghiệp trên thị trường chứng khoán. Tuy nhiên, những thông tin này cũng chỉ có ý nghĩa tại thời điểm xếp hạng, không phải trong cả một giai đoạn. Nếu việc xếp hạng được thực hiện định kỳ hàng quý thì sẽ hữu ích hơn cho người sử dụng.
Một chuyên gia tài chính khác cũng nhận xét, các doanh nghiệp phát hành đều là những doanh nghiệp lớn nhất trong các ngành. Bên cạnh đó, một số doanh nghiệp còn được Chính phủ bảo đảm nên rủi ro không có khả năng chi trả là thấp. Để thị trường trái phiếu phát triển, trong đó tất cả các loại hình doanh nghiệp có thể phát hành thì cần thiết phải có chuẩn mực về xếp hạng tín dụng hay xếp hạng trái phiếu doanh nghiệp./.
Vietnam+
|
