|
Tổng công ty đền bù: Đền bù có gì khác với hiện nay?
Chính phủ vừa cho phép Công ty cổ phần Đức Khải (viết tắt Công ty Đức Khải) thành lập tổng công ty đền bù giải tỏa. Xung quanh vấn đề này còn không ít ý kiến thắc mắc về cơ chế, phương thức hoạt động, cách đền bù của tổng công ty có gì khác với cách đền bù hiện nay?
Được giao đất để đền bù
Trong tờ trình Thủ tướng Chính phủ, Bộ Kế hoạch - Đầu tư cho biết hiện nay công tác đền bù đang gặp nhiều khó khăn, làm chậm tiến độ giải phóng mặt bằng. Một số chủ đầu tư được chấp thuận chủ trương đầu tư, nhưng đôi khi thương lượng chưa thỏa đáng với người dân hoặc một số chủ đầu tư không đủ năng lực, kinh nghiệm để đền bù giải tỏa. Với Công ty Đức Khải, theo Bộ Kế hoạch - đầu tư, đã triển khai một số dự án như khu du lịch sinh thái Đức Khải 100ha, 20ha làm cảng khô ICD (tỉnh Bình Thuận), 3ha làm kho ngoại quan ở Bình Dương... Công ty đã đề nghị thành lập tổng công ty đền bù giải tỏa bằng cách ứng vốn tự có và vốn huy động.
Cũng theo Bộ Kế hoạch - đầu tư, hình thức là công ty cổ phần với tên gọi dự kiến là Tổng công ty cổ phần Đầu tư đền bù giải tỏa VN. Vốn điều lệ 1.650 tỉ đồng, trong đó vốn của công ty 850 tỉ (chiếm 51%), số còn lại huy động từ các cổ đông khác. Lĩnh vực hoạt động là cung ứng các dịch vụ bồi thường giải tỏa tạo quĩ đất sạch (đất đã giải phóng mặt bằng xong), tổ chức đấu giá quyền sử dụng đất để lựa chọn chủ đầu tư dự án.
Phương thức thực hiện như sau: sau khi có qui hoạch, kế hoạch sử dụng đất đã được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt, tổng công ty sẽ đăng ký với UBND cấp tỉnh để thực hiện bồi thường. UBND tỉnh chấp thuận địa điểm giao tổng công ty thực hiện việc đền bù và chỉ đạo UBND cấp huyện (nơi có đất) thông báo về chủ trương thu hồi đất. UBND cấp xã niêm yết công khai, thông báo rộng rãi cho các hộ dân biết về chủ trương thu hồi đất trên. Bước tiếp theo là tổng công ty lập hồ sơ để cơ quan có thẩm quyền quyết định thu hồi đất và giao cho tổng công ty. Sau đó, đơn vị được giao đất phối hợp UBND cấp huyện, xã lập, trình duyệt phương án bồi thường, công bố phương án và triển khai đền bù. Khi có đất, tổng công ty sẽ tổ chức đấu giá quyền sử dụng đất.
Liên quan đến nghĩa vụ tài chính, Bộ Kế hoạch - đầu tư đề xuất, tổng công ty sẽ nộp thuế thu nhập doanh nghiệp (28%), tiền sử dụng đất và các khoản thuế khác theo qui định. Sau thời gian thí điểm năm năm, tổng công ty sẽ tổng hợp tình hình hoạt động và báo cáo Thủ tướng Chính phủ để rút kinh nghiệm và nhân rộng mô hình này.
Ưu tiên cho thương lượng
Với việc lập phương án đền bù thông qua cơ quan có thẩm quyền phê duyệt, hình thức đền bù của tổng công ty không khác so với các dự án do Nhà nước thu hồi đất như hiện nay? Ông Phạm Ngọc Lâm, tổng giám đốc Công ty Đức Khải, giải thích ưu tiên vẫn là thỏa thuận đền bù như các dự án kinh doanh hiện nay đang làm. Trường hợp không thể đền bù được mới cần có sự can thiệp của Nhà nước và đây chỉ là giải pháp cuối cùng.
Tuy nhiên, ông Lâm nói sẽ có thêm phương án để ngỏ khác cho người dân chọn lựa như góp vốn cổ phần với công ty bằng giá trị đất trong từng dự án, được chia lãi thay vì nhận tiền đền bù và tự tái định cư. Ông Lâm còn cho biết sẽ đề xuất cơ quan chức năng cho phép công ty sau khi đền bù xong được mua lại đất đã đền bù để làm dự án. Ngoài số tiền đã bỏ ra đền bù, công ty chấp nhận trả thêm phần chênh lệch giá theo thẩm định của cơ quan chức năng.
Không ít ý kiến băn khoăn: do đền bù theo hình thức thỏa thuận nên quá trình thương lượng giữa công ty và người có đất khó kiểm soát được. Chẳng hạn công ty và người có đất có thể móc ngoặc để nâng giá đền bù cao hơn giá thực tế chi trả nhằm có lợi cho công ty? Theo Công ty Đức Khải, về nguyên tắc, công ty phải chịu trách nhiệm với các chứng từ mà công ty cung cấp cho ngành thuế. Ngoài ra, khi các khu đất đưa ra đấu giá phải qua thẩm định giá của các cơ quan chức năng. Nếu giá đất trên giấy tờ bị nâng cao hơn giá đền bù thực tế thì các cơ quan này sẽ khó chấp nhận.
* Bộ trưởng Bộ Tài nguyên - môi trường Phạm Khôi Nguyên: Cần khẳng định mô hình trung tâm phát triển quĩ đất
Tổng công ty đền bù chỉ làm một trong những công đoạn của quá trình đền bù, chủ yếu giải quyết vấn đề giá đất. Thế nhưng, vấn đề mà nhiều người quan tâm nhất là chính sách hậu giải tỏa, làm sao để dân an cư, có chỗ ở mới bằng hoặc tốt hơn chỗ cũ. Do vậy để làm tốt các khâu trên, cần khẳng định mô hình của các trung tâm phát triển quĩ đất và Luật đất đai sửa đổi trong thời gian tới sẽ bổ sung vấn đề này.
* Phó chủ tịch UBND huyện Bình Chánh (TP.HCM) Lê Minh Huệ: Gom luôn quĩ đất làm dự án phải có cơ chế khác
Tôi đồng tình việc thành lập thí điểm tổng công ty đền bù. Nhưng đền bù theo hình thức thỏa thuận chỉ có thể làm với dự án vài chục hecta, còn dự án qui mô hàng trăm hecta sẽ rất căng. Một vấn đề nữa là thỏa thuận trên cơ sở nào: khung giá Nhà nước qui định hay giá thị trường? Nếu đền bù theo giá nhà nước thì địa phương có thể can thiệp, nhưng đã thỏa thuận theo giá thị trường thì có thể cưỡng chế được không? Ngoài ra, trường hợp công ty đề xuất được giao luôn đất làm dự án sau khi đền bù xong thì phải cân nhắc vì đề án chỉ xin đền bù giải tỏa, tạo quĩ đất sạch đưa ra đấu giá. Nếu gom luôn quĩ đất để làm dự án thì phải có cơ chế khác.
tt
|
