|
Những bất ổn trên thị trường chứng khoán Iraq
Nói đến Iraq, người ta thường nghĩ đến đánh bom tự sát, bạo lực... Ít ai biết rằng quốc gia này cũng có một thị trường chứng khoán hoạt động khá nhộn nhịp.
Bassam Talal là một nhà môi giới hoạt động năng nổ trên thị trường chứng khoán (TTCK) Iraq. Cứ mỗi thứ hai và thứ năm hằng tuần, ông gần như phải đi nhón gót giữa hàng chục người môi giới, trèo lên những tấm bảng trắng gắn trên tường của khu giao dịch ở Baghdad. Ông vẫy vẫy tờ đặt lệnh và đi thoăn thoắt bên cạnh hàng rào cao ngang hông chắn giữa các nhà đầu tư và nơi đặt bảng giao dịch.
Hàng trăm nhà đầu tư cá thể nhìn những dòng chữ bằng tiếng Ảrập trên tường. Phần lớn nhà đầu tư là người đứng tuổi. Khi nhìn thấy giá ưng ý, họ ra hiệu cho Talal hay một người môi giới khác và chỉ lên bảng. Khác với hầu hết các thị trường chứng khoán trên thế giới khi thông tin giao dịch, giá cả được hiển thị trên bảng điện tử, thị trường tại Iraq sử dụng các bảng nhựa trắng và viết chữ lên đó.
Tất cả hoạt động đầu tư đều có rủi ro, nhưng giới đầu tư Iraq phải đối diện với rủi ro đặc biệt, thậm chí có khi họ phải đánh đổi cả mạng sống. Các cuộc xung đột bên ngoài cái khách sạn cũ dùng làm trụ sở thị trường chứng khoán phản ánh tình trạng bạo lực man rợ tại Iraq. Đánh bom xe hơi, thanh trừng sắc tộc và thảm sát là chuyện thường ngày.
Sàn giao dịch chứng khoán tọa lạc ở Hayy al-Awaya, khu vực dành cho người Cơ đốc giáo ở Baghdad, lối vào tòa nhà được bao bọc bằng những dãy tường bê tông và bất kỳ ai vào đây đều bị lục soát kỹ lưỡng. "Trong một phiên giao dịch, tôi chỉ có 15 phút để xem giá cả. Thời gian còn lại tôi ở ngoài đường để theo dõi nhân viên bảo vệ tòa nhà. Khi nghe có điều gì đó tồi tệ xảy ra, tôi sẽ tự mình lục soát tòa nhà", Talal Salam, Giám đốc Sàn giao dịch chứng khoán Iraq, phát biểu trên website back-to-iraq.com. Salam thường xuyên phải kiêm luôn cả vấn đề an ninh lẫn hoạt động giao dịch tại TTCK.
Có hẳn một ủy ban chứng khoán được lập ra để quản lý TTCK Iraq, nhưng chính Salam và khoảng 50 nhà môi giới mới là người thực sự quản lý thị trường này. Họ biết nhau từ khi TTCK hoạt động dưới thời Saddam Hussein và điều đó giúp họ dễ dàng phát hiện những kẻ lạ mặt xâm nhập trung tâm với mục đích xấu.
TTCK Iraq đã trải qua nhiều thăng trầm kể từ khi được khai trương vào năm 1992. Tuy nhiên, chính quyền Saddam Hussein trước đây kiểm soát chặt chẽ và thao túng thị trường và dư luận cũng từng cáo buộc chính phủ rửa tiền. Lúc Mỹ tiến vào Baghdad tháng 4/2003, khoảng 140 công ty đang giao dịch tại đây và các nhà đầu tư là doanh nhân và những thành viên đảng Baath.
Người Mỹ đóng cửa thị trường này và mở lại vào tháng 6/2004. Khi đó, chỉ có 15 công ty và một số nhà môi giới cũ tham gia, với khối lượng giao dịch hằng ngày chỉ khoảng 500 triệu dinar (khoảng 333.000 USD). Hiện nay, tình hình cũng chưa khá hơn. Theo hãng tin DPA, hiện có khoảng 100 công ty đang được niêm yết trên TTCK Iraq. Năm ngoái, tổng giá trị giao dịch tại đây đạt 146 tỷ dinar (115 triệu USD) trong 93 phiên.
Đỉnh cao của TTCK Iraq là vào cuối tháng 10/2006, khi hiến pháp được thông qua. Tổng vốn thị trường lúc đó lên đến 2,5 tỷ USD, nhưng sau đó giảm xuống còn 1,25 tỷ USD do khủng hoảng chính trị. Hiện TTCK Iraq có quy mô nhỏ nhất trong khu vực, kém cả TTCK Palestine, nơi có tổng vốn 25 tỷ USD.
Ngoài vấn đề pháp lý, làn sóng người Iraq giàu có chạy ra nước ngoài cũng khiến TTCK Iraq trở nên vắng hơn. Chính quyền Iraq cho biết sẽ bắt đầu cho phép giao dịch điện tử trên TTCK sau 4 tháng nữa. Tuy nhiên, theo website back-to-iraq.com, chỉ công nghệ hiện đại chưa đủ để người ta yên tâm đầu tư vào một nơi như Iraq. Tình trạng bất ổn và bạo lực chưa có điểm dừng có thể sẽ khiến các nhà đầu tư lo ngại. "Có quá nhiều thách thức đối với TTCK Iraq", Salam nói. Giới đầu tư đang chờ những điều tốt đẹp.
Thanh Niên
|
