|
Inđônêxia: Luật lao động nghiêm ngặt đang cản trở các luồng đầu tư nước ngoài
Cách đây 2 năm, mặc dù nhà máy sản xuất quần Jean của Jody Dharmanwan rơi vào tình trạng khó khăn nghiêm trọng về tài chính, song theo quy định của Luật lao động mà Dharmanwan không thể sa thải 1.500 công nhân để duy trì hoạt động của nhà máy này.
Cuối cùng, ông Dharmanwan, chủ tập đoàn Lee Cooper (Anh), đã phải chọn giải pháp đóng cửa nhà máy chuyên sản xuất quần Jean nhãn hiệu Lee Cooper xuất khẩu sang Anh nói trên, và tuyên bố phá sản. Tất cả công nhân ở đây đều mất việc làm.
Luật lao động hiện hành (áp dụng từ năm 2003) của Inđônêxia quy định, người lao động trong tất cả các ngành, kể cả trong các công ty nước ngoài hay trong nước, được nhận số tiền bồi thường chấm dứt hợp đồng lao động tương đương với mức lương của vài năm làm việc. Thậm chí ngay cả người lao động tự ý hủy bỏ hợp đồng cũng được đặc quyền này. Ngân hàng Thế giới (WB) ước tính, mức bồi thường sa thải lao động ở Inđônêxia tương đương với mức lương của 108 tuần làm việc, đưa nước này trở thành một trong những nơi có mức bồi thường sa thải lao động cao nhất thế giới.
Giới doanh nghiệp, quan chức chính phủ, các nhà kinh tế và thậm chí một số nhà hoạch định chính sách lao động đều cho rằng Luật lao động 2003 của Inđônêxia đang cản trở các luồng đầu tư mới, trong khi tạo việc làm đang là vấn đề cấp thiết. Luật này có thể khiến Inđônêxia, nền kinh tế lớn nhất khu vực Đông Nam Á, đánh mất cơ hội thu hút các nhà đầu tư thuộc lĩnh vực giày dép, may mặc và nhiều lĩnh vực kinh tế khác vào tay Trung Quốc. Ngoài ra, Việt Nam -có chi phí nhân công thấp hơn và hiệu suất lao động cao hơn so với ở Inđônêxia - cũng đang trở thành điểm đến hấp dẫn đối với các nhà đầu tư đang tìm kiếm địa điểm sản xuất bên ngoài Trung Quốc.
Việc Liên minh châu Âu (EU) áp đặt hạn ngạch đối với giày da xuất khẩu của Trung Quốc và Việt Nam trong năm 2006 đã mang lại nhiều cơ hội cho các nhà sản xuất ở Inđônêxia. Tuy nhiên, ông Eddy Wijanarko, Chủ tịch Hiệp hội các Nhà sản xuất giầy da Inđônêxia (ISMA) và là chủ một công ty chuyên sản xuất hàng hóa cho tập đoàn bán lẻ Marks & Spencer Group PLC. (Anh), cho biết : Khi các công ty nước ngoài đến làm ăn với chúng tôi và xem xét luật lao động của Inđônêxia, họ đã ngừng kế hoạch đầu tư.
ISMA dự báo, tổng kim ngạch xuất khẩu giày da của Inđônêxia năm 2006 ước tăng 20% so với năm 2005, lên 1,8 tỷ USD, vẫn thấp hơn nhiều so với mức kỷ lục 2,5 tỷ USD năm 1996. Khoảng 200.000 lao động đã mất việc làm trong cuộc khủng hoảng tài chính-tiền tệ Châu Á năm 1997/98, và kể từ đó tới nay, ngành này đã không thể hồi phục. Bất ổn chính trị, những lo ngại về an ninh, môi trường đầu tư nghèo nàn, nhất là Luật lao động 2003, đã khiến nhiều nhà máy sản xuất giày da có vốn đầu tư nước ngoài ở Inđônêxia chuyển địa điểm sản xuất sang các nước khác trong khu vực.
Hiện Inđônêxia rất cần vốn đầu tư vào các lĩnh vực cần nhiều lao động, nhằm cải thiện tình trạng thất nghiệp gia tăng trong những năm gần đây. Không có các ngành công nghệ cao phát triển như của Trung Quốc, Ấn Độ, Malaixia và Xingapo, Inđônêxia vẫn phụ thuộc nhiều vào nông nghiệp và các ngành sản xuất kỹ thuật thấp như giày da, dệt và may mặc.
Theo kết quả nghiên cứu mới đây do hai chuyên gia Chris Manning (Đại học Quốc gia Ôxtrâylia) và Kurnia Roesad (Ngân hàng Thế giới) phối hợp tiến hành, việc làm trong lĩnh vực chế tạo của Inđônêxia đã giảm trung bình 1,1%/năm trong giai đoạn 2000-2005, trong khi lực lượng lao động tăng 1,3%/năm. Tỷ lệ thất nghiệp chính thức hiện ở mức 10%, so với 8% năm 2000.
Những tranh cãi liên quan đến hai nhà máy có vốn đầu tư của Hàn Quốc (đóng gần thủ đô Giacácta) chuyên sản xuất giày da theo hợp đồng cho hãng Adidas, cho thấy những quy định nghiêm ngặt của Luật lao động 2003 có thể tác động xấu như thế nào đối với ngành giày da. Hai nhà máy này đã phải đóng cửa hồi tháng 10/06, khiến 18.000 công nhân mất việc làm. Theo Chính phủ Inđônêxia, nguyên nhân là do năng lực quản lý tài chính rất yếu kém.
Hiện Adidas chiếm 23% tổng số đơn đặt hàng toàn cầu của ngành giày da Inđônêxia, so với mức 15% năm 1999, đưa nước này trở thành nhà cung cấp lớn thứ hai thế giới của Adidas, sau Trung Quốc. Tuy nhiên, Việt Nam đang bắt kịp nhanh để trở thành đối thủ cạnh tranh "đáng nể" với những chính sách thông thoáng hơn. Hiện Việt Nam chiếm 20% lượng đơn đặt hàng của Adidas, so với mức 5% hồi những năm 1990.
Ông C.K Song, Chủ tịch Phòng Thương mại Hàn Quốc tại Giacácta nói: "Xét về lĩnh vực sản xuất cần nhiều lao động, đối thủ cạnh tranh của chúng tôi là Việt Nam chứ không phải Trung Quốc, bởi Việt Nam có chi phí nhân công rẻ hơn và luật đầu tư dễ chịu hơn". Theo ông, các nhà máy do các công ty Hàn Quốc và vùng lãnh thổ Đài Loan sở hữu hiện chiếm khoảng 60% tổng kim ngạch xuất khẩu giày da của Inđônêxia.
Bà Dita Indah Sari, chủ tịch tập đoàn National Front cho rằng một số phần trong luật lao động của Inđônêxia cần phải được thay đổi. Trong khi đó, ông Dharmawan nhận định, nước này khó có thể cạnh tranh trong lĩnh vực thu hút đầu tư trừ phi luật lao động được sửa đổi. Ông cho biết, thay vì quay trở lại với lĩnh vực sản xuất quần Jeans, ông sẽ chú trọng hơn vào việc điều hành mạnh lưới các siêu thị bán lẻ Lee Copper.
TTXVN
|
